Stop ontheffing voor overbemesting

Brabant staat, samen met Noord-Limburg en Gelderland, als een vuurrode vlek op de kaart. Het is het meest veedichte gebied van de wereld. Deze gigantische veestapel zorgt voor ongezonde emissies en veel maatschappelijke overlast. Bovendien produceert al dit vee een enorm mestoverschot. Vijfentwintig jaar gelden trok de Brabantse Milieufederatie (BMF) al aan de bel. “Dit kan zo niet doorgaan. We moeten inkrimpen in plaats van doormodderen.” Maar het werd uiteindelijk doormodderen.

Nu zitten we met de gebakken peren. Water, lucht en bodem zijn sterk verontreinigd. Volksgezondheid en natuur zijn het kind van de rekening. We betalen in ons land €80.000,- om met extra gezondheidszorg iemands leven met één jaar te verlengen. Maar tegelijk gaan er, volgens recent onderzoek, elk jaar 12.000 mensen voortijdig dood. Alleen al door de slechte kwaliteit van de lucht.
Als we in 1990 hadden geweten, dat dit landbouwbeleid dergelijke funeste gevolgen zou hebben, dan zou daar iedereen faliekant tegen zijn geweest. Voor zoiets zou je immers nooit van zijn leven kiezen. Toch hebben we deze veestapel, mét alle ellende die eraan vast zit, hier stukje bij beetje laten groeien. Want dit landbouwbeleid is er niet dictatoriaal doorgejast. Nee, wij hebben als burgers van een democratisch land, domweg laten gebeuren dat het zo uit de hand liep.

We hebben de boeren een ‘license to produce’ gegeven. En daar zijn ze héél goed in geworden. De veehouderij is verworden tot een industrie. De grondstoffen worden tegen de laagste prijzen van overal en nergens geïmporteerd. De producten worden ‘vierkant verwaard’ en over de hele wereld geëxporteerd. En de emissies van dit productieproces en de onverkoopbare berg mest blijven hier achter. Die verpesten hier onze aarde, onze lucht en ons water. Voor nu en voor later. Het is een ‘license to pollute’ geworden.

Omdat we dit democratisch zo hebben laten ontsporen, moeten we dit ook democratisch weer rechtzetten en corrigeren. Dat betekent sanering. Liefst warme sanering. Want problemen die je samen laat ontstaan, moet je ook samen oplossen. Dat vraagt eerst om nieuw beleid. We gaan immers niet dweilen met de kraan open. Maar daarbij hoort een investering. Want een warme sanering van de sector kost geld. En het boordnodige herstel van de gezondheid van bodem, lucht en water gaat ook niet vanzelf.

Er is gelukkig een begin gemaakt. De provincie Noord-Brabant heeft de moed gehad, om ondanks de protesten vanuit de vee-industrie, de groei van het staloppervlak per saldo een halt toe te roepen. Tegelijk zijn er ook vergaande maatregelen afgekondigd om de stikstof-emissie te beperken. En men zet in op de transitie naar een nieuwe circulaire landbouw, waarin de natuurlijke balans wél bewaard wordt.

Nu is Brussel aan zet. De Europese Commissie stelt grenzen aan de hoeveelheid mest die over het land mag worden uitgereden. Uitgedrukt in stikstof is dat 170 kg per hectare. Voor Nederland en enkele andere regio’s in de EU gelden uitzonderingen. Daar mag 230 kg per ha worden uitgereden. Brussel stelt deze uitzondering voor melkveehouders, de zogenoemde ‘derogatie’, telkens voor vier jaar vast. En als ze dat nu weer doen, zou dat betekenen dat ze tekenen voor behoud van ellende. Want de druk op de leefomgeving neemt verder toe. En de gezondheid van bodem, lucht en water duikt dan nog verder in de min.

De Europese Commissie lijkt te overwegen om Nederland nu toch weer voor vier jaar derogatie te verlenen. Dat is niet te begrijpen. Juist nu Rijk en Provincie op een koerscorrectie studeren en subsidie toekennen om de sanering van de veehouderij op gang te brengen, zou Brussel weer extra vervuilingsrechten toekennen. Wij mogen en kunnen dat niet langer laten gebeuren.

Geert Verstegen, voorzitter
Brabants BurgerPlatform Minder Beesten

Het Brabants BurgerPlatform Minder Beesten is een netwerk van lokale groepen waaronder: ABC Milieugroep (Baarle-Nassau, Alphen, Riel); Behoud Leefbaarheid Molenakkers (Moergestel); Behoud ‘t Halsterslaag en Wouw; Benegora (Woensdrecht); Bernhezer Buitenwacht; Bewoners Oirschot-De Beerzen; Bewonersgroep Hilvarenbeek; Chijnsgoed in Gevaar (Maarheeze); Groen en Heem (Valkenswaard); Groen Graspeel; Groen Kempenland; Houd Heeze-Leende Leefbaar (Sterksel); Leefmilieu Veghel-Erp; Mens, Dier en Peel; Milieuvereniging Land van Cuijk; Milieuwerkgroep Kempenland; Reactiegroep de Bleieven (Sint Oedenrode); Stichting Tegengas (Sint Oedenrode); Stop de Mestfabriek (Landhorst); Stop de Stank (Deurne); Werkgroep Behoud de Peel.