The Centers for Disease Control and Prevention (CDC), American Diabetes Association en de American Medical Association hebben op DoIhaveprediabetes.org een online test gezet waarmee mensen zelf kunnen ontdekken of ze risico lopen op prediabetes. Wie met een hoog risico uit de test komt, krijgt het advies zich verder te laten testen bij een arts. Eerdere studies van onder meer het Diabetes Prevention Program toonden aan dat bij mensen met prediabetes de kans op diabetes verlaagd kan worden door leefstijlveranderingen of door het gebruik van medicijnen.

Zorgwekkende cijfers
Al bijna 300.000 mensen deden de test. Eén op de drie kreeg de waarschuwing een hoog risico te lopen. Onderzoekers van Tufts University checkten of de test dat wel goed zag. Ze vergeleken de uitkomsten met een database over de gezondheid van ruim 10.000 mensen uit de National Health and Nutrition Examination Survey. Ook de check liet hoge aantallen zien: ruim 73 miljoen van de 315 miljoen Amerikanen zouden prediabetes hebben, onder wie 80% van de 60-plussers.

Onnodige medicalisatie
De onderzoekers besloten een brief te schrijven naar JAMA. Volgens onderzoeker Saeid Shahraz werken dergelijke tests medicalisatie in de hand. Iets wat altijd als normaal is beschouwd, blijkt plots een ziekte die in de gaten moet worden gehouden en eventueel zelfs behandeling nodig heeft. "Deze test is geen wetenschappelijk meetinstrument. Een voorspellende test moet de mensen die een hoog risico lopen eruit filteren. Deze test vertelt bijna iedereen dat ze een hoog risico hebben. Het is volledig ongeloofwaardig", aldus Sharahz.

Geen medicijnen, maar leefstijlaanpassingen
Chief Editor van JAMA, Rita Redberg, denkt er net zo over. Ze wijdde er een editor’s note aan. Ook zij waarschuwt voor de medicalisatie van veel voorkomende aandoeningen. "Tien jaar geleden had niemand nog van deze aandoening gehoord. Een betere aanpak voor preventie van obesitas en de vele bijkomende complicaties is om de nadruk te leggen op een gezond eetpatroon, op gewichtsverlies als dat nodig is, en op een toename in fysieke activiteit op alle niveaus – door scholen, medici, volksgezondheidsinstanties en overheidsinstellingen", schrijft Redberg.

Sharahz is het hiermee eens. Als iemand weinig beweegt, wat te zwaar is, maakt het niet veel uit of die persoon wel of geen prediabetes heeft. "In mijn spreekkamer geef ik mensen het advies om meer te bewegen en op de voeding te letten. Deze aanbevelingen zijn zo algemeen dat we die aan iedereen moeten geven. Aan mensen met prediabetes, maar ook aan gezonde mensen", aldus Sharaz.

Ook andere gezondheidsexperts zijn sceptisch. Diabetes-expert Victor Montori van de Mayo Clinic: "Zoveel mensen dit label opplakken, helpt dat ze nou echt? Ze voelen zich gezond, maar door de campagne gaan ze zich ziek voelen." Het CDC blijft achter de test staan: "Het doel van deze test is niet om een kant en klare diagnose te geven, maar om mensen een beeld te geven van hoe ze ervoor staan. Het is bedoeld om het gesprek op gang te brengen."

Dilemma
Dat laatste is gelukt en wijst meteen op een dilemma. Is een prediabeet iemand die je als arts alvast in je voorbehandelkamer haalt tot hij diabeet wordt of die je er meteen weer uitschopt en adviseert om, bijvoorbeeld, een racefiets te kopen om lekker gezond te bewegen en minder te snacken op de bank?

Dilemma? Jazeker. Wie houdt in de gaten of die fiets de schuur wel uitkomt?
Dit artikel afdrukken