Lees ook
De nodige onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat plantensoorten zich naar het noorden of naar hogere hoogtes verplaatsen naarmate het klimaat opwarmt. Andere mondiale veranderingen, zoals stikstofdepositie, kunnen echter ook de geografische verspreiding van soorten beïnvloeden. Recent onderzoek gepubliceerd in Science laat zien dat stikstofvervuiling, en niet klimaatverandering, de belangrijkste drijvende kracht is achter een opmerkelijke westwaartse verschuiving van Europese bosplanten.

Op basis van bijna 3.000 opnieuw bemonsterde vegetatieplots in gematigde bossen in Europa checkten onderzoekers hoe 266 plantensoorten in de ondergroei hun verspreidingsgebied door de decennia heen hebben verschoven. De oudste metingen dateren uit 1933. In plaats van noordwaarts te migreren in reactie op klimaatverandering, blijkt dat planten veel vaker hun verspreidingsgebied naar het westen of oosten verleggen. Ze schrijven deze verschuivingen nadrukkelijk toe aan stikstofdepositie.

Westwaartse migratie door stikstofdepositie
De studie toont aan dat westwaartse verplaatsingen 2,6 keer vaker voorkomen dan noordwaartse. De hoofdoorzaak is de hoge stikstofneerslag in West-Europa, die planten die goed gedijen in stikstofrijke omgevingen, voornamelijk uit Oost-Europa, in staat stelt zich sneller te verspreiden. Dit verklaart waarom soorten zoals stikstoftolerante planten vaker naar het westen migreren dan naar het noorden, waar ze mogelijk worden beperkt door andere milieufactoren.

Gevolgen voor biodiversiteit
Deze verschuiving heeft belangrijke gevolgen voor de biodiversiteit. Planten die hogere stikstofniveaus kunnen verdragen, verdringen gespecialiseerde soorten die beter gedijen in stikstofarme omgevingen. Dit leidt tot lokale uitstervingen en belemmert de vestiging van nieuwe plantensoorten. Deze stikstoftolerante soorten koloniseren snel gebieden met veel stikstofdepositie, wat resulteert in een verlies aan biodiversiteit in deze regio's.

Complexe interacties
Dit onderzoek toont aan dat de patronen van biodiversiteitsverandering niet uitsluitend door klimaatverandering worden veroorzaakt, maar door een complex samenspel van verschillende milieufactoren. Naast stikstofvervuiling spelen bijvoorbeeld ook veranderingen in de bosbedekking en het herstel van verzurende depositie uit het verleden een rol.
Dit artikel afdrukken