3 min
Komende voorjaar kiest Nederland een nieuwe regering. Als het aan Joost de Jong ligt, maakt die sterk bewerkt voedsel bij wet duurder. Dat zou moeten gebeuren door het BTW-tarief voor dergelijke voedsel te verhogen tot 21% en tegelijk de BTW op groenten en fruit te verlagen tot 0%.
In het westers dieetpatroon is de laatste decennia een grote toename van sterk bewerkt voedsel, ook wel fast-food genoemd. Dat blijkt een belangrijke oorzaak van de obesitas epidemie. Ongezond voedsel, zoals kant-en-klaar maaltijden, pizza’s, chips, suikerhoudende producten, is te goedkoop. Dat pleit voor het duurder maken van sterk bewerkt voedsel. Het verhogen van het BTW tarief van die producten zou een speerpunt moeten zijn in het volgende regeerakkoord. In combinatie met het verlagen van de BTW voor groenten en fruit.
Er is veel meer aandacht nodig voor preventieve gezondheid. Hoe voorkomen we dat mensen chronisch ziek worden? Dat is een van de lessen van de Coronacrisis. Vooral mensen met obesitas waren sterk oververtegenwoordigd op de IC’s. Obesitas wordt een volksziekte waardoor grote risico’s ontstaan voor diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en sinds kort Corona.
Dat vraagt om een stringenter beleid voor de aanpak van obesitas. Het huidige beleid, vastgelegd in het Preventieakkoord, blijkt weinig effectief. Niet alleen door het vrijblijvende karakter, maar ook door de beperkte focus op minder zout, minder suiker en minder verzadigd vet. Gebaseerd op de voedingswetenschap van 10-20 jaar geleden waarbij alle aandacht uitging naar het beperken van die ingrediënten. Die beperking blijft nodig maar niet voor niets schrijft een groep Europese wetenschappers dit voorjaar: “De consumptie van energierijk en sterk bewerkt voedsel draagt bij aan obesitas en andere ziekten”.
De consultants van PWC becijferen de maatschappelijke kosten van ongezonde voeding voor de gezondheidszorg in Nederland op ruim € 8 mld. Naast alle persoonlijke ellende van een ongezond leven is dit een reden temeer om meer aan preventie te doen. Die maatschappelijke kosten zouden eigenlijk in de prijs verdisconteerd moeten worden.
De impact van sterk bewerkt voedsel
Het bewerken van voedsel hoeft op zich niet tot een ongezond product te leiden. Soms is het zelfs nodig om ze te kunnen consumeren. Maar sterk bewerkt voedsel bevat vaak meer toegevoegde suikers, zout en verzadigd vet en minder vezels en vitamines. Denk aan suikerhoudende frisdranken, kant-en-klaar maaltijden, bewerkt vlees, chips, sauzen, banketartikelen e.d. Bij deze producten wordt de oorspronkelijke structuur en nutriëntensamenstelling van de grondstoffen veranderd, met als doel smakelijke en houdbare producten te maken met allerlei toevoegingen.
Volgens schattingen vindt in Nederland en Duitsland reeds 78-79% van de totale energie-inname plaats door sterk bewerkt voedsel. Een 10 % toename van het aandeel van sterk bewerkt voedsel in het dieet wordt in verband gebracht met 12% meer risico op kanker.
Op Foodlog memoreert Huib Stam onderzoek van Kevin Hall, een Amerikaans fysicus, die veel voedingsonderzoek gedaan heeft. Die is er van overtuigd dat sterk bewerkt voedsel een belangrijke oorzaak is van de gewichtstoename in de bevolking. Uit zijn experimenten bleek dat deelnemers per dag 500 kcal meer van het sterk bewerkt voedsel eten dan van het onbewerkte eten. Het gewicht nam toe als ze sterk bewerkt voedsel aten en het nam af als ze het onbewerkte voedsel aten. Inmiddels zijn de nodige onderzoeken gepubliceerd die Hall’s bevindingen ondersteunen.
Prijsprikkels zijn effectief
Relevant wordt dan de vraag op welke wijze consumenten gestimuleerd kunnen worden om minder sterk bewerkt voedsel te consumeren. Onze voedselomgeving en alle marketing voor gemaksvoedsel werken niet bepaald mee om gezonde dieetpatronen te bevorderen. Op veel stations struikel je over de fast-food tenten. De “Schijf van vijf”, die redelijk bekend is, adviseert vooral volkorenproducten te eten. Maar informatievoorziening alleen is niet genoeg. Sommige landen hebben de laatste jaren met succes een ‘suikertax’ ingevoerd en zo’n heffing blijkt te werken. Prijsprikkels kunnen wel degelijk effectief zijn. Een heffing op suikerhoudende dranken zoals hoogleraar Jaap Seidell al jaren bepleit is een goed begin, maar zolang als er geen aanvullende maatregelen komen voor sterk bewerkt voedsel zal er weinig verbetering komen. Volgens een Belgisch onderzoek blijkt sterk bewerkt voedsel goedkoper te zijn dan minder bewerkt voedsel (8). Een extra reden om als overheid corrigerend op te treden.
Hoog tijd om in het volgend regeerakkoord sterk bewerkt voedsel onder het hoge BTW tarief van 21% te brengen. Verlaag tegelijkertijd de BTW op groente en fruit tot 0%. In zijn ‘Van boer tot bord strategie’ roept Frans Timmermans de lidstaten op om fiscale prikkels te gebruiken om consumenten te stimuleren gezonder te eten. Waar wachten we op?
Dit artikel afdrukken
Onze voedselomgeving en alle marketing voor gemaksvoedsel werken niet bepaald mee om gezonde dieetpatronen te bevorderenCorona en obesitas
Er is veel meer aandacht nodig voor preventieve gezondheid. Hoe voorkomen we dat mensen chronisch ziek worden? Dat is een van de lessen van de Coronacrisis. Vooral mensen met obesitas waren sterk oververtegenwoordigd op de IC’s. Obesitas wordt een volksziekte waardoor grote risico’s ontstaan voor diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en sinds kort Corona.
Dat vraagt om een stringenter beleid voor de aanpak van obesitas. Het huidige beleid, vastgelegd in het Preventieakkoord, blijkt weinig effectief. Niet alleen door het vrijblijvende karakter, maar ook door de beperkte focus op minder zout, minder suiker en minder verzadigd vet. Gebaseerd op de voedingswetenschap van 10-20 jaar geleden waarbij alle aandacht uitging naar het beperken van die ingrediënten. Die beperking blijft nodig maar niet voor niets schrijft een groep Europese wetenschappers dit voorjaar: “De consumptie van energierijk en sterk bewerkt voedsel draagt bij aan obesitas en andere ziekten”.
De consultants van PWC becijferen de maatschappelijke kosten van ongezonde voeding voor de gezondheidszorg in Nederland op ruim € 8 mld. Naast alle persoonlijke ellende van een ongezond leven is dit een reden temeer om meer aan preventie te doen. Die maatschappelijke kosten zouden eigenlijk in de prijs verdisconteerd moeten worden.
De impact van sterk bewerkt voedsel
Het bewerken van voedsel hoeft op zich niet tot een ongezond product te leiden. Soms is het zelfs nodig om ze te kunnen consumeren. Maar sterk bewerkt voedsel bevat vaak meer toegevoegde suikers, zout en verzadigd vet en minder vezels en vitamines. Denk aan suikerhoudende frisdranken, kant-en-klaar maaltijden, bewerkt vlees, chips, sauzen, banketartikelen e.d. Bij deze producten wordt de oorspronkelijke structuur en nutriëntensamenstelling van de grondstoffen veranderd, met als doel smakelijke en houdbare producten te maken met allerlei toevoegingen.
Volgens schattingen vindt in Nederland en Duitsland reeds 78-79% van de totale energie-inname plaats door sterk bewerkt voedsel. Een 10 % toename van het aandeel van sterk bewerkt voedsel in het dieet wordt in verband gebracht met 12% meer risico op kanker.
Op Foodlog memoreert Huib Stam onderzoek van Kevin Hall, een Amerikaans fysicus, die veel voedingsonderzoek gedaan heeft. Die is er van overtuigd dat sterk bewerkt voedsel een belangrijke oorzaak is van de gewichtstoename in de bevolking. Uit zijn experimenten bleek dat deelnemers per dag 500 kcal meer van het sterk bewerkt voedsel eten dan van het onbewerkte eten. Het gewicht nam toe als ze sterk bewerkt voedsel aten en het nam af als ze het onbewerkte voedsel aten. Inmiddels zijn de nodige onderzoeken gepubliceerd die Hall’s bevindingen ondersteunen.
Prijsprikkels zijn effectief
Relevant wordt dan de vraag op welke wijze consumenten gestimuleerd kunnen worden om minder sterk bewerkt voedsel te consumeren. Onze voedselomgeving en alle marketing voor gemaksvoedsel werken niet bepaald mee om gezonde dieetpatronen te bevorderen. Op veel stations struikel je over de fast-food tenten. De “Schijf van vijf”, die redelijk bekend is, adviseert vooral volkorenproducten te eten. Maar informatievoorziening alleen is niet genoeg. Sommige landen hebben de laatste jaren met succes een ‘suikertax’ ingevoerd en zo’n heffing blijkt te werken. Prijsprikkels kunnen wel degelijk effectief zijn. Een heffing op suikerhoudende dranken zoals hoogleraar Jaap Seidell al jaren bepleit is een goed begin, maar zolang als er geen aanvullende maatregelen komen voor sterk bewerkt voedsel zal er weinig verbetering komen. Volgens een Belgisch onderzoek blijkt sterk bewerkt voedsel goedkoper te zijn dan minder bewerkt voedsel (8). Een extra reden om als overheid corrigerend op te treden.
Hoog tijd om in het volgend regeerakkoord sterk bewerkt voedsel onder het hoge BTW tarief van 21% te brengen. Verlaag tegelijkertijd de BTW op groente en fruit tot 0%. In zijn ‘Van boer tot bord strategie’ roept Frans Timmermans de lidstaten op om fiscale prikkels te gebruiken om consumenten te stimuleren gezonder te eten. Waar wachten we op?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#8 "Om ze lekker te maken moet er een sausje overheen, meestal een sterk bewerkt concentraat wat weer aangelengd wordt met water."
Vroegerrrr kon iedereen sausjes maken zonder raar pakje van hoe die merken allemaal mogen heten.
Vroegerrrr aten kinderen spruitjes met (zelfgemaakte) pindasaus om die bittere smaak te verdoezelen.
Nu vraag ik me af of de groente tegenwoordig zo weinig smaak heeft, of dat veel mensen ongemerkt een chronisch tekort aan zink hebben.
Plotseling smaak en reukverlies kan ook duiden op een virale infectie. Het lichaam heeft zink tijdelijk even ergens anders nodig.
Verandert het imago van groente en fruit met een lager btw tarief? De kliko's zitten er vol mee. Om ze lekker te maken moet er een sausje overheen, meestal een sterk bewerkt concentraat wat weer aangelengd wordt met water.
Wat zou er gebeuren als de verzekeringspremies gekoppeld worden aan een jaarlijkse gezondheidscheck?
#3 Otto Rood, ik maak me helemaal nergens zorgen over.
Heb me vooral verbaasd over het feit dat fructose zo afgekraakt wordt, ongeacht het feit of het kunstmatig wordt toegevoegd, of van nature in bepaalde voeding zelf zit.
Die 10 punten zijn bedoeld als een summiere samenvatting van de klachten over fructose.
Sommige mensen doen het uitstekend op veel fruit en anderen halen hun noodzakelijke stofjes vooral uit groenten (en vlees, vis, zuivel). Waar ik voor wil pleiten, is dat je mensen hun eigen voedingspatroon gunt, passend bij hun eigen, unieke metabolisme.
Sommige mensen knappen bijvoorbeeld op van zo veel mogelijk rauw, terwijl andere mensen daar juist van afknappen.
Helaas hebben vooral 'welgestelden' de mogelijkheid om uit te vinden wat het beste past en ook hoe hun immuunsysteem op peil te houden.
Dat wordt niks.
Wie of wat bepaalt voor welke producten het lage respectievelijk het hoge tarief moet worden toegepast? Ook voedingswetenschappers verschillen van mening.
Nutri-score is onbruikbaar en kijkt slechts naar energie, vet, suiker, eiwit, vezels en zout.
Laten we NOVA erop los, dan komt roomboter (weinig bewerkt) in het 0% BTW tarief en (dieet) margarine (sterk bewerkt) in het 21% BTW tarief.. Vervolgens komen we er wederom achter dat fruit veel suikers bevat en avocado vet en begint een eindeloos gevecht.
Beter lijkt mij om onderscheid te maken tussen essentieel en niet essentieel voedsel. Dan heb je sowieso ook de meeste verswaren en een aantal onmisbare doch bewerkte producten te pakken.
In Frankrijk is de TVA opgesplitst in producten voor de primaire levensbehoefte en de rest. Dus water laag tarief, de overige dranken hoog tarief. Alle verse groente, fruit, vlees, melk kaas en vis in het lage tarief.
#3, Otto, 8 appels weg eten is natuurlijk compleet iets anders dan 50 gram fructose eten, geconcentreerd in processed.
#2, Maria, "Niet bepaald mensen uit achtergestelde wijken." Als je welgesteld bent, las ik ergens, kom je er bij Covid beter af, dan arm. Dus welgesteld en gevuld is beter dan arm en gevuld.