Als 21-jarige student aan de Universiteit van Cambridge kreeg Stephen Hawking te horen dat hij aan de ongeneeslijke ziekte ALS leed. Dat zette hem er toe aan in razend tempo aan het werk te gaan en zijn steeds zwaarder wordende lichamelijke beperkingen te compenseren met wetenschappelijke doorbraken. Zo richtte hij zich op de zogeheten 'zwarte gaten' in het universum en ontdekte de naar hem genoemde Hawking-straling.

Maar hoe baanbrekend zijn werk ook was in academisch opzicht, Hawking werd pas echt bekend bij het grote publiek toen hij in 1988 A Brief History Of Time publiceerde (in het Nederlands uitgegeven als Het Heelal). In het boek, op zich een 'gemiddeld werkje', zet Hawking in begrijpelijke taal zijn kennis over de fundamentele natuurkunde en het ontstaan van het heelal uiteen. Omdat zijn uitgever het geniale idee had de auteur, in zijn rolstoel en met zijn spraakcomputer, op de cover te zetten, kreeg het boek een onweerstaanbare aantrekkingskracht: het verhaal van de wetenschapper, gevangen in zijn kapotte lichaam, die in staat is dankzij zijn intellectuele vermogens de meest abstracte theorieën uit te denken en bovendien al jaren de dood te slim af is. "Niemand kan het idee van een kreupel genie weerstaan", zei Hawking daar zelf over.

A Brief History Of Time is het best verkochte wetenschappelijke boek ooit, wereldwijd zijn er meer dan 11 miljoen exemplaren van verkocht. (Of ze ook allemaal gelezen zijn, is de vraag: volgens de statistieken van Amazon's ereader Kindle, houdt de gemiddelde lezer het na 6,6% van het boek voor gezien, weet The Times).

Het beeld van Hawking als de 'perfecte wetenschapper' en van wetenschap als een product van zuivere geestkracht, los van materiële beperkingen, was echter gebouwd op een werkelijkheid die buiten zicht bleef, schrijft Le Figaro. Hawking kon functioneren dankzij een complex en volcontinu systeem van wetenschappelijke assistenten, technologische hulpmiddelen en medische zorg.

De laatste jaren was Hawking het boegbeeld van een groep van meer dan honderd wetenschappers en ondernemers die waarschuwde voor het gevaar dat kunstmatige intelligentie op enig moment niet meer beheersbaar is door mensen.

"Hij was een groot wetenschapper en een buitengewone man wiens werk en nalatenschap nog vele jaren zullen voortleven", laat zijn familie in een verklaring weten.
Dit artikel afdrukken