Wat er verfrissend aan is, is dat het principe van intuïtief eten zich keert tegen de enorme psychologische en morele druk die je kan ervaren als je wilt voldoen aan dat enorme moderne eisenpakket. Knap, slank en sportief moest je al zijn. Daar zijn meer voorwaarden bijgekomen. Je moet ‘clean’ eten, liefst veganistisch, anders ben je fout bezig. De lat ligt heel hoog. En wat gebeurt er als je daar niet aan kan voldoen? Als het ene na het andere dieet mislukt en je walgt van jezelf als je een zak chips leeg eet?
Pizza
Diëten is een frustrerende bezigheid. De schaamte en stress die eten omgeven, hebben voor velen de omgang met eten verstoord. Als je jezelf van alles ontzegt, krijgt dat macht over je. Maar als je alles mag eten wat je wilt, is het gemakkelijker om dat stuk pizza te laten staan.
Als je jezelf van alles ontzegt, krijgt dat macht over je. Maar als je alles mag eten wat je wilt, is het gemakkelijker om dat stuk pizza te laten staanDat is wat intuïtief eten kan doen. Het klinkt heel logisch en simpel en dat is het dan ook. Want onze omgang met eten is ver afgedwaald van dat simpele en logische en is onnodig problematisch geworden. Daarom is het verstandig terug te keren naar het denken over eten, van voordat het zo beladen werd. Toen eten nog gewoon lekker en bevredigend kon zijn zonder dat je er van alles bij moest voelen en denken.
Dieetidiotie
De oorsprong van het intuïtieve eten als antwoord op de dieetidiotie is door het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic getraceerd. In 1995 publiceerden twee diëtisten uit Californië, Evelyn Tribole en Elyse Resch, een boek over het onderwerp. Zij zagen in hun praktijk hoe hun klanten afvielen en weer aankwamen en steeds ongelukkiger werd. Eten werd een vreselijke bezigheid. Ze adviseerden hen iets uitzonderlijks: ga eten wat je wilt. “Als je toestemming van jezelf hebt om te eten wat je wilt, smaakt het eten nog net zo goed, maar je haalt de dwang eraf,” zeggen ze in The Atlantic.
Intuïtief eten ligt in het verlengde van mindfullness en ligt aan de zachte kant van het terrein van de psycholoog en de psychiater. Eetstoornissen zijn serieuze problemen die zich niet laten genezen door tegen de patiënt te zeggen dat hij of zij maar gewoon moet gaan doen over eten vanaf nu. De academische onderzoeksgroepen naar eating disorders zijn niet meteen werkloos door de heilzame werking van intuitive eating.
Biologie
Een psychiater die in The Atlantic aan het woord komt waarschuwt tegen een al te simplistische benadering. Hij zag dat veel van zijn patiënten niet geholpen waren met een mindful of een intuitive benadering. “De eerste stap is om de biologie op orde te krijgen,” zegt hij.
Bezwaren te over, wetenschappelijk bewijs ontbreekt volledig en alle mogelijke kwakzalvers duiken gretig op de nieuwe rage, ook in Nederland. ‘Weer in contact komen met je lichaam’, ‘eten wat je ècht wilt’, ‘eten vervangt geen emotie’. Alle ruimte voor een nieuwe kretologie.
Evelyn Tribole en Elyse Resch, die Intuitive Eating-coaches opleiden en als eerste apostelen de boodschap blijven uitdragen, hebben de 10 geboden van de nieuwe leer opgesteld. Ze zijn opvallend bescheiden over hun methode als therapie. “Als een hulpverlener, coach of Instagram-influencer zegt dat je gewicht kan verliezen met intuïtief eten, ren dan weg. Niemand kan je vertellen wat er met je lichaam gaat gebeuren, ik ook niet.”
Hieronder een bondige weergave van de 10 Principles of Intuitive Eating:
- 1. Verwerp de dieetmentaliteit. Weg met al die boeken en artikelen die je gewichtsverlies beloofd hebben. Weg met dat gevoel dat je gefaald hebt als je weer aankwam na een mislukte dieetpoging.
- 2. Hou je honger in ere. Eet wat je biologisch moet eten, ga geen honger lijden, want dat leidt weer tot overeten.
- 3. Sluit vrede met eten. Stop het voedselgevecht. Geef je zelf toestemming alles te eten. Als je jezelf iets specifieks ontzegt, krijg je daar juist enorme trek in.
- 4. Daag de voedselpolitie uit. Stop ermee jezelf bestraffend toe te spreken als je een stuk taart hebt gegeten. Maar stop ook met jezelf te prijzen als je het goed hebt gedaan. De voedselpolitie, diep in je geest, bewaakt alle onredelijke regels die door het diëten in het leven zijn geroepen.
- 5. Erken dat je genoeg hebt gegeten. Luister naar je lichaam of je nog wel honger hebt. Stop halverwege een maaltijd en vraag je af: is het lekker en heb ik niet al genoeg gegeten?
- 6. Ontdek de voldoening-factor. Eten wat je lekker vindt in een plezierige omgeving kan heel veel voldoening geven. Dat bevredigt zonder dat je ook veel hoeft te eten.
- 7. Geef toe aan je emoties los van eten. Zoek naar wegen om je prettig te voelen zonder dat er eten bij komt kijken. Angst, eenzaamheid, verveling en boosheid zijn gebruikelijk emoties en hebben hun eigen oorzaak en oplossing. Eten lost dat niet op.
- 8. Respecteer je lichaam. Accepteer hoe je genetisch in elkaar zit en hoe je lichaam is. Het heeft geen zin om heel kritisch op je lichaam te zijn, want dan zal je je nooit lekker in je vel voelen.
- 9. Doe aan sport en voel hoe dat voelt. Geen overdreven strenge fitness. Denk niet aan hoeveel calorieën je verbrandt, maar voel hoe lekker sporten en bewegen is.
- 10. Waardeer dat je gezond bent. Je wordt echt niet ziek van af en toe een snack. Je voeding hoeft niet supergezond te zijn om zelf een goede gezondheid te behouden.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
#19 P.J.,
Je hebt het over jouw programma + het artikel. Waar kan ik dat vinden?
Ik vind het juist interessant hoe iedereen vanuit of naar zijn eigen frame reageert. Dat maakt de discussie rijker en levendig. Ik weet dat ik allang gebiased ben door mijn vak, maar dat onderdruk ik niet in gesprekken met echte discussies.
En je 4 punten zijn natuurlijk ook legitieme gezichtspunten.
Ad 1. Onderzoeken natuurlijk en vergelijken.
Ad 2. charlatan:
• iemand die anderen misleidt door te doen alsof hij iets kan Voorbeelden: `Er zijn nogal wat charlatans die met nepgeneesmiddelen en neptherapieën misbruik maken...
• iemand die kennis, deskundigheid of vaardigheden in een beroep voorwendt om daarmee aan de kost te komen
• kwakzalver; windbuil, praalhans.
• iemand met veel praatjes en weinig vakkennis; bluffer
Sommige cliënten van mij voelen zich extra bedonderd als ze personen hebben geloofd die meer overtuigingskracht hadden dan hun kennis toeliet. Dat vind ik charlatans, ik kan er aardig wat opnoemen in deze branche, maar misschien ben ik wat streng.
Ad 3. Moet onderzocht worden.
Ad 4. Ik ook, daarom validering vooraf. En wat de volgende 20% betreft: Er zit volgens mij een gat tussen de jongeren tot 40 en de ouderen daarboven, waarbij de jongeren veel meer ‘foodies’ zijn in gesprekken en contacten (samen koken, recepten uitwisselen) en de ouderen voornamelijk in verwarring zijn en zich juist terugtrekken uit de discussie (‘iedereen zegt wat anders en morgen is het weer anders’). Voor hen wil ik een betrouwbare bron zijn, geen charlatan.
Het is elke keer weer verbijsterend hoe mensen je reactie, in dit geval #14 kunnen interpreteren en naar hun eigen straatje of winkeltje brengen. In dit geval #17 . Maar goed.
1. Misschien moet het bij dik zijn helemaal niet over eten gaan. Vind ik zelf een interessante gedachte.
2. Waarom heb je het over charlatans?
3. Het aantal kookboeken en kookprogramma's zegt niets over de bereidheid van mensen 'de keuken in te gaan'. Omgekeerd evenredig zelfs.
4. Ik ben benieuwd of het met je 'nieuwe toepassing' waarvan me niet duidelijk is wat die is en de 'volgende 20%' (waar zit die?) je nu wel lukt.
Mooi stuk en belangrijke gedachten. Voor mij jammer dat we al jaren cursussen geven (‘Afvallen zonder diëten; naar een persoonlijk gezondheidsplan’) waarin deze gedachten al helemaal verweven zijn. Het nadeel van vóórlopen: niemand gelooft je en als de tijd rijp is doet iemand anders ineens ‘een geweldige ontdekking’. Maar zo gaat het nu eenmaal. Als je er niet in slaagt je ideeën voor het voetlicht te brengen dan zoeken die ideeën een andere uitgang met meer kans op succes. Ik heb daar inmiddels vrede mee.
Maar in dit geval wil ik toch mijn stem laten horen, al ben ik was secundairder dan de meesten hier.
Vooraf: ik ben motivatiepsycholoog en leefstijl-coach (Geen GLI). Als dagelijks werk doe ik voornamelijk psychotherapie. Samen met mijn partner heb ik al jaren een psychologiepraktijk. En samen hebben we bovengenoemde (groeps)cursus ontwikkeld en gegeven. Onze cliënten waren vooral mensen (meest vrouwen) die van de huisarts moesten afvallen vanwege medische redenen onder meer in het kader van pre- en postbariatrische vereisten. De mensen waren allemaal jo-jo-ers en allemaal depressief geworden door een negatief zelfbeeld en de sociale en maatschappelijke druk. Doelstelling van de cursus was: Stoppen met diëten en stoppen met jo-jo-en, en terug naar een normale (ontspannen) betrekking met eten en lijf, terug naar ‘lekker eten’, maar wel gezond (met vooral ‘natuurlijke producten’). Wij (mijn partner en ik) werkten volstrekt niet commercieel. Model stond ‘de therapeutische relatie’ waarin elk persoonlijk belang ondergeschikt is aan het belang voor de cliënt (afvallen, genezing en als bijproducten of juist als middel: een andere mindset temidden van de industriële verleiding, de commerciële lokroep van de goeroes, de foodies en influencers en de sociale druk door vergelijking met de skinny bitches, de orthorexen en de vertegenwoordigers van de ‘eigen schuld’-theorie.
We waren succesvol met onze cursussen, er was in elke groep wel een ‘toevallige’ genezing van diabetes of prikkelbare darm, maar dat snapten we toen nog niet precies. Om allerlei redenen zijn we afgestapt van deze groepscursussen, o.a. niet meer vergoed door de verzekeraars, te duur en te arbeidsintensief en daarnaast speelden ook verhuizing en andere primaire arbeid een rol.
Maar het zat mij toch steeds dwars dat ik geen grip had op het al of geen succes van afvallen, terwijl we toch tot op het persoonlijke vlak afdaalden met diagnose en leefstijlplan. Mijns inziens zat het hem in de ‘toepassing’. Na de groepscursus stapte iedereen weer alléén het oorspronkelijke krachtenveld binnen. Weliswaar georiënteerd op het goede en gezonde, maar de goede intenties en prille gewoontevorming legden het toch weer af tegen het oorspronkelijke eet-patroon: gehaast, snel, gemakkelijk, kant en klaar, op de bank, onderweg etc. Met daarbij ook: de verkeerde boodschappen, de verkeerde koelkastinhoud, de verkeerde voorraad, de verkeerde traktaties en onwillige huisgenoten.
Veranderen is moeilijk en blijvend veranderen nog moeilijker. Je hebt de keuze voor de kleine stapjes of toch een drastische omkeer (als je de knop kunt vinden). De Schijf van Vijf kiest voor stap voor stap: ‘één eetbeslissing per keer’. In mijn nieuwe cursus kies ik voor: ‘Zet de knop om’ en ‘Kies voor een volwaardige voeding voor elke maaltijd.’ Naar een nieuw ‘normaal’. Mijn doelgroep is: ‘De volgende 20%.’ Ervan uitgaande dat inmiddels 20% het al goed doet en dat die groep ook een goed forum heeft op kantoor en internet om het vol te houden en zich verder te ontwikkelen. De volgende 20% zijn de ‘gewone’ mensen, niet de foodies, niet de anorectische skinny bitches, niet de té knappe en té rijke vrouwen die hun karretjes volladen bij Marqt of bij AH-bio. De ‘volgende 15%’ is (iets) te dik, boven de 45, heeft al veel geprobeerd, beetje cynisch geworden, weet wat goed is, maar slaagt er niet in op eigen kracht zich een nieuw eetpatroon eigen te maken.
Mijn programma wil ik graag beknopt (in essentie) op Foodlog delen, want ik wil graag intelligente feedback en van mensen die het zelf waarschijnlijk allemaal al ‘goed’ doen en rolmodellen kunnen zijn (‘Wat eet u biologisch?’ ‘Waarom leeft u wel/niet volgens de Schijf van Vijf?’) In het artikel vertel ik kort mijn ideeën en ervaringen en nodig ik mensen uit het zelf ook uit te proberen. Mijns inziens is succes gegarandeerd wat betreft lekker en gezond eten. Voor wie alles al weet én gezond eet heb ik weinig nieuws te vertellen, maar denk dan aan ‘de volgende 20%’ die afgehaakt is of in verwarring. Ik begin bij voeding omdat ik te vaak gehoord heb: Als je je fitter voelt, wil je vanzelf meer bewegen.
En wat betreft de laatste reacties:
Dennis Zeilstra Ingenieur, onderzoeker
1
#13
Voor het eerst ben ik het een keer niet met Dennis #13 eens als hij spreekt van het inzicht dat de mens nou eenmaal geen rationeel wezen is en dat zijn gedrag nauwelijks beïnvloed wordt door uitleg van wat gezonde of ongezonde voeding is. Het laatste klopt, maar niet omdat hij geen rationeel wezen is, maar omdat er na de fase van uitleg de fase van oefening moet volgen. De uitleg van de voetbalspelregels hebben mij geen goede voetballer gemaakt, maar niet omdat ik geen rationeel wezen ben. En de motivationele (psychotherapeutische) benadering door de diëtist creeert ook nog geen gezonde eter. Een mental coach zonder trainer levert ook geen goede voetballers op. Wat eten betreft: Je moet de keuken in. En dat de mensen dat willen blijkt wel uit de vele kookprogramma’s.
Jan Peter van Doorn Marketing en reclame
0
#14
Als het over te dik zijn gaat moet het natuurlijk wél over eten gaan. Van sporten val je niet af, met een therapie voor een depressie, ga je ook niet beter koken als je de vaardigheid verloren bent. Averechts en verder in de put is alleen het gevolg van het werk van charlatans. Zorg er maar voor dat de wanhopigen niet in de hun handen vallen. En als een eetprobleem en niet lekker in je vel zitten leidt tot zelfdestructie is er meestal sprake van boulimia, binge-eating of anorexia. Dat zijn andere categorieën.
Ik denk dat eten vooral context gedreven is met een hele hoop prikkels van buitenaf: zo doen we dat bij ons, reclameboodschappen, impulsen in de winkel, het aanbod op straat, het vreten op straat. Het is verre van intuïtief, maar dat zou wel een aardige beweging zijn.
Vroeguh, Huib, aten 95% van de mensen omdat ze honger hadden (was ook niet intuïtief). Nu doen dat nog maar, in Nederland, 5%. Het is de overvloed die ons in staat stelt eten ook te gebruiken voor andere zaken dan honger. Ook eten als je eigenlijk helemaal geen honger hebt of trek. Ik heb trek in een sigaretje. Van die dingen.