Te weinig slaap leidt tot een soms onbedwingbare trek in ongezond eten. Het verschijnsel is te vergelijken met de 'vreetkick' die wietgebruikers ervaren, ontdekten Amerikaanse wetenschappers.

Kleinschalige studie
Wetenschappers van de University of Chicago voerden een kleinschalig, maar strikt gecontroleerd onderzoek uit bij 14 gezonde jonge mannen en vrouwen. Ze verbleven 2 keer een periode van 4 dagen in het ziekenhuis. Slaap en wat ze aten werd gemonitord. Tijdens de eerste periode brachten ze 8,5 uur in bed door, waarvan ze gemiddeld 7,5 uur sliepen. In de tweede proefperiode mochten ze maar 4,5 uur in bed doorbrengen. Daarvan sliepen ze gemiddeld 4,2 uur. Ze kregen steeds dezelfde maaltijden om 9 uur 's ochtends, 2 uur 's middags en 7 uur 's avonds.

Hogere en latere piekperiode
De onderzoekers ontdekten dat het slaaptekort tot een verschuiving in de cyclus van een chemisch signaal leidde. Het gaat om 2-arachidonoylglycerol ofwel 2-AG. Dit chemische stofje speelt een rol in het endocannabinoïde systeem van het lichaam, dat bestaat uit cannabisachtige stoffen (endocannabinoïden) die het lichaam zelf maakt en de cannabisreceptoren. Het endocannabinoïde systeem speelt onder meer een rol bij honger, pijn en cognitieve functies.
Tijdens het eerste deel van het experiment bleek het niveau van 2-AG in de loop van de dag langzaam op te lopen, te pieken rond 12.30 en 's nachts laag te zijn. Onder invloed van het slaaptekort liep het 2-AG niveau hoger op, piekte het later (rond 14.30 uur) en bleef het in de avond ook hoog.

De proefpersonen rapporteerden onder invloed van die verschuiving meer hongergevoelens en een sterker verlangen naar eten.

Maar bij een slaaptekort wordt de genotsdrift naar bepaalde soorten eten sterker, en kan je vermogen om daar weerstand aan te bieden verzwakt zijn. Dus is de kans groter dat je de Snickers opeet. Als dat keer op keer gebeurt, vliegen de pondje eraan


'Overcompensatie'
Volgens onderzoeksleider Erin Hanlon is het het 2-AG-mechanisme dat het lichaam aanzet tot méér eten dan nodig is om te compenseren voor de energie die nodig is bij langer wakker blijven. Daarvoor zijn namelijk maar 17 calorieën per extra wakker uur voor nodig.
Van het snackbuffet dat op de laatste dag van elke periode aangeboden werd, bleken de proefpersonen met slaapgebrek echter gemiddeld 50% meer calorieën bij elkaar te snacken. De meeste daarvan in de vorm van koolhydraten en vet. Het 2-AG-mechanisme zou het plezier in eten en met name de 'guilty pleasures' van fout eten vergroten.

Hanlon: "We ontdekten dat het niet alleen gaat om het op peil houden van de energie, maar ook om het genoegen of beloning die je ervaart bij 'hedonistisch' eten. [..] Dit leert ons dat wanneer je een reep Snickers hebt en je hebt genoeg slaap gehad, je de natuurlijke neiging om die op te eten kunt beheersen. Maar bij een slaaptekort wordt de genotsdrift naar bepaalde soorten eten sterker, en kan je vermogen om daar weerstand aan te bieden verzwakt zijn. In zo'n geval is de kans groter dat je de Snickers opeet. Als dat keer op keer gebeurt, vliegen de pondjes eraan."

Te weinig slaap zorgt er dus niet alleen voor dat we méér eten en dus het risico lopen dikker worden. Dat wisten we al. Het zorgt er ook nog eens voor dat we gemakkelijker in de valkuilen van 'fout' eten vallen. Op tijd naar bed is dus nog belangrijker dan we al dachten.

Fotocredits: 'Yawn', menj
Dit artikel afdrukken