Lees ook
Je weet het waarschijnlijk wel: wortels zijn goed voor je ogen. Dat geldt ook voor pompoenen en zoete aardappelen; kortom, voor oranjekleurige groenten. Deze groenten bevatten veel beta-caroteen, de antioxidant waar je lichaam vitamine A van kan maken. Voldoende vitamine A is belangrijk voor goed zicht, een sterk immuunsysteem en celgroei. In Westerse landen is dat geen probleem: wij krijgen met ons voedsel genoeg (dierlijke) eiwitten binnen om geen vitamine A-tekort te ontwikkelen. In ontwikkelingslanden is een tekort aan vitamine A echter een belangrijke oorzaak van kindersterfte en blindheid.

'30 keer zoveel beta-caroteen'
Onderzoekers van de Technische Universiteit van Valencia, onder leiding van Manuel Rodríguez Concepción, zijn erin geslaagd de hoeveelheid beta-caroteen in slablaadjes drastisch te verhogen. Beta-caroteen is een pigment dat van nature voorkomt in bladplanten en essentieel is voor de fotosynthese in de chloroplasten. Te veel of te weinig beta-caroteenproductie kan echter leiden tot afsterven van bladeren.

De bijzondere prestatie van het team is dat zij, met behulp van biotechnologische technieken en intensieve lichtbehandelingen, beta-caroteen konden laten opslaan in andere cellulaire compartimenten, zoals plastoglobuli, waar het normaal niet voorkomt. Daardoor werd de beta-caroteen ook nog eens beter opneembaar in het menselijk lichaam. Het gehalte aan beta-caroteen in de bladeren nam zelfs tot 30 keer toe.

Acceptabeler dan Golden Rice?
Deze methode zou een manier kunnen zijn om vitamine A-tekorten in ontwikkelingslanden aan te pakken en mogelijk minder weerstand oproepen dan de al in de vorige eeuw ontwikkelde Golden Rice. Golden Rice werd ontwikkeld met behulp van genetische modificatie om een hoge hoeveelheid beta-caroteen in rijst te krijgen (met gele rijst tot gevolg, vandaar de naam). Het gmo-aspect is een van de redenen waarom de grootschalige teelt niet van de grond komt. Dit voorjaar wist een coalitie van Greenpeace en lokale boeren in de Filipijnen de daar sinds 2021 toegestane teelt alsnog te blokkeren.

Greenpeace stelt dat genetische modificatie geen oplossing biedt voor ondervoeding en vitamine A-tekorten. De NGO wijst op alternatieven zoals voedselsupplementen en gewasdiversificatie, ook omdat afhankelijkheid van één gewas juist de kwetsbaarheid voor klimaatveranderingen vergroot.

In dat licht is de Spaanse gouden sla mogelijk een aantrekkelijker optie dan Golden Rice. Bladgroenten groeien immers snel. Maar qua voedingswaarde zijn rijst en bladgroenten natuurlijk niet te vergelijken. De gouden sla is bovendien nog niet op grote schaal beschikbaar.

Rijst is in landen met hoge vitamine A-tekorten, zoals de Filipijnen, India en Bangladesh, een basisvoedsel dat dagelijks wordt gegeten. Zelfs als de bio-opneembaarheid van beta-caroteen in de sla beter is dan die in rijst, is het moeilijk om voldoende beta-caroteen binnen te krijgen uit sla alleen, vanwege de beperkte hoeveelheid die meestal wordt gegeten. Bovendien vergt de teelt van de Spaanse sla belichting, wat energie- en arbeidsintensief is. Dat is haalbaar in rijke en verstedelijkte gebieden, bijvoorbeeld in verticale kassen, met een goede infrastructuur en logistiek. Sla is kwetsbaarder voor transport en opslag dan rijst, wat het lastig maakt om het op grote schaal te distribueren.

Hoe aantrekkelijk de bioverrijkte gouden sla ook klinkt, in armere en ontwikkelingslanden zijn sla en bladgroenten voorlopig nog vooral luxeproducten.
Dit artikel afdrukken