2 min
Sommige Nederlandse kinderen willen de radijsjes uit hun schooltuintje niet eten, omdat ze dat zielig vinden. In Engeland gaat het anders: daar eten kinderen hun zelfverzorgde schoolboerderijdieren op. Zonder problemen.
Afgelopen week opende de 100ste 'schoolfarm' in Groot-Brittannië, meldt BBC News. Er staan er nog zeker honderd op stapel. Soms gaat het om niet meer dan een toom kippen, soms gaat het zover dat de boerderij de school zelf van de (biologische) groenten, zuivel en vlees voorziet. Het is in ieder geval een manier om kinderen inzicht te geven in waar voedsel vandaan komt, wat het kost en hoe om te gaan met de dilemma's die samenhangen met het verzorgen van dieren die op je bord belanden.
Het Reddish Vale Technology College, een school met 1.300 leerlingen van 11 tot 16 jaar wordt als voorbeeld aangehaald van een geslaagde schoolboerderij. Ze hebben er al een sinds 1986. Iedere dag zijn er kinderen ruim voor de school begint om mee te helpen met de verzorging van de dieren en gewassen: stallen uitmesten, voeren, wieden enzovoorts. Voor sommige kinderen heeft het werken met de dieren een therapeutische functie, maar de schoolboerderij wordt ook volop gebruikt in het lesmateriaal en functioneert als een volwaardige boerderij. De producten - fruit, groente, bloemen, vlees - worden verkocht in de boerderijwinkel.
Kinderen leren op de boerderij veel meer over waar voedsel vandaan komt, wat dierwelzijn inhoudt, hoe je goed kunt eten en hoe je verspilling kunt voorkomen, dan als ze alleen maar (bewerkt) eten uit de supermarkt voorgeschoteld krijgen. Ook ethische vraagstukken komen op een vanzelfsprekende manier aan de orde: wat doen we met de twee zeugen die maar geen biggetjes krijgen? Uiteindelijk moeten die gewoon naar de slager, want de boerderij moet wel door. De opties worden met de leerlingen openlijk besproken. Vegetariërs heeft deze aanpak nog niet opgeleverd, wel kinderen die bewust nadenken over hun vleesconsumptie en wat voor leven een dier heeft gehad voor het op hun bord beland.
Professor Murray Saunders van de Lancaster University onderzoekt hoe scholen hun boerderij gebruiken in hun lessen. Hij is er van overtuigd dat jonge consumenten (schoolkinderen) zo een reëler beeld krijgen van voedsel en de moeite die het kost om het te maken. Hij vindt dat ze daardoor een realistischer gevoel krijgen bij de stuntprijzen die supermarkten vaak nog hanteren met hun kiloknalleracties: "Als supermarkten vier liter melk voor een pond verkopen, is de achterliggende werkelijkheid dat de melkboeren op een absurde wijze uitgeperst worden. Zes kippendijen voor 50 pence betekent een onrealistische afspiegeling van een echte kip die geslacht wordt voor z'n vlees. Met een schoolboerderij breng je die realiteit wel bij de kinderen. Zelfs een rijtje kolen telen en je realiseren dat je best hard moet werken om daar iets fatsoenlijks van te maken - of nadenken over wat er gebeurt met dieren wanneer die naar de slager gaan, zelfs het alleen maar hebben van een koe of echt levend varkens - kan al een diepgaand effect hebben."
Zulke schoolboerderijen zijn heel wat anders dan de smaaklessen die in Nederland enige jaren geleden opkwamen. Er zijn nog steeds beleidsmakers die ze propageren. De redactie van dit blad beveelt de ministeries van onderwijs, EZ en volksgezondheid aan boeren te zoeken die van hun boerderij een schoolboerderij willen maken. Af en toe zou er bovendien een excursie moeten worden georganiseerd naar moderne boerderijen, telers en tuinders om te zien hoe knap ze daar met dieren en planten omgaan en toch voor een veel lagere prijs kunnen produceren. Kinderen met een schoolboerderij zullen dat vast kunnen begrijpen en er hun ouders over vertellen.
Fotocredits: illustratie uit de School Farm Network leaflet, uitsnede, School Farms Network
Dit artikel afdrukken
Het Reddish Vale Technology College, een school met 1.300 leerlingen van 11 tot 16 jaar wordt als voorbeeld aangehaald van een geslaagde schoolboerderij. Ze hebben er al een sinds 1986. Iedere dag zijn er kinderen ruim voor de school begint om mee te helpen met de verzorging van de dieren en gewassen: stallen uitmesten, voeren, wieden enzovoorts. Voor sommige kinderen heeft het werken met de dieren een therapeutische functie, maar de schoolboerderij wordt ook volop gebruikt in het lesmateriaal en functioneert als een volwaardige boerderij. De producten - fruit, groente, bloemen, vlees - worden verkocht in de boerderijwinkel.
Kinderen leren op de boerderij veel meer over waar voedsel vandaan komt, wat dierwelzijn inhoudt, hoe je goed kunt eten en hoe je verspilling kunt voorkomen, dan als ze alleen maar (bewerkt) eten uit de supermarkt voorgeschoteld krijgen. Ook ethische vraagstukken komen op een vanzelfsprekende manier aan de orde: wat doen we met de twee zeugen die maar geen biggetjes krijgen? Uiteindelijk moeten die gewoon naar de slager, want de boerderij moet wel door. De opties worden met de leerlingen openlijk besproken. Vegetariërs heeft deze aanpak nog niet opgeleverd, wel kinderen die bewust nadenken over hun vleesconsumptie en wat voor leven een dier heeft gehad voor het op hun bord beland.
Professor Murray Saunders van de Lancaster University onderzoekt hoe scholen hun boerderij gebruiken in hun lessen. Hij is er van overtuigd dat jonge consumenten (schoolkinderen) zo een reëler beeld krijgen van voedsel en de moeite die het kost om het te maken. Hij vindt dat ze daardoor een realistischer gevoel krijgen bij de stuntprijzen die supermarkten vaak nog hanteren met hun kiloknalleracties: "Als supermarkten vier liter melk voor een pond verkopen, is de achterliggende werkelijkheid dat de melkboeren op een absurde wijze uitgeperst worden. Zes kippendijen voor 50 pence betekent een onrealistische afspiegeling van een echte kip die geslacht wordt voor z'n vlees. Met een schoolboerderij breng je die realiteit wel bij de kinderen. Zelfs een rijtje kolen telen en je realiseren dat je best hard moet werken om daar iets fatsoenlijks van te maken - of nadenken over wat er gebeurt met dieren wanneer die naar de slager gaan, zelfs het alleen maar hebben van een koe of echt levend varkens - kan al een diepgaand effect hebben."
Zulke schoolboerderijen zijn heel wat anders dan de smaaklessen die in Nederland enige jaren geleden opkwamen. Er zijn nog steeds beleidsmakers die ze propageren. De redactie van dit blad beveelt de ministeries van onderwijs, EZ en volksgezondheid aan boeren te zoeken die van hun boerderij een schoolboerderij willen maken. Af en toe zou er bovendien een excursie moeten worden georganiseerd naar moderne boerderijen, telers en tuinders om te zien hoe knap ze daar met dieren en planten omgaan en toch voor een veel lagere prijs kunnen produceren. Kinderen met een schoolboerderij zullen dat vast kunnen begrijpen en er hun ouders over vertellen.
Fotocredits: illustratie uit de School Farm Network leaflet, uitsnede, School Farms Network
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 29 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 29 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik heb dit onderwerp al vaker voorbij zien komen en heb er met mijn Engelse familie met schoolgaande kinderen over gehad. Het schoolsysteem is daar anders. Van hun heb ik begrepen dat dit niet voor kinderen van de gewone openbare basisscholen is maar voor de kinderen op de scholen waar ouders veel extra geld betalen voor goed onderwijs. Er is een hele grote kloof tussen wat er voor alle kinderen beschikbaar is en voor de kinderen met rijkere ouders.
Mooi. En hoe zit het met de middelbare scholen, na dat ene programma op de basisschool (waar misschien geen enkel vervolg aan gegeven wordt)?
Boerderijscholen: Smaaklessen plus!
Boerderijschool is een professionele vorm van intensieve boerderijeducatie, waarbij kinderen van een basisschool gedurende een jaar 15 - 20 dagdelen met hun klas gaan werken en leren op een nabijgelegen agrarisch bedrijf. Het gaat hierbij om een onderwijsvernieuwing voor de school en een nieuwe product - marktcombinatie voor de boeren. Stichting Boerderijschool begeleidt agrariërs en scholen gedurende twee jaar bij het opstarten en uitwerken van een concrete Boerderijschool. Sinds 2006 zijn 70 klassen, ca. 1850 kinderen van 18 verschillende basisscholen, 15 tot 20 dagdelen (ong. 70 uur per kind) naar de boerderij gegaan. Het aantal boerderijscholen groeit nog steeds. In 2012 is ook een semi- intensieve variant van boerderijeducatie ontwikkeld waarbij klassen 5 dagdelen gaan leren en werken een boerderij. (www.boerderijschool.nl)
In opdracht van toen nog ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit is in 2008 door Wageningen Universiteit een eerste onderzoek gedaan naar de leereffecten van de verschillende vormen van boerderijeducatie. Leerkrachten, leerlingen en directeuren en ouders zijn vragenlijsten voorgelegd en er zijn interviews gehouden. De conclusies duiden op een grote relevantie van de Boerderijschool, namelijk dat deze “in hoge mate een bijdrage levert aan de bewustwording, kennis en beleving van kinderen betreffende de natuur, de land- en tuinbouw en de boerderij als cultureel erfgoed.” In deze effectmeting wordt de boerderijschool een mooi uitgewerkt programma genoemd met een duidelijk en breed gedragen visie. “Het boerderijprogramma is onderdeel van het hele schoolsysteem en wordt systematische geëvalueerd en verbeterd”.
In het boek ‘Multifunctionele landbouw in Nederland, meer dan boeren alleen’ dat in 2012 is gepresenteerd bij de afsluiting van de activiteiten van de Taskforce Multifunctionele Landbouw wordt de Boerderijschool het meest aansprekende voorbeeld van boerderijeducatie genoemd.
Het concept Boerderijschool is klaar om uitgerold te worden over Nederland.
Boerderijscholen zijn eigenlijk een soort smaaklessen plus. Op iedere Boerderijschool wordt met smaak gekookt en wel met groente en kruiden direct van het (door de kinderen bewerkte) land. Kom daar maar eens om! Als je dan ook nog meeneemt dat in het programma van de Boerderijschool ook aan techniek & ambacht, realistisch rekenonderwijs, beweging, natuur & duurzaamheid en aan klassenbinding (analoog aan teambuilding) wordt gewerkt, dan snapt u waarom de deelnemende scholen de Boerderijschool unaniem met een dikke plus waarderen.
Dus Foodlog kijk op onze website www.boerderijschool.nl en verbaas je over dit oer-Hollandse programma voor basisscholen op de boerderij.
En voor EZ neem gerust contact met de Boerderijschool op voor een nadere kennismaking met dit effectieve programma.
Hele goede initiatieven (er zijn er meer) in de UK op dit gebied.
De culinaire kant is ook uiterst belangrijk. Goede voeding moet ook lekker bereid worden. Het middelbare onderwijs in ons land schiet hierin ernstig tekort. Kinderen van het VWO/HAVO weten niet wat koken omvat. Het enige dat tegenwoordig misschien enigszins helpt zijn de kookcompetities op tv. Maar het bewustzijn - en uitdaging - van alles ontbreekt.
Bij ons in de buurt zit ook een schoolboerderij, daar ging mijn broertje regelmatig heen met de klas toen hij nog op de basisschool zat. Er zijn ook wel eens klassen bij ons geweest maar sommigen kinderen dachten serieus dat de melk uit de supermarkt kwam.