Volgende maand moet het kabinet een drietal luchtvaartbesluiten nemen: over de groei van Schiphol naar 540.000 vluchten, de opening van Lelystad Airport en de herindeling van het Nederlands luchtruim. In de aanloop naar die besluiten verschijnt het ene rapport na het andere. Met tegenstrijdige conclusies.

400.000 vluchten
Deze week presenteerde de Werkgroep Toekomst Luchtvaart de studie 'Forse stikstofreductie op Schiphol zonder netwerkschade, kan dat?' Daaruit blijkt dat Schiphol terug kan naar circa 400.000 vluchten zonder significante economische effecten voor de BV Nederland en het vestigingsklimaat. "Een groei van de huidige 500.000 vliegtuigbewegingen per jaar naar 540.000 is daarmee helemaal van de baan," zegt directeur Johan Vollenbroek van Mobilisation (dat met de WTL de analyse maakte) in een email. Vollenbroek vecht met zijn organisatie de rechten van stikstof uitstotende activiteiten aan waarvoor in Nederland juridisch en ecologisch onderbouwd geen ruimte is.

Volgens Vollenbroek kan de krimp van de luchtvaart voor driekwart verwezenlijkt worden door het terugdringen van de huidige overconsumptie van goedkope niet-zakelijke vliegreizen ('vluchten niet van dringend openbaar belang'). Verder kunnen tienduizenden korte vluchten naar de trein worden overgeheveld, vindt hij. Er blijft voldoende ruimte voor Europese vakantievluchten, zodat de opening van luchthaven Lelystad niet nodig is. Bovendien gaat deze vermindering - naast gezondheidswinst, minder geluidshinder en uitstoot - zoveel depositiereductie opleveren dat dit ook de woningbouw in de Randstad weer vlot zou kunnen trekken.

375.000 vluchten
Volgende week komt daar in Amsterdam het rapport 'Luchtvaart uit balans' bij. Volgens de opstellers, economen Walter Manshanden en Leo Bus, "worden de economische lusten van de luchtvaart overschat en de lasten niet goed verrekend," schrijft Het Parool. De regionale economie van de regio groot-Amsterdam is sterk genoeg om een teruggang naar 375.000 vluchten te kunnen compenseren. Dat aantal is gerelateerd aan het feit dat er slechts tot dat aantal natuurvergunningen zijn verstrekt.

Een groter Schiphol levert volgens Manshanden, die in de jaren '90 nog vóór Schipholgroei was, al lang geen duidelijke toename meer op van de werkgelegenheid. De banen die het oplevert zijn eenvoudige banen die voor weinig toegevoegde waarde zorgen. Krimp leidt tot banenverlies, maar in het huidige economische klimaat vinden de getroffenen snel weer een nieuwe baan, denkt Manshanden.

'Armoedig netwerk: vakantievluchten'
Daar komt bij dat het huidige Schipholnetwerk 'armoedig' mag worden genoemd. Schiphol mag zich weliswaar de vierde luchthaven van Europa noemen, maar de bulk van het vliegverkeer is toeristisch van aard. Gemeten naar het aantal verbindingen met economische centra, komt Schiphol op de negende plek in Europa. De Werkgroep Toekomst Luchtvaart stelt dan ook voor 22.000 korte afstandsvluchten, 15.000 vakantievluchten en 4.000 intercontinentale vakantievluchten te schrappen.

'Groei moet'
De conclusies van beide rapporten staan haaks op de onderzoeken die onafhankelijke instituten SEO en Decisio uitvoerden in opdracht van het kabinet. "Die stellen dat elke vorm van krimp nadelig is voor het internationale netwerk van Schiphol en daarmee voor de Nederlandse economie," aldus de krant. Zo berekende SEO dat een kleiner Schipholnetwerk vooral krimp betekent van het aantal internationale overstappers. Concreet zou dat 32.000 banen en €2,5 miljard aan welvaart kosten.

Ook de IATA, de mondiale brancheorganisatie voor luchtvaartmaatschappijen, pleit voor groei van Schiphol om de Nederlandse economie niet te schaden. "Volgens IATA kan een gestage groei van het vliegverkeer tot 2037 in Nederland 40.000 nieuwe banen opleveren en 8 miljard euro jaarlijks extra toevoegen aan het bbp. Over krimp laat de IATA zich niet uit, zegt Het Parool.

Een verwarrende situatie dus, waarin met tegenstrijdige cijfers wordt gestrooid. Afgelopen zomer constateerde onderzoeksbureau CE Delft dat Schiphol niet zal lijden door beperking van de groei. Eveneens op basis van cijfers.


Dit artikel afdrukken