Armageddon
Performance-kunstenares Tinkebell ontmoette Foodlogcommentator Wouter de Heij die haar vertelde dat de wereld vergaat als we fosfaat - de bouwsteen voor DNA en dus de productie van leven en daarmee van eten - niet gaan recycleren. We spoelen het via de WC uit in de oceanen en kunnen daarom straks niet meer eten.
Ze was er zo van onder de indruk dat ze zich liet steriliseren. Pauw & Witteman waren daar weer zo van onder de indruk dat ze totaal niet onder de indruk leken van fosfaat als het Armageddon van de mensheid.
Niet meer dan 10 jaar vooruit
Ook visman Dolf Boddeke, optimist Hajo Smit en bioloog Midas Dekkers denken er anders over. De eerste zegt dat we ons eten dan uit de zee kunnen halen; Tinkebell gooit daarom nog wat extra fosfaat in zee. Smit zegt dat volgende generaties het steeds met dan voortgeschreden inzicht zullen kunnen oplossen. Midas Dekkers weet dat we als mensen heel vergankelijk zijn en dat de natuur zich door onvoorziene invloeden steeds corrigeert. "Wie verder dan 10 jaar vooruit kijkt is niet goed bij zijn hoofd."
Maak het praktisch
Koeien- en strontboer Klaas Wolters uit het noorden van ons land zei het heel anders: "wat een algemene luchtfietserij, maak het nou eens praktisch!"
Elders op Foodlog zijn boeren die zich met fosfaat- en stikstofkringlopen en organische stof in de bodem bezighouden druk met elkaar in gesprek. Wat vinden zij van The Movie die het publiek zich volgens Louise Fresco bewust moet maken van het feit dat fosfaat net zo belangrijk is als zuurstof?
Let's get to down to earth, maak het praktisch. Wat is de uitdaging vandaag, binnen Dekkers' horizon van 10 jaar?
Na de introductie op het World Food Festival afgelopen week is de film (een kleine 50 minuten) nu hier te bekijken:
Fotocredits: still, Tinkebell
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Guido, nee het gaat er simpelweg om hoeveel fosfaat je via menselijke consumptie aan de bodem onttrekt. Als je via kudde en gras 17 miljoen mensen wil voeden dan zul je (bij een vergelijkbare calorie inname) meer fosfaat binnen krijgen dan bij een vegetarisch dieet of een landbouw kudde en graan dieet. Vis, vlees en zuivelprodukten bevatten simpelweg meer fosfaat dan granen en groentes. Zelfs meer dan goed voor ons is, aldus het UMCG.
Hoeveel telt, hoe maakt niet uit. De WC pot bepaalt.
@Jopie #25
"@ Guido, gras is net als graan en heeft om te groeien fosfaat nodig. Dat komt terecht in de koe, die eten we op en de fosfaat die in dat vlees zat, komt in het riool terecht. Dat is in steno hét probleem van landbouw én veeteelt."
Ah, helder: we moeten onze eigen poep en pies opvangen en niet in het riool spoelen. Henric gaf al een voorbeeld van die ontwikkeling. Maar is het niet zo dat kudde en gras minder fosfaatlek hebben dan landbouw + kudde en graan?
@Hendrik #26
Om die proef maar door te trekken: er is geen begin- of eindpunt. Je kunt elk moment als "orde" beschouwen: waar we nu staan, waar we naar toe gaan. Het is een systeem dat continu in beweging is. Welke richting kunnen we de beweging geven? Welke "orde" willen we hebben? Dat is de vraag.
Wiebren, ik zou ook de onderzoeken er bij moeten pakken, maar nu geen tijd. Ik volg het onderzoek al vanaf begin jaren 90. De eerste onderzoeken in mijn archief stammen uit Zweden (niet tekort speelde daar een rol maar overschot op de Zweedse harde, dunne bodems). Input/output ongeveer een derde. Dat heb ik ook in mijn hoofd van het Zwitserse onderzoek. Maar zoals gezegd, moet het opzoeken.
Niks af te dingen op dat filmpje wat je doorlinkt Hendrik.
Een optie die overwogen is, is een fosfaatheffing op veevoer en het geld ervan weer steken in mestverwerking. En zie daar: mestverwerkingsfonds gevormd door de voersector. Voorwaarde, het moet recyclen bevorderen.
Hendrik, hoe wil je die efficiency uitdrukken? In kg fosfaat gewonnen ten opzichte van ingaande kg's. Of ook € en energie?
Qua terugwinpercentage scoren de proefopstelling van oa Paques op Dairy Campus en struvietreactoren waar SMG (kalvergierzuivering) mee aan de slag wil/is behoorlijk goed. Moet het even opzoeken om % in te vullen. Wetsus, het waterinstituut in Leeuwarden kan energie en fosfaat en energie (van ammoniak) uit urine halen, ontwikkeld door een Duitser.
Al deze technieken/opstellingen schat ik hoog in. Er is wel wat voorbewerking nodig van de ingaande stroom. Kalvergier wordt eerst gescheiden, de opstelling in Leeuwarden ook.
Verder is er nog een topsectorproject waarin Oscar Schoumans e.a. zoeken naar een combi van mestverwerking en RWZI waarin ook de uitdaging is om meer fosfaat in een dunne en beter te naverwerken fractie te krijgen.
Het is wel allemaal techniek, niet mest op het land, voer terug in het dier en weer mest op het land, de korte kringloop.