Rode Hoed III: reacties

Fien, ik dacht dat John Gray het aardig had samengevat. Daar is niks Spaans bij.
Ik hoop niet dat je uitspraak een ingewikkelde manier is om te zeggen dat je het er niet mee eens bent. Waar zie je appels en peren?

@Jan Peter van Doorn: Ik heb niet gezegd dat er iets mis is met zo'n levensstijl. Ik heb er bezwaar tegen als biologische voeding/landbouw *gereduceerd* wordt tot een levensstijl.

@Hendrik J. Kaput: Ik heb moeite je betoog te volgen. Krijg ook de indruk dat je appels met peren vergelijkt, maar misschien komt dat omdat ik je betoog niet goed kan volgen. :)

#DV: Je moet echt ophouden mij woorden in de mond te leggen. Daar heb je in het algemeen nogal een handje van. Niets van wat jij mij toedicht heb ik ooit gezegd.

Fien, jij vindt het woord 'lifestyle' vies omdat je denkt dat ik het 'maaaaaarketing' (in de slechte zin van dat woord) bedoel. Nee, het is een manier van leven en doen. Maar gelukkig leiden er zelfs meerdere wegen naar het duurzame Zuiden.
Het lijkt erop dat jij dat niet wilt horen omdat jij wilt dat er maar 1 manier is. Het aardige van de Rode Hoed sessies tot nu toe is te zien dat er geen simpele 'voors' en 'tegens' zijn. Het ligt complexer en technischer, zie Herman Kaput.

Fien dat is momenteel nu juist mijn onderwerp en ik heb wel een idee hoe het zou kunnen zijn:
Mijn oordeel is voorlopig de volgende: De "Goetheanistische Naturbetrachtung, Steiner, antroposofie, etc., etc.", verhindert het zicht op de agrarische werkelijkheid. Kortom men gelooft graag in duurzaamheid en landbouw zonder kunstmest maar weet niet hoe de wereld duurzaam te voeden.
Mij interesseren de lessen van de Drentse essen. (Henk Breman, Kigali, Rwanda.) Wij hadden bv. hier in Drente het effect van "cetripetal concentration of nutrients around farms and villages...maintains or even improves the soil fertility of crucial fields at the cost of surrounding land" Met andere woorden, de Drentse hei is hier een gevolg van, in vele eeuwen verschraald tot wat het nu is. Is een ander landschap geworden. (Theo Spek) Pas met de invoering van de Haber Bosch methode (stikstof) kan het systeem grootschalig worden doorbroken. (Wordt indirect beschreven in bv Deining in Drenthe" van Prakke. Ook het Drentse land kan eindelijk leveren.
Vraag is of deze "Betrachtung" niet verantwoordelijk is voor allerhande optimistische verwachtingen over biologische landbouw?
Ik denk het wel. Er is nooit een landbouw geweest die voldeed aan de mythe van Steiner etc., etc. In een artikel van J.M.G. van der Poel “De landbouw in de Bataafse tijd: Illusie en werkelijkheid” worden de eerste schreden van modern landbouwkundig onderzoek belicht. Men kan zien hoe moeizaam het allemaal is geweest. Pas met het grootschalig gebruik van kunstmest (o.a. de Haber Bosch methode) kan de landbouw eindelijk gaan produceren. Vooral na WWII.
Hoe Wageningen momenteel denkt kan ik als volgt duidelijk maken.
Bereft aankondiging symposium: Dubbele oogst bij halve milieudruk
Bij de opening van het academisch jaar stond er een bijzondere advertentie van de WUR in de Vk die mij hogelijk verbaasde: "Dubbele oogst bij halve milieudruk" Of te wel mijn bek viel open van verbazing.
Kernvraag: Is de groeiende wereldbevolking over enkele decennia nog te voeden? Geen geringe vraagstelling dacht ik zo.
Men wil een agenda voor een "duurzame voedselvoorziening " zien vast te stellen. Nu weet elke wetenschapper die zich op enigszins fundamentele wijze heeft bezig gehouden met de voedselvoorziening dat duurzaamheid hier op dit terrein niet bestaat. Duurzaamheid is een constructie, een fictie. Duurzaamheid bestaat zeker niet bij onze manier van voedselvoorziening, waarbij ecosystemen op grote schaal worden uitgeput en uit balans worden geslagen. Men wil dus een agenda vaststellen voor iets wat niet bestaat! Raar ? Daarnaast wil men de "Groene Revolutie" nog een keer over doen. Niet beseffende dat de impact van de stikstofcyclus voor allerlei ecosystemen nu al haast desastreus is. In ieder geval al veel ernstiger dan de impact van de koolstofcyclus die in ieders mond ligt. "Dat moet lukken" roept men. Ik dacht toch echt dat bij elke wetenschappelijke hypothese de uitkomst op zijn minst onzeker is!
Als uitsmijter komt men met "een veelheid van oplossingen zoals landbouw in het hoge noorden". Hiermee wordt in een handomdraai een enorm aantal ecologische, klimatologische problemen aangekaart waarvan niemand ook maar bij benadering kan bevroeden welke consequenties er mee gepaard gaan.
Kortom de WUR is zeer optimistisch, op zich niet verkeerd maar wat ik in dit geval misplaatst optimisme zou willen noemen en ze gaat voorbij aan waarschuwingen van mensen zoals John Gray:
"It has become conventional wisdom that the basic environmental problem is not human numbers but their per capita resource uses - in other words, the way humans live. In fact, humanity has probably already overshot the carrying capacity of the planet. Current human numbers depend on petroleum-based agriculture, which hastens global warming. Population growth is not always highest in developing countries - it is around twice as fast in the United States as in China, for example - but it is much too high overall for a worldwide switch to alternative technologies to be practicable. A mix of solar power, wind farms and organic farming cannot support six to nine billion people. If there is a way through the bottleneck, it involves making the most of high-tech fixes."
Of Wageningen er in slaagt iets van die high-tech fixes te maken is nog maar zeer de vraag. Een wat grondiger analyse van de huidige situatie zou haar geloofwaardiger maken. Rabbinge kwam in Amsterdam in ieder geval niet met die high-tech fixes.
“Een hoogwaardige landbouw heeft binnen Europa substantieel minder grond nodig (30-50% minder), kan met aanmerkelijk minder bestrijdingmiddelen werken (60-80% minder), is veel schoner (tot 80% vermindering in de uitstoot van nitraat) en is veel minder duur (tot 80% goedkoper). Op die (realiseerbare) utopie zouden het Europese en het nationale beleid gericht moeten zijn.1 Zo’n Europese landbouw is slechts in geringe mate afhankelijk van steun voor specifieke doelen en volgt in feite het Nederlandse voorbeeld.” Dit was het antwoord van Rabbinge in 2005. (zie WBS site downloadable files op auteur, Dick ook die van J.D. van der Ploeg en Niek Koning vind je daar. Interessant.) Kortom een ontwikkeling waar we al midden in zitten, maar die geen antwoord geeft op het grote dilemma. Commentaar: Blijft er nog wel genoeg geld voor het boeren? Zie Dick.

De laatste keer dat de mensheid bijna uitsluitend van plantaardig koolstof leefde was ongeveer 250 jaar geleden. Toen waren er ongeveer 1 miljard van onze soort. Wij konden ons vrij behoorlijk voeden, mede door de nieuwste revolutionaire agrarische ontwikkelingen van een eeuw eerder. Problemen met voedsel waren evenals vandaag de dag gelegen in de dwaasheid, onkunde en hebzucht van de politieke elite. Nu leven er ongeveer 7 x zoveel van onze soort. We kunnen ons nog steeds voeden, maar alleen door een enorme input van fossiel koolstof in het systeem van vers plantaardig koolstof, mineralen en de bodem in te brengen. Deze input gaat wel gepaard met het grootschalige gebruik van oud onderaards water en vergiftigt het oppervlakte water, de bronnen, de oceanen en de lucht.
Als je de oude bevolkingsaantallen extrapoleert naar het heden dan zouden er op zijn hoogst 2,2 miljard mensen van plantaardig koolstof kunnen leven, met minimaal gebruik van wat kolen, olie en gas. (Hier gaan mensen van de WUR, of daarmee annex volslagen de fout in. Zie Rabbinge, Fresco, resp. 10, 24 miljard, hoe gek zijn die lui!!!!!) Daarom lijkt het redelijk om te veronderstellen dat het leven van 4,5 miljard mensen van synthetische kunstmest en van de fundamenteel instabiele “zegeningen” van de groene revolutie afhankelijk is. Dit systeem lijkt nu wel een erg kort leven te zijn beschoren.
Zie ook:VACLAV SMIL, Enriching the Earth: Fritz Haber, Carl Bosch and the Transformation of World Food Production. Cambridge, MA and London: MIT Press, 2001. Pp. xvii+338. ISBN 0-262-19449-X.

Het is natuurlijk een ziekelijke wensdroom van velen (Goetheanistische Naturbetrachtung, Steiner, antroposofie, etc.) om steeds maar te roepen om ecologisch boeren, terwijl we zonder kunstmest en met de uiterst kleine groep boeren nooit in staat zullen zijn deze gigantische bevolkingsaantallen te voeden. (Volgens de PvdD kunnen we met inlevering van enkele procenten BNP een ecologische landbouw inrichten. In mijn ogen een volstrekt absurde gedachte. Toen ik nog als jongeling op de boerderij woonde (weinig ecologisch verantwoord) werd er 30 % BNP aan voedsel besteed.)

Fien, wat is er mis aan zo'n levenstijl/manier van leven?