3 min
Franse boeren en uitvinders ontwikkelden Aggrozouk, een fietstractor. Zien we die binnenkort op de akkers?
Atelier Paysan, een collectief van kleine boeren en uitvinders in Frankrijk, heeft de Aggrozouk ontwikkeld. Dat is een lichtgewicht skelter waarmee een akkerbouwer fietsend zijn grond kan bewerken. Twee batterijen drijven het gereedschap onder de skelter aan. De fietstractor is niet te koop. Wie ermee wil werken, kan de bouwtekeningen gratis downloaden en het apparaat zelf maken. Atelier Paysan nodigt iedereen uit het ontwerp te verbeteren en zo bij te dragen aan de ontwikkeling van schone en duurzame kleinschalige landbouw.
“Ik moest lachen toen ik dit filmpje zag,” zegt bodemdeskundige Fransjan de Waard. “Je moet me niet vragen of dit de toekomst heeft, want natuurlijk gaan we dit niet allemaal doen. De traptractor geeft eerder een symbolisch out of the box-idee hoe we de landbouw kunnen omgooien.” Die omslag is hard nodig vindt de Waard: “We liggen op ramkoers naar de afgrond. De Nederlandse agrarische sector gebruikt structureel te veel fossiele brandstoffen. Ik vind het belangrijk dat veel meer mensen zich met het voedselsysteem gaan bezighouden en actief onderzoeken hoe het anders kan. De fietstractor geeft een mooi beeld hoe de landbouw zonder fossiel kan.”
Jaap van Wenum, voorzitter Akkerbouw LTO Nederland (Land- en Tuinbouw Organisatie), ziet ook de symbolische waarde: “Zware landbouwmachines veroorzaken bodemverdichting. Hierdoor ontstaan problemen als teruglopende opbrengst en stilstaand water op het land. Slimme, kleine machines zijn hiervoor een oplossing. Deze traptractor sluit aan bij de richting waarin LTO denkt.”
Paul Bodelier, microbieel ecoloog aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), onderstreept dat bodemcompactie zeer nadelige gevolgen heeft voor het bodemecosysteem. “Bodemverdichting en intensieve landbouw beïnvloeden de bodemaggregaten en poriën, en daarmee de connectie tussen bodemorganismen. Juist die connectie en heterogeniteit in de bodem leiden tot complexe maar stabiele voedselwebben en daarmee een stabiele en efficiënte bodem. Geen zware machines op het land is natuurlijk altijd beter. Maar, ik vraag mij wel af of het trapmodel zo efficiënt is.”
De traptractor lijkt vooral geschikt voor de kleinschalige landbouw. “De traptractor is een slimme mechanisatie voor een kleine boer. Vermindering van handwerk houdt de inspiratie in het werk,” zegt de biologische akkerbouwer en groenteteler Jopie Duijnhouwer. Leon Noordam van Novifarm (800 hectare) beaamt dit: “Dit is een mooi initiatief voor zeer kleinschalige (stads)productie of voor gebruik in moestuinen.” Ook de Waard ziet hier kansen: “Mogelijk dat een techniek als de traptractor in kleine kring, op lokaal niveau en met directe afnemers, op zijn plek is. De ontwikkeling van een waaier aan lokale voedselsystemen en arrangementen is gaande en zal zich autonoom voortzetten.”
De kosten van arbeid maken het apparaat weinig geschikt voor Nederland. “De benodigde arbeid kost te veel. Dit houdt meteen in dat dit soort machientjes geschikt is voor lagelonenlanden,” aldus Teun de Jong, voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond. Van Wenum denkt hierover hetzelfde: “Geen consument gaat alleen voor de traptractor een meerprijs betalen. Als een akkerbouwer zich wil onderscheiden moet hij dat doen met andere aspecten, zoals smaak en duurzaamheid.”
Van Wenum ziet geen concreet toekomstperspectief voor de lowtech-traptractor in Nederland. “Het vraagt te veel arbeid en daarvan hebben we te weinig in de landbouw.” De Waard onderschrijft dit probleem: “Er zijn te weinig boeren die willen opvolgen. En het is financieel lastig om een boerenbedrijf over te nemen vanwege de hoge grondprijzen. Maar meer mensgedreven technologie kan wel zorgen voor een meer divers werkaanbod in de landbouw.” Hij geeft hiervoor als voorbeeld nieuwe groepen mensen in Amerika, met name uit de stad, die coöperatief gaan boeren.
De Waard vult aan: “We moeten de kosten van de landbouw niet als losstaand zien, maar het hele systeem holistisch bekijken. Mensen die nu in de onnodige industrie werken, kunnen we beter inzetten op het land. Dat is nog beter voor de gezondheid ook. Consumenten moeten meer betalen voor goed eten uit de buurt. Nu is eten veel te goedkoop, waardoor we het gemakkelijk weggooien. Terwijl onze huizen uitpuilen van spullen die we niet nodig hebben.”
Van Wenum is sceptisch: “We praten al jaren over het verhogen van de prijs, maar in de praktijk komt het er nooit van.” Daarom ziet hij meer in het toepassen van hightech: “Deze traptractor is een lowtech-optie; wij boeren kijken naar hightech. De brancheorganisatie akkerbouw en LTO ondersteunen onderzoek naar autonoom werkende machines. Ik verwacht dat we over vijf jaar autonoom kunnen schoffelen en over tien jaar beginnen met testen van machinaal autonoom oogsten.”
Daarover lijkt Duijnhouwer net zo te denken: “Elektrisch en zelfrijdend hebben de toekomst, bijvoorbeeld robotmaaiertjes die zelfstandig het werk doen en weer naar huis komen als hun accu bijna leeg is. Die kosten veel minder energie dan grote machines.” Bodelier sluit zich daarbij aan: “In het licht van de economie (waar alles om draait natuurlijk) zou ik wel een lichtere en onbemande versie van de traptractor op zonne-energie willen promoten.”
Dit artikel afdrukken
Deze traptractor sluit aan bij de richting waarin LTO denktSymbolisch voor de toekomst
“Ik moest lachen toen ik dit filmpje zag,” zegt bodemdeskundige Fransjan de Waard. “Je moet me niet vragen of dit de toekomst heeft, want natuurlijk gaan we dit niet allemaal doen. De traptractor geeft eerder een symbolisch out of the box-idee hoe we de landbouw kunnen omgooien.” Die omslag is hard nodig vindt de Waard: “We liggen op ramkoers naar de afgrond. De Nederlandse agrarische sector gebruikt structureel te veel fossiele brandstoffen. Ik vind het belangrijk dat veel meer mensen zich met het voedselsysteem gaan bezighouden en actief onderzoeken hoe het anders kan. De fietstractor geeft een mooi beeld hoe de landbouw zonder fossiel kan.”
Jaap van Wenum, voorzitter Akkerbouw LTO Nederland (Land- en Tuinbouw Organisatie), ziet ook de symbolische waarde: “Zware landbouwmachines veroorzaken bodemverdichting. Hierdoor ontstaan problemen als teruglopende opbrengst en stilstaand water op het land. Slimme, kleine machines zijn hiervoor een oplossing. Deze traptractor sluit aan bij de richting waarin LTO denkt.”
Paul Bodelier, microbieel ecoloog aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), onderstreept dat bodemcompactie zeer nadelige gevolgen heeft voor het bodemecosysteem. “Bodemverdichting en intensieve landbouw beïnvloeden de bodemaggregaten en poriën, en daarmee de connectie tussen bodemorganismen. Juist die connectie en heterogeniteit in de bodem leiden tot complexe maar stabiele voedselwebben en daarmee een stabiele en efficiënte bodem. Geen zware machines op het land is natuurlijk altijd beter. Maar, ik vraag mij wel af of het trapmodel zo efficiënt is.”
Geen consument gaat alleen voor de traptractor een meerprijs betalenVoetwerk is duur
De traptractor lijkt vooral geschikt voor de kleinschalige landbouw. “De traptractor is een slimme mechanisatie voor een kleine boer. Vermindering van handwerk houdt de inspiratie in het werk,” zegt de biologische akkerbouwer en groenteteler Jopie Duijnhouwer. Leon Noordam van Novifarm (800 hectare) beaamt dit: “Dit is een mooi initiatief voor zeer kleinschalige (stads)productie of voor gebruik in moestuinen.” Ook de Waard ziet hier kansen: “Mogelijk dat een techniek als de traptractor in kleine kring, op lokaal niveau en met directe afnemers, op zijn plek is. De ontwikkeling van een waaier aan lokale voedselsystemen en arrangementen is gaande en zal zich autonoom voortzetten.”
De kosten van arbeid maken het apparaat weinig geschikt voor Nederland. “De benodigde arbeid kost te veel. Dit houdt meteen in dat dit soort machientjes geschikt is voor lagelonenlanden,” aldus Teun de Jong, voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond. Van Wenum denkt hierover hetzelfde: “Geen consument gaat alleen voor de traptractor een meerprijs betalen. Als een akkerbouwer zich wil onderscheiden moet hij dat doen met andere aspecten, zoals smaak en duurzaamheid.”
Meer mensgedreven technologie kan zorgen voor een meer divers werkaanbod in de landbouw.Handen en voeten te kort
Van Wenum ziet geen concreet toekomstperspectief voor de lowtech-traptractor in Nederland. “Het vraagt te veel arbeid en daarvan hebben we te weinig in de landbouw.” De Waard onderschrijft dit probleem: “Er zijn te weinig boeren die willen opvolgen. En het is financieel lastig om een boerenbedrijf over te nemen vanwege de hoge grondprijzen. Maar meer mensgedreven technologie kan wel zorgen voor een meer divers werkaanbod in de landbouw.” Hij geeft hiervoor als voorbeeld nieuwe groepen mensen in Amerika, met name uit de stad, die coöperatief gaan boeren.
De Waard vult aan: “We moeten de kosten van de landbouw niet als losstaand zien, maar het hele systeem holistisch bekijken. Mensen die nu in de onnodige industrie werken, kunnen we beter inzetten op het land. Dat is nog beter voor de gezondheid ook. Consumenten moeten meer betalen voor goed eten uit de buurt. Nu is eten veel te goedkoop, waardoor we het gemakkelijk weggooien. Terwijl onze huizen uitpuilen van spullen die we niet nodig hebben.”
Elektrisch en zelfrijdend hebben de toekomst, bijvoorbeeld robotmaaiertjes die zelfstandig het werk doen en weer naar huis komen als hun accu bijna leeg isLowtech versus hightech
Van Wenum is sceptisch: “We praten al jaren over het verhogen van de prijs, maar in de praktijk komt het er nooit van.” Daarom ziet hij meer in het toepassen van hightech: “Deze traptractor is een lowtech-optie; wij boeren kijken naar hightech. De brancheorganisatie akkerbouw en LTO ondersteunen onderzoek naar autonoom werkende machines. Ik verwacht dat we over vijf jaar autonoom kunnen schoffelen en over tien jaar beginnen met testen van machinaal autonoom oogsten.”
Daarover lijkt Duijnhouwer net zo te denken: “Elektrisch en zelfrijdend hebben de toekomst, bijvoorbeeld robotmaaiertjes die zelfstandig het werk doen en weer naar huis komen als hun accu bijna leeg is. Die kosten veel minder energie dan grote machines.” Bodelier sluit zich daarbij aan: “In het licht van de economie (waar alles om draait natuurlijk) zou ik wel een lichtere en onbemande versie van de traptractor op zonne-energie willen promoten.”
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Deze traptrekker is een leuk idee, waar je, wellicht in volkstuintjes iets aan kunt hebben. Al vraag ik me af of je zelfs dan voldoende trekkracht op de grond kunt overbrengen om het werk dat je wilt doen, goed te kunnen doen. Zoals eerder in dit draadje werd aangegeven, zul je jezelf bij iedere vorm van grondbewerking binnen een paar minuten zo in het zweet gewerkt hebben, dat je de machine al meteen wil laten aandrijven door een (elektro)motor. En daar werkt Atelier Paysan dan ook aan getuige deze zeer recente video. De machine gaat dan al veel lijken op de door zonne-energie aangedreven trekker lijken die ondermeer Drew Galius bouwde, en hier is te zien.
Voor de grootschalige landbouw hebben we andere trekkers nodig. Niet in de laatste plaats omdat we veel werk in korte tijd moeten verzetten tegen zo laag mogelijke kosten. Dat kan door zo min mogelijk arbeid in te zetten. En dat betekent dat je (eenvoudige) taken moet automatiseren. Landbouwmachinefabrikanten denken die kant ook op. Logisch natuurlijk, ze leven van de verkoop van ijzer, verf en elektronica. Je kunt groot denken, zoals ATC doet met hun autonome rupstrekker of zoals Case IH en New Holland doen, met hun gerobotiseerde trekkers. LandbouwMechanisatie schreef er ook over.
Grootste nadeel? De hoge bodemdruk blijft. Daarentegen zijn de kosten van het automatiseren van deze trekkers klein. Je neemt immers een bestaande, al ontwikkelde trekker, hangt hem vol sensoren en andere elektronica en je kunt hem van afstand besturen. Wil je het probleem van de hoge bodemdruk oplossen, dan moet je kleinere, lichtere machines ontwikkelen. Zoals de Nederlandse Greenbot die nu al te koop is.
Al deze machines lossen vooral het arbeidsprobleem op. Wil je ook van de verbrandingsmotor af, dan is elektriciteit de oplossing. In Nederland wordt door een groep boeren gewerkt aan een elektrische werktuigendrager en ook John Deere, de grootste machinebouwer ter wereld, heeft een project waarbij een bestaande trekker met accu’s is uitgerust. Zo’n trekker is gemakkelijk te automatiseren. Maar ook nu blijft het hoge gewicht de machine parten spelen. Voor het vele trekwerk is namelijk een flink accupakket vereist.
Machinebouwer Fendt werkt aan het Mars project. Een vloot kleine elektrisch aangedreven autonome voertuigjes die zaaien en het gewas inspecteren: Dit soort machientjes kun je ook onkruid laten wieden en plaats specifiek bespuitingen laten uitvoeren. Het zorgt in ieder geval voor een beduidend lagere belasting van de bodem, ze zijn schoner en ze besparen arbeid. Maar ze zullen niet goedkoop zijn. En dat is de fietstrekker van Atelier Paysan dan weer wel...
Harry #15
“Wat hij op de foto aan het doen is, is me niet helemaal duidelijk.”
Hij gaat wiet inzaaien. Simpele landbouw; groeit als onkruid. Luie mensen zijn inventief.
Ik vermoed dat wij uit de hoek van de ‘romantische agrarische restauratie’ niet veel te verwachten hebben. Omdat die wars van efficiency is in relatie tot overbevolking.
Dat de automatisering in de landbouw nog lang niet klaar, is absoluut zeker.
Van dichtbij dat proces meegemaakt. Van het verzwegen misbruik van meiden door de boer die dat onder schoffelde door de knecht die er mee trouwde aan een dijkhuisje te helpen, tot de trots van diezelfde arbeider, die door landbouwmechanisatie een goed betaalde baan ‘bie de Amerikaonen’ (DOW Chemical Terneuzen) kreeg, en het boerenbedrijf eindelijk kon uitkotsen.
Wie in agrarische romantiek gelooft, verwijs ik naar ‘Landarbeiders’ van Kees Slager of kijkt naar India en Afrika..
Dat de explosieve groei van grote multinationale bedrijven een belangrijk emancipatoire rol speelde in de 50 en 60er jaren in agrarische gebieden, waar werkeloosheid steeg door landbouwmechanisatie, wordt onderschat.
De mens van nu bengelt enerzijds tussen de ‘schuldig-romantische’ quote van Jim Morrison,
“What have they done to the earth?
What have they done to our fair sister?
Ravaged and plundered and ripped her and bit her
Stuck her with knives in the side of the dawn
And tied her with fences and dragged her down”
....en anderzijds het rationalisme dat verdere ontwikkeling naar een hightech mix van eco-bewaking en productiviteit noodzakelijk maakt..
Het kritisch punt wordt echter, dat die innovatie, gekoppeld aan explosieve bevolkingsgroei destructief blijft, maar een zegen kan worden wanneer bevolkingsdaling en consuminderen inzet.
Goed voor mens en milieu, en dan stopt vanzelf de troebele (*) onmacht die nu op dubieuze wijze het groene denken aanjaagt.
(*) In de NRC editie van 22 april een ‘wetenschappelijke’ fact check door Ykje Vriezinga hoeveel water een rund verbruikt, en dat vertaald naar slechts ‘100 gram’ rundvlees. Die 100 gram kost, haar bevinding, qua hoeveelheid ca. 1500 liter (!), en daar kan je een maand lang van douchen, is haar eindconclusie. Alsof dat vergelijkbare eenheden zijn. En ze dan waarschijnlijk voor elke onsje vlees, dat Ykje consumeert, als vorm van zelfkastijding, zich een maand niet wast..
In de zelfde editie vraagt de NRC, zich af hoe we in godsnaam in 2050 8 mil. wooneenheden volkomen energie-neutraal gaan maken. Ja, hoe ?
Ik hoop daarom dat de formatie lukt. VVD en CDA krijgen de unieke kans de ‘Jessias’ te leren rekenen en haalbaarheidsstudies te maken, om eco-gekwaak aan de realiteit te toetsen.
Dat zou een grote sprong vooruit zijn.
Op het eerste gezicht dacht ik toen ik dit zag: “Verrek, daar heb je de Tinkhabi!” Slordige veertig jaar geleden uitgevonden in Swaziland als een alternatieve en bekostigbare trekker voor kleine boeren in ontwikkelingslanden. Alleen reed die nog op een verbrandingsmotor, maar het hele ontwerp was verder vergelijkbaar. Ook heel veelzijdig: met het juiste stukje machinerie kon hij ook hout zagen en mais malen. Nadeel: hoewel er een ploeg aan kon, was de machine daar veel te licht voor. Krabde als de pest (voor de leek: zijwaarts wegdraaien door de weerstand van de grond). Ik zie dat de uitvinders de Agrozouk ook een “toolcarrier” noemen, geen trekker. Niet geschikt voor grondbewerking. Daarmee valt opnieuw een belangrijk deel van het voordeel weg.
Wat hij op de foto aan het doen is, is me niet helemaal duidelijk. Lijkt op mulchen (vermengen van het bovenste dunne laagje grond met de gewas- of onkruidresten). Ook de grond zelf lijkt me erg licht toe (zanderig), dat maakt het werk ook veel lichter.
Vriend Hans heeft op zijn omvangrijke erf een paar Heckrunderen rondlopen. Net robots!
Heb je niet zo'n elektrische Husqvarna robotmaaier nodig. En nog emissiearm vlees voor een habbekrats er bij.
Trouwens ik zou zo'n Huskie ook niet in mijn veld met bieten willen hebben.
Jopie, dat viel mij ook op. Je hebt de duurste automaat (gazon van 5000m2) voor de prijs van de basis zitmaaier. Doe mij dan de eerste maar. Ik ga wel joggen ipv lopen zitten op zondagochtend.