3 min
Windturbines maaien (roof)vogels uit de lucht. De toenemende aantallen windmolens vormen dan ook een bedreiging voor de dieren. GPS kan helpen het risico te verminderen. Zwarte rotorbladen en het wegjagen van vogels met geluid kunnen een steentje bijdragen. Turbines stilzetten als er veel vogels zijn kan ook. Maar daar zijn windmolenuitbaters dan weer niet zo blij mee.
Zo’n 4.400 jan-van-genten en 3.650 meeuwen zullen vanaf 2050 per jaar vermoedelijk het loodje leggen in ons deel van de Noordzee. Dat berekende marien ecoloog Martin Baptist. Volgens ecologisch adviesbureau Waardenburg maakt een gemiddelde windturbine jaarlijks zo’n 20 slachtoffers. In Nederland staan zo’n 2.600 windturbines. Dat zou in totaal dus een slordige 50.000 dode vogels per jaar opleveren.
Aanvaardbare sterfte
Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat de gevolgen van extra sterfte onder vogels vaak worden onderschat. In de besluitvormingsprocedure van windmolenparken wordt bepaald wat een aanvaardbare sterfte onder vogelpopulaties is. De onderzoekers hebben gekeken hoe die ‘aanvaardbare sterfte’ van invloed is op de populaties van de spreeuw, grutto, bruine kiekendief, lepelaar, ooievaar, visdief en zeearend. Wat blijkt? De grootte van een populatie kan zelfs al bij een kleine toename van de vogelsterfte flink dalen. De onderzoekers ontdekten dat 1% extra sterfte zich kan vertalen in een afname tot 24% van het populatieniveau van de verschillende vogelsoorten na 10 jaar. Een verhoging van 5% van de bestaande sterfte kan een populatie na 10 jaar zelfs met 77% reduceren, afhankelijk van de soort. Maatregelen om de sterfte verder te beperken zijn dan ook wenselijk.
Deens onderzoek
Volgens Deens onderzoek kunnen vogels de wieken echter prima ontwijken. Het onderzoek keek naar een windmolenpark dat naast een vogelreservaat ligt en besloot dat “meer dan 99 procent van de kleine rietganzen en kraanvogels die in het gebied vliegen de wieken ontwijken.” Al wil het feit dat die vogelsoorten dat kunnen, natuurlijk nog niet zeggen dat alle soorten dat kunnen.
Vogels volgen met GPS-zenders
Door vogelsoorten die iets minder goed wieken ontwijken nauwkeurig te volgen, kom je erachter wat hen kan helpen. Dit gebeurde voor de provincie Flevoland in een samenwerking tussen Wageningen Environmental research, Werkgroep Zeearend Nederland en Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels (GKA). Onderzoekers hebben jonge zeearenden en bruine kiekendieven uitgerust met GPS-zenders die ook hoogte kunnen meten.
Stilzetten windturbines
De vogels in het onderzoek vlogen vaak op rotorhoogte. Zeearenden vlogen binnen de provincie Flevoland 34% van de vliegtijd op rotorhoogte tegen 14% voor bruine kiekendieven. Het vaakst vlogen de vogels op rotorhoogte rond het middaguur, tussen 12:00 en 15:00. Samen met de vlieghoogte bepalen de vliegbewegingen van de vogels de kans op een aanvaring. De onderzoekers hebben op basis van de vliegbewegingen en vlieghoogtes van de vogels potentiële risicogebieden voor botsingen vastgesteld.
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kansen op aanvaringen van roofvogels met windturbines in Nederland en waar en wanneer die risico’s het grootst zijn. Dankzij de nauwkeurige vlieggegevens van de gps-zenders is het mogelijk effectieve maatregelen te treffen. Stilzetten van Flevolandse turbines tussen 10:00 en 18:00 in de maanden april en mei zou goed zijn voor de vogels, laat het onderzoek zien. Dit zou de kans op aanvaringen voor de bruine kiekendief met 26% en voor de zeearend met 21% verminderen. Veel, maar natuurlijk niet genoeg om de kans op ongelukken fors te reduceren.
Geen turbines plaatsen
Gewoon geen turbines plaatsen in gebieden waar de aanvaringskansen hoog zijn, is natuurlijk het meest probaat. Dat kan voorkomen dat zeldzame vogelsoorten, zoals de bruine kiekendief en de zeearend uitsterven. Zo heeft de provincie Gelderland vorig jaar de aanleg van nieuwe windparken op de Veluwe verboden, onder andere om de beschermde wespendief niet in de weg te zitten. Maar zulke maatregelen leveren natuurlijk niet de zo gewenste duurzame energie op.
Wat is nog meer mogelijk?
In Noorwegen bleek zwart verven van een enkele turbinerotor succesvol voor een aantal Scandinavische vogelsoorten. Of dat ook Nederlandse (roof)vogels in Nederland zou helpen de rotoren te ontwijken, moet nog bewezen worden. In Nederland wordt de maatregel nu getest langs de kust bij Eemshaven in Groningen. Bedenk wel dat de maatregel ‘s nachts niet helpt.
Detectiesysteem dt-bird zendt een geluid uit als er een zeearend in de buurt vliegt. Als de zeearend toch doorvliegt, wordt de windmolen stilgezet. Momenteel passen twee windparken dit systeem toe.
En dan is er nog de ‘buienradar voor vogels’: een theoretisch model dat voorspelt waar en wanneer trekvogels overkomen zodat windmolens op die route tijdelijk stilgezet kunnen worden.
Balans vinden
Onderzoeker Ralph Buij van de Wageningen University and Research vindt dat er een balans moet worden gezocht. "Er spelen natuurlijk allerlei belangen rondom die windmolens, waarvan energieproductie de belangrijkste is. Het is natuurlijk maar de vraag of de mensen daarachter ook echt die windturbines op een bepaald moment stil zetten om te voorkomen dat er zeearenden tegenaan vliegen."
Dit artikel afdrukken
Aanvaardbare sterfte
Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat de gevolgen van extra sterfte onder vogels vaak worden onderschat. In de besluitvormingsprocedure van windmolenparken wordt bepaald wat een aanvaardbare sterfte onder vogelpopulaties is. De onderzoekers hebben gekeken hoe die ‘aanvaardbare sterfte’ van invloed is op de populaties van de spreeuw, grutto, bruine kiekendief, lepelaar, ooievaar, visdief en zeearend. Wat blijkt? De grootte van een populatie kan zelfs al bij een kleine toename van de vogelsterfte flink dalen. De onderzoekers ontdekten dat 1% extra sterfte zich kan vertalen in een afname tot 24% van het populatieniveau van de verschillende vogelsoorten na 10 jaar. Een verhoging van 5% van de bestaande sterfte kan een populatie na 10 jaar zelfs met 77% reduceren, afhankelijk van de soort. Maatregelen om de sterfte verder te beperken zijn dan ook wenselijk.
Deens onderzoek
Volgens Deens onderzoek kunnen vogels de wieken echter prima ontwijken. Het onderzoek keek naar een windmolenpark dat naast een vogelreservaat ligt en besloot dat “meer dan 99 procent van de kleine rietganzen en kraanvogels die in het gebied vliegen de wieken ontwijken.” Al wil het feit dat die vogelsoorten dat kunnen, natuurlijk nog niet zeggen dat alle soorten dat kunnen.
Vogels volgen met GPS-zenders
Door vogelsoorten die iets minder goed wieken ontwijken nauwkeurig te volgen, kom je erachter wat hen kan helpen. Dit gebeurde voor de provincie Flevoland in een samenwerking tussen Wageningen Environmental research, Werkgroep Zeearend Nederland en Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels (GKA). Onderzoekers hebben jonge zeearenden en bruine kiekendieven uitgerust met GPS-zenders die ook hoogte kunnen meten.
Stilzetten windturbines
De vogels in het onderzoek vlogen vaak op rotorhoogte. Zeearenden vlogen binnen de provincie Flevoland 34% van de vliegtijd op rotorhoogte tegen 14% voor bruine kiekendieven. Het vaakst vlogen de vogels op rotorhoogte rond het middaguur, tussen 12:00 en 15:00. Samen met de vlieghoogte bepalen de vliegbewegingen van de vogels de kans op een aanvaring. De onderzoekers hebben op basis van de vliegbewegingen en vlieghoogtes van de vogels potentiële risicogebieden voor botsingen vastgesteld.
Tot nu toe was er nog weinig bekend over de kansen op aanvaringen van roofvogels met windturbines in Nederland en waar en wanneer die risico’s het grootst zijn. Dankzij de nauwkeurige vlieggegevens van de gps-zenders is het mogelijk effectieve maatregelen te treffen. Stilzetten van Flevolandse turbines tussen 10:00 en 18:00 in de maanden april en mei zou goed zijn voor de vogels, laat het onderzoek zien. Dit zou de kans op aanvaringen voor de bruine kiekendief met 26% en voor de zeearend met 21% verminderen. Veel, maar natuurlijk niet genoeg om de kans op ongelukken fors te reduceren.
Geen turbines plaatsen
Gewoon geen turbines plaatsen in gebieden waar de aanvaringskansen hoog zijn, is natuurlijk het meest probaat. Dat kan voorkomen dat zeldzame vogelsoorten, zoals de bruine kiekendief en de zeearend uitsterven. Zo heeft de provincie Gelderland vorig jaar de aanleg van nieuwe windparken op de Veluwe verboden, onder andere om de beschermde wespendief niet in de weg te zitten. Maar zulke maatregelen leveren natuurlijk niet de zo gewenste duurzame energie op.
Wat is nog meer mogelijk?
Als de zeearend toch doorvliegt, wordt de windmolen stilgezetRotorbladen zwart verven of vogels met geluid wegjagen
In Noorwegen bleek zwart verven van een enkele turbinerotor succesvol voor een aantal Scandinavische vogelsoorten. Of dat ook Nederlandse (roof)vogels in Nederland zou helpen de rotoren te ontwijken, moet nog bewezen worden. In Nederland wordt de maatregel nu getest langs de kust bij Eemshaven in Groningen. Bedenk wel dat de maatregel ‘s nachts niet helpt.
Detectiesysteem dt-bird zendt een geluid uit als er een zeearend in de buurt vliegt. Als de zeearend toch doorvliegt, wordt de windmolen stilgezet. Momenteel passen twee windparken dit systeem toe.
En dan is er nog de ‘buienradar voor vogels’: een theoretisch model dat voorspelt waar en wanneer trekvogels overkomen zodat windmolens op die route tijdelijk stilgezet kunnen worden.
Balans vinden
Onderzoeker Ralph Buij van de Wageningen University and Research vindt dat er een balans moet worden gezocht. "Er spelen natuurlijk allerlei belangen rondom die windmolens, waarvan energieproductie de belangrijkste is. Het is natuurlijk maar de vraag of de mensen daarachter ook echt die windturbines op een bepaald moment stil zetten om te voorkomen dat er zeearenden tegenaan vliegen."
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
ps één van die zaken in de schaduw bijv het PFAS smeermiddelen verlies bij windmolens op land en in zee.
Bij een verticale windmolen speelt dat probleem niet. Kostprijs?
#3 het concept van de off-shore waterstof/ stroom producerende verticale torenmolen werd al in 2016 bedacht in de US. De WARP windmolen levert 450% meer energie op (daarmee ook H2 met concurrerende prijs), is zonder vele andere nadelen..... in modellering... maar niet meer in de ontwikkeling geïnvesteerd, na een kostbaar eerste mislukt (door onweer, de hele installatie vernietigd) veld experiment in de UK. Maar zonder vliegtuigpioniers hadden we nooit gevlogen....
ps hogere bouw'kosten' kennen vele aspecten uiteindelijk. De verhouding opbrengst/kosten als eerste. Dan allerlei 'kosten' die daaromheen hangen - de meesten wel bekend, een aantal significante in de schaduw.
Die verticale 'slimme windmolens' zijn voor meer problemen met de huidige windturbines een oplossing Theo. Al vele jaren bekend, maar er wordt niet op de toepassing (kosten-efficiënter maken) ingezet (commerciële partijen met hun patenten daar ook niet in geïnteresseerd, die hebben hun verdienmodel).
En iedere molen zonder een (deels) geverfde wiek levert vele extra vogeldoden op in 20 jaar tijd.
Crimineel in mijn optiek (want dit is al langer bekend, geen verder onderzoek nodig). Toch staan ze daar in Groningen en Friesland vlakbij de Waddenzee.... in de Wieringermeer... De reden waarom is mij onduidelijk.... aerodynamisch? 0,00000001% kostenbesparing? Meeuwenhaat?
#5 Het voorzorgsprincipe is niets anders dan luiheid.
Bij een goede risico inschatting worden alle voors en tegens gewogen en een keus gemaakt waarbij de overige risico's die resteren zo goed mogelijk worden geminimaliseerd.
Door niet de fundamentele keuze goed te maken (in kaart brengen gevolgen en minimaliseren) en uit voorzorg niets te doen maken we de wond (risico's die er al waren) alleen maar groter. Dan loop je er op een dag, zoals nu, tegenaan tegen hoge kosten.
Bij consequente toepassing van het 'voorzorgprincipe', en kijkende naar eerdere uitspraken van Raad van State inzake stikstofuitstoot bij huizenbouw, of de uitspraken rond emissie arme stallen, zou men denken dat windmolens moeten worden stilgelegd totdat onomstotelijk is bewezen dat ze géén schade toebrengen aan vogels (en mensen) in de omgeving!