imageGoed nieuws, er is een geurprothese op komst! Het is uiteraard geen vervanging maar wel een hulpje bij het waarnemen van 'vreemde' luchtjes.

Naar schatting zijn er in Nederland zo’n 150.000 mensen met ernstige reukproblemen. De medische term is anosmie. De helft van de mensen ervaart het als een ernstige handicap, zeker als alleen maar vieze smaken en geuren overblijven. Allergie, een ontsteking in de holten of poliepen kunnen de oorzaak zijn. Maar het inademen van chemische stoffen, een bloedstolsel in het brein, een hersenschudding of ziektes als alzheimer kunnen ook op de neus slaan. En ouderen hebben beduidend meer reukproblemen. De vergrijzing zal daarom voor een groeiend aantal reuklozen zorgen.
Hoe we ruiken, is in de wetenschap nog nauwelijks bekend. We ‘kijken’ allemaal met onze neus, maar ons oordeel verschilt. Zo vinden Fransen dat vanille vrouwelijk en elegant ruikt, terwijl Amerikanen na het snuiven denken aan warmte en comfort. Het lelietje-van-dalen roept bij Mexicanen gedachten op over onschuld en jeugd, terwijl de Franse neus bij dit bloemetje juist heel romantisch wordt. Maar over Citroenfris is de hele wereld het eens.

Het Amerikaanse leger heeft na de Golfoorlog onderzoek naar geur gefinancierd. De vraag was hoe het komt dat bepaalde geuren bij veteranen nare herinneringen oproepen. Ook wilden de onderzoekers weten of deze associaties kunnen worden bijgestuurd.

Proefpersonen kregen een geurtje onder de neus terwijl ze naar een horrorfilm moesten kijken, waarin flink werd gemarteld. De hartslag ging meer dan tien procent omhoog. Zij mochten daarna nog een keer ruiken, nu zonder film. Alleen al door de geur ging het hart opnieuw tekeer. Als luchtjes bij het onderzoek in een extra ontspannende omgeving werden gebruikt, was de reactie bij proefpersonen veel trager.

De researchers concluderen dat onze neus vooral is gebouwd om ons te waarschuwen. Ander onderzoek laat zien hoe geuren ons lichaam helpen ontspannen. De spanning van spieren in het gezicht zou met twintig procent afnemen als we zeelucht ruiken.

Daarmee kan een reukstoornis een behoorlijke handicap zijn. Sommige mensen maakt het angstig en onzeker, weet Suijkerbuijk van andere patiënten. Ze is actief als voorzitter van de Anosmie Vereniging, de vereniging voor mensen met reuk- en smaakproblemen.

,,Je vraagt je af: heb ik het gas nu uitgedraaid, hoe kom ik er achter als er brand is. Toen ik nog alleen woonde, gooide ik bij twijfel alles uit de koelkast weg. Melk, vleeswaren, als je het niet kan ruiken, heb je geen idee. Je wordt soms nodeloos onzeker over je persoonlijke hygiëne. Zeker als het zomers warm is. Dan douche ik ook vaker dan andere mensen. Zelf doe ik alles na een dag in de was. Proeven doe je niet alleen maar met je tong, maar ook met je neus. Eet smakelijk kan ik gelukkig nog zeggen. Zoet, zuur, zout en bitter proef ik nog steeds.’’

,,Maar verder is het weg. Ik let nu meer op de kleur en de structuur van het eten. Kippensoep, aardappelpuree en vanillevla zou voor mij heel saai eten zijn: drie keer geel en zacht. Er zijn ook mensen die niets meer proeven. Die vinden uit eten gaan voor het werk of met vrienden helemaal niet leuk meer. De hele avond zitten, steeds eet smakelijk zeggen en betalen voor iets waar je helemaal niets van ruikt of proeft, gewoon ongezellig.’’

Maar de eerste ruikprothese is onderweg. My Nose is een Nederlandse uitvinding. Het Zutphense bedrijf C-it ontwikkelt samen met het Zwitserse Secufone een mobieltje waarmee je altijd een neus op zak hebt. Algemeen directeur Henny Oord verwacht dat zijn hulpmiddel eind dit jaar voor een kleine duizend euro beschikbaar is op de Europese en Amerikaanse markt.

De elektronische neus is zo groot als een suikerklontje en past in een telefoontje dat iets groter is dan een gewoon mobieltje. Het werkt eigenlijk net zoals onze eigen neus met sensoren die zo’n vijf geuren leren herkennen.

Oord: ,,Die geuren kun je vaak zelf instellen. Zo vinden niet-ruikende ouders het handig om te weten of hun kind stiekem rookt. En er zijn mensen die zich voor de zekerheid drie keer per dag verschonen. Die op bezoek de hondenpoep op hun schoen niet ruiken, het niet doorhebben als het eten aanbrandt of als het gas nog aanstaat. Dan waarschuwt het apparaat: ga even in de keuken kijken.’’

Maar duizenden geuren herkennen zoals ons reukorgaan? Dat gaat het mobieltje niet lukken.


bron: AD
Dit artikel afdrukken