3 min
Welke landbouw willen we? Jopie Duijnhouwer wil hem compleet. Met vogels. Zonder vreest hij de toekomst. Daarom betreurt hij de kievit die hem dit jaar voor het eerst helemaal in de steek laat.
Even beginnen met de tijdlijn. Eén maart: het is nog vroeg. 10 maart: nu zou het langzamerhand wel kunnen. 15 maart: het zal toch niet waar zijn. 19 maart: ze komen niet meer.
Legendarisch
Waar ik de afgelopen jaren al voor vreesde, is dit jaar werkelijkheid geworden. Geen kieviten meer op de Essener Enk. Normaal associeer ik kieviten met grasland, maar hier broedde altijd een flinke groep op deze dekzandrug van 40 hectare direct ten oosten van Deventer. Vroeger waren de aantallen groot. Zo groot, dat de boswachter met zijn vrouw in het voorjaar eieren raapten om die aan te bieden aan de freules, de eigenaressen van het gebied. Legendarisch zijn de jaren waarin ongeboren mest (maag/darm inhoud van geslacht vee) van de slachterijen in Deventer op het land gebracht werd. Dit leidde tot een explosie van insecten, die op hun beurt opgegeten werden door grote aantallen kieviten. Mijn buurman (bijna 70) vertelt dat er in zijn jeugd wel 40 vogelnesten te vinden waren op de 10 hectare die zijn vader hier pachtte. Ik geloof het niet. Of beter: ik kan en wil het niet geloven.
Geen nesten, geen kuikens meer
Wij begonnen op ons bedrijf in juni 1998; voorjaar 1999 zag ik dat er nog kievitseieren werden gezocht. Dat was gelijk het laatste jaar. In de jaren die volgden zochten vrijwilligers nog naar nesten die dan gemarkeerd werden om de nesten te beschermen. In 2005 waren er nog zo’n 7 paartjes, die al buitelend en roepend hun territoria opeisten. En elk jaar dezelfde tragiek als je zag hoe de nesten eerst verstoord werden door boeren die achtereenvolgens hun mest uitreden, nog eens mest uitreden, ploegden, het land zaaiklaar maakten, maïs zaaiden en vervolgens het land egden (EU-verplichting). Er was simpelweg geen tijd om een nest te bouwen, eieren te leggen en uit te broeden.
In 2012 zochten de laatste kieviten hun heil op ons land, niet hun eerste keus, omdat het te dicht bij de bosranden ligt. Daar werden nog wel eieren uitgebroed, maar of de kuikens het gehaald hebben weet ik niet. Een jaar later waren er wel kieviten, maar heb ik geen nesten meer gezien.
Twijfel aan de vos
Over de vraag hoe het zover heeft kunnen komen verschillen de meningen. De veehouders houden op “die zwarte jongens” (roeken), die inderdaad bij honderden het land afstropen. Jagers wijzen naar vossen, wat altijd weer een goed argument is om een paar zaterdagen per jaar op vossenjacht te gaan. Maar hun mening begint te schuiven. Ook zij beginnen naar de intensieve veehouderij te kijken.
Tegenwoordig wordt vrijwel al het gras in de regio bemest met een zodebemester van 12 meter breed en gemaaid door de Big M, die met een maaibreedte van meer dan 9 meter een snelheid van 18 km/uur zou halen. Geen jong dier ontsnapt aan de messen van dit monster.
Geen kieviten meer op de Essener Enk in 2014. De leeuwerik en graspieper waren eerder aan de beurt, de patrijs heb ik nog één of twee keer gezien. Is dat erg? Voor mij wel, maar iedereen mag dat afdoen als misplaatste nostalgie. De uitsterfdenker des vaderlands, Bas Haring, zal er niet mee zitten.
Uitgestorven allochtoon
In zijn Simca column betoogt hij dat de laatste dieren vast een onprettig leven hebben gehad en dat het verdwijnen van het laatste dier geen enkel effect heeft op de biodiversiteit. Op dat laatste punt ben ik het met hem eens. Het “oude” ecosysteem van het boerenland is al lang geleden onherstelbaar beschadigd, getuige het verdwijnen van álle akkervogels, er is een nieuw ecosysteem voor in de plaats gekomen, zonder akkervogels, met een sterk veranderde flora. En daar staat tegenover dat ons eten véél goedkoper is geworden. “Goedkoop eten is geweldig. Het laat zien hoe geweldig we kunnen organiseren en welvaart maken.” aldus Bas Haring in een andere draad.
En laten we wel zijn, de kievit is een allochtoon, een Oost-Europese steppebewoner, die zich wonderbaarlijk goed heeft aangepast aan de natte weides van West Europa. En in de rest van Nederland komt de kievit nog in grote aantallen voor. Eigenlijk gaat deze bijdrage nergens over. De agrosector voorziet ons van het goedkoopste en beste voedsel van de hele wereld en uit de geschiedenis. En waar gehakt wordt vallen spaanders. Op de Essener Enk zijn de akkervogels nu allemaal verdwenen, so what, Foodlog lezer(es)? Zijn er grenzen aan ons streven naar een nog meer efficiëntie of mag alles daar aan opgeofferd worden?
Fotocredits: Jopie Duijnhouwer
Dit artikel afdrukken
Legendarisch
Waar ik de afgelopen jaren al voor vreesde, is dit jaar werkelijkheid geworden. Geen kieviten meer op de Essener Enk. Normaal associeer ik kieviten met grasland, maar hier broedde altijd een flinke groep op deze dekzandrug van 40 hectare direct ten oosten van Deventer. Vroeger waren de aantallen groot. Zo groot, dat de boswachter met zijn vrouw in het voorjaar eieren raapten om die aan te bieden aan de freules, de eigenaressen van het gebied. Legendarisch zijn de jaren waarin ongeboren mest (maag/darm inhoud van geslacht vee) van de slachterijen in Deventer op het land gebracht werd. Dit leidde tot een explosie van insecten, die op hun beurt opgegeten werden door grote aantallen kieviten. Mijn buurman (bijna 70) vertelt dat er in zijn jeugd wel 40 vogelnesten te vinden waren op de 10 hectare die zijn vader hier pachtte. Ik geloof het niet. Of beter: ik kan en wil het niet geloven.
Geen nesten, geen kuikens meer
Wij begonnen op ons bedrijf in juni 1998; voorjaar 1999 zag ik dat er nog kievitseieren werden gezocht. Dat was gelijk het laatste jaar. In de jaren die volgden zochten vrijwilligers nog naar nesten die dan gemarkeerd werden om de nesten te beschermen. In 2005 waren er nog zo’n 7 paartjes, die al buitelend en roepend hun territoria opeisten. En elk jaar dezelfde tragiek als je zag hoe de nesten eerst verstoord werden door boeren die achtereenvolgens hun mest uitreden, nog eens mest uitreden, ploegden, het land zaaiklaar maakten, maïs zaaiden en vervolgens het land egden (EU-verplichting). Er was simpelweg geen tijd om een nest te bouwen, eieren te leggen en uit te broeden.
In 2012 zochten de laatste kieviten hun heil op ons land, niet hun eerste keus, omdat het te dicht bij de bosranden ligt. Daar werden nog wel eieren uitgebroed, maar of de kuikens het gehaald hebben weet ik niet. Een jaar later waren er wel kieviten, maar heb ik geen nesten meer gezien.
Twijfel aan de vos
Over de vraag hoe het zover heeft kunnen komen verschillen de meningen. De veehouders houden op “die zwarte jongens” (roeken), die inderdaad bij honderden het land afstropen. Jagers wijzen naar vossen, wat altijd weer een goed argument is om een paar zaterdagen per jaar op vossenjacht te gaan. Maar hun mening begint te schuiven. Ook zij beginnen naar de intensieve veehouderij te kijken.
Tegenwoordig wordt vrijwel al het gras in de regio bemest met een zodebemester van 12 meter breed en gemaaid door de Big M, die met een maaibreedte van meer dan 9 meter een snelheid van 18 km/uur zou halen. Geen jong dier ontsnapt aan de messen van dit monster.
Geen kieviten meer op de Essener Enk in 2014. De leeuwerik en graspieper waren eerder aan de beurt, de patrijs heb ik nog één of twee keer gezien. Is dat erg? Voor mij wel, maar iedereen mag dat afdoen als misplaatste nostalgie. De uitsterfdenker des vaderlands, Bas Haring, zal er niet mee zitten.
Uitgestorven allochtoon
In zijn Simca column betoogt hij dat de laatste dieren vast een onprettig leven hebben gehad en dat het verdwijnen van het laatste dier geen enkel effect heeft op de biodiversiteit. Op dat laatste punt ben ik het met hem eens. Het “oude” ecosysteem van het boerenland is al lang geleden onherstelbaar beschadigd, getuige het verdwijnen van álle akkervogels, er is een nieuw ecosysteem voor in de plaats gekomen, zonder akkervogels, met een sterk veranderde flora. En daar staat tegenover dat ons eten véél goedkoper is geworden. “Goedkoop eten is geweldig. Het laat zien hoe geweldig we kunnen organiseren en welvaart maken.” aldus Bas Haring in een andere draad.
En laten we wel zijn, de kievit is een allochtoon, een Oost-Europese steppebewoner, die zich wonderbaarlijk goed heeft aangepast aan de natte weides van West Europa. En in de rest van Nederland komt de kievit nog in grote aantallen voor. Eigenlijk gaat deze bijdrage nergens over. De agrosector voorziet ons van het goedkoopste en beste voedsel van de hele wereld en uit de geschiedenis. En waar gehakt wordt vallen spaanders. Op de Essener Enk zijn de akkervogels nu allemaal verdwenen, so what, Foodlog lezer(es)? Zijn er grenzen aan ons streven naar een nog meer efficiëntie of mag alles daar aan opgeofferd worden?
Fotocredits: Jopie Duijnhouwer
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
@ niels: pas op, er zijn twee heel verschillende mestsoorten, de drijfmest (99% van het totaal), vloeibaar product uit de mestopslag zonder stro met heel ongunstige samenstelling (C/N quotient), en de ruige mest(zie Henric's #4) of stalmest, een oeroud product uit de potstal, of de grupstal, het staltype waar vaste mest (met stro) en gier gescheiden werden door speciale goten, die stalmest werd op hopen gegooid en gedeeltelijk gefermenteerd voor toedienen , zodat dat C/N quotiënt heel gunstig werd, ongeveer gelijk aan dat van het humusgehalte in de grond, met zulke stalmest heb ik jarenlang mijn moestuin gemest, met spa, greep en kruiwagen, boeren hadden er ook speciale karren en verspreiders voor, er was in die tijd (behalve de gier, vloeibare fractie) geen andere mest, zulke vaste mest kun je natuurlijk ook niet met een injecteur toedienen/onderwerken, moderne landbouw ( en de bioindustrie) is een grote brok ellende dus. niet alleen de kieviten lijden eronder!
Ik begrijp dat de mestwet niet wil dat mest bovengronds uitgereden wordt. Maar zou er ontheffing moeten komen voor boeren die ermee aantoonbaar bijdragen aan de vogelstand? Want ik lees hieronder dat als onder bepaalde omstandigheden dat wel gedaan wordt de weidevogel er prima door gedijt omdat het insecten en pieren aantrekt.
nog wat nakeutelen: vandaag in de nrc waarschuwt ene joost hartog van vogelbescherming ook al voor die verdwijning van vogels uit de weide, laatste 50 jr is de afname: 96%voor de veldleeuwerik,93% voor de patrijs, 68% voor de grutto, de kievit werd niet genoemd. als oplossing voor deze verschraling van het landschap noemt Joost een stap naar voren te zetten door Friesland Campina, Rabobank, Jumbo en AH. Zomaar een balonnetje/uitlating? Of zijn er overwegingen, vergaderingen of plannen in die richting bij deze organisaties? Niet dat ik weet. Op polderwandelingen rond Woerden kom ik wel eens een reclamebord met kievit erop tegen van een weidevogelkaasboer, de basis is er dus wel!
@ piet: zonder liefde voor je vak kom je niet ver, dat geldt trouwens ook voor de kaasboer, de bakker of voor Mario (gold) die zijn broodjes Mario hier aan de oude gracht verkoopt en daar miljonair mee geworden is. alhoewel, dat is waar, boeren is meer hordenlopen dan broodjes verkopen, mag je kievitsnesten trouwens als horden beschouwen? als je van je tractor af komt en achter een reiger aan gaat lopen om kieviten te redden zie ik dat niet zo!
Jopie, misschien laat jouw stuk vooral zien dat wij volkomen ongeschikt zijn als hoeder van onze leefomgeving, vanwege het idee dat wij het beter kunnen dan de natuur zelf en de natuur alleen op afroep denken nodig hebben, wat vooral wordt ingegeven door economische belangen.