Remkes praat verder, Demmers zegt akkoord met LTO op

Vanaf vandaag tot komende week maandag spreekt stikstofgespreksleider Johan Remkes verder met een brede groep partijen die door de al drie jaar durende stikstofcrisis in Nederland worden geraakt. Tevens spreekt hij met partijen waarvan het kabinet vindt dat ze deze mee moeten helpen oplossen. Tot die laatste horen de levensmiddelenindustrie en -handel. Volgens planning krijgen zij komende maand van minister Staghouwer duidelijk en via een korte Kamerbrief te horen welke strafmaatregelen het kabinet neemt als zij boeren niet aan een beter verdienmodel helpen. Het kabinet doet een dwingend beroep op hen om boeren te compenseren voor hun meerkosten als gevolg van het natuur- en biodiversiteitsbeleid ('stikstofbeleid' in Haags jargon) en de eisen die het gaat stellen aan bodem- en waterkwaliteit.

Op dit moment moet de gesprekssituatie als complex en onbeslisbaar worden getaxeerd.

Het gesprek met de boeren leverde LTO Nederland voorzitter Sjaak van der Tak een positie op tussen het ministerie en de zeer diverse tegen het kabinetsbeleid gekante boerengroepen. Hij werd door actieboeren van Agractie en Farmers Defence Force geaccepteerd als verkenner in een gesprek met Remkes. Hij klaarde zijn klus door aan, van en weer aan tafel met het kabinet te gaan in een soort Houdini-act waarmee hij de kerk in het midden tussen kabinet en boeren wist te houden. Inhoudelijk kwam hij geen streep verder, maar wist het gesprek gaande te houden.

Volgens voormalig Statenlid Hermen Vreugdenhil (Brabant, ChristenUnie) is er een situatie ontstaan waarin de partijen die politiek tot een akkoord moeten worden gebracht zijn geradicaliseerd.

Kabinet koos bewust voor ‘overshooting’ van de emissiedoelen voor landbouw.

Natuurorganisaties dwingen kabinet met juridische procedures als ze daar nu nog iets aan wijzigen.

Zie hier de chaos compleet en twee kampen die er nu beide radicaal in staan. https://t.co/GM1I2znDxb

— Hermen Vreugdenhil (@H_Vreugdenhil) August 14, 2022

Op dit moment moet de gesprekssituatie als complex en onbeslisbaar worden getaxeerd

Privaat akkoord
Vanmorgen maakte directeur Marjolein Demmers van NGO Natuur & Milieu (N&M) via het Financieele Dagblad bekend dat haar organisatie het stikstofakkoord 'Duurzaam Evenwicht' dat Van der Tak in 2021 sloot met VNO-NCW, Bouwend Nederland en N&M opblaast. Met een vooruitziende blik had Van der Tak dat geprobeerd te realiseren omdat hij wist dat de stikstofzaak in essentie een zaak is tussen bouw, industrie, boeren en natuur.

De boeren moeten leveren voor de andere belanghebbenden. Om die reden ging hij al vroeg met hen in gesprek om ook tussen de grote private spelers de kerk in het midden van het dorp te houden en niet afhankelijk te zijn van de Haagse politiek en haar grillen. Hij sloot een akkoord tussen LTO en de andere maatschappelijke hoofdrolspelers op basis van een reductiedoel van 40% in 2030. Net iets minder ambitieus dan de 50% die het kabinet in 2030 wil realiseren, maar fors hoger dan de 26% waarop Rutte III zat.

Demmers blaast het akkoord uit 2021 nu op omdat ze liever de hogere stikstofdoelstellingen van het kabinet wil. Die waren destijds in het private akkoord nog niet duidelijk, maar nu meent ze die met Rutte IV aan haar zijde wel binnen te kunnen halen.

De natuur- en milieuorganisaties hebben in de aanloop naar de gesprekken met Remkes luid en duidelijk laten weten best een kop koffie met hem te willen drinken, maar geen millimeter aan het kabinetsbeleid te willen afdoen.

Nieuwe taak voor Sjaak
Van het Houdini-vermogen en de Sjaakspraak van Sjaak van der Tak (CDA) zal in de komende week en daarna veel gevergd worden omdat de posities lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan.

Als persoon is Van der Tak erin geslaagd zich een positie te verwerven tussen de strijdende partijen en heeft hij laten zien dat hij dat ook met een vooruitziende blik kan. Nu zal hij zowel richting Demmers en de haai-type NGO Greenpeace (de pendant van de FDF aan milieuzijde) als zijn boerenachterban een nieuwe move moeten bedenken om opnieuw de kerk in het midden te houden. Daarbij heeft hij ook nog eens te maken met de grote belangen van zijn partijgenoot Maxime Verhagen van Bouwend Nederland wiens achterban niet vooruit kan zonder akkoord.

Agractie riep vanmorgen op tot nieuwe protestacties. Erik Luiten van de boerenactieorganisatie (qua matiging vergelijkbaar met Natuur & Milieu, maar dan in het andere kamp): "We moeten volhouden met onze acties. Of dat nou een publieksvriendelijke is, zoals binnenkort met de start van de Vuelta, of acties die scherper zijn, ze moeten plaatsvinden. Soms met zo min mogelijk inspanning, want we zijn allemaal druk, maar wel met een groot effect. Denk er daarbij bijvoorbeeld aan standstills te organiseren op drukke plekken bij je in de buurt. Dit kun je vaak met kleinere groepen al goed realiseren.”