In Groot-Brittannië is een rel ontstaan over de banden tussen de suikerindustrie en gezondheidswetenschappers. Startpunt van de rel is een serie artikelen in het gezaghebbende medisch vakblad The BMJ (voorheen de British Medical Journal). De aftrap werd gegeven door onderzoeksjournalist Jonathan Gornall.
Gornal onderzocht welke 'interests' diverse wetenschappers, die de overheid adviseren over beleidsmaatregelen ten aanzien van gezondheid (obesitas!) en voeding, opgegeven hadden. Hij constateerde dat er verbanden te leggen waren met bedrijven als Coca-Cola, Mars, Nestlé, Sainsbury’s, the Institute of Brewing and Distilling, Weight Watchers International, PepsiCo, NutriLicious, W K Kellogg Institute, GlaxoSmithKline, Boots, Cereal Partners UK, Unilever Foods, the Food and Drink Federation en het Institute of Grocery Distributors.
13 van de 40 belangenvrij
Het ging daarbij onder meer om leden van het Scientific Advisory Committee on Nutrition (SACN), dat zich op dit moment buigt over een update van het officiële advies ten aanzien van koolhydraat-consumptie, en wetenschappers die werken voor het de Human Nutrition Research afdeling van de Medical Research Council. In de jaren tussen 2001 en 2012 waren er alleen al van de SACN 539 individuele opgaven van betrokkenheid van commerciële organisatie.
Van de groep van 40 wetenschappers die in die hele periode aan het SACN verbonden waren, bleken er slechts 13 geen enkel geval van 'intererest' te melden te hebben.
Niet 'boven iedere verdenking verheven'
In het editorial legt Elizabeth Loder uit waarom dit zo kwalijk kan zijn. In de farmaceutische industrie zijn belangenconflicten, gekleurd onderzoek en manipulatieve marketing schering en inslag. Maar geldt hetzelfde dan ook voor de suikerindustrie? Ook die betaalt wetenschappers voor adviesdiensten en sponsort onderzoek (zie daarvoor deze kaart), omdat het belangrijk is fundamenteel onderzoek te doen en 'een snelle transfer van de beste ideeën in nieuwe interventies' te bewerkstelligen.
Dat alles gebeurt met het risico dat consumenten gaan denken dat voedingswetenschap 'te koop' en dus niet betrouwbaar is. Dat is kwalijk omdat juist rondom de vraag in hoeverre suiker een bedreiging vormt voor de volksgezondheid, en wat daartegen gedaan moet worden, nog geen consensus bestaat. "Is suiker 'pure, white, and deadly', zoals John Yudkin al in 1972 suggereerde? [..] Hebben we een ingebouwde voorkeur voor zoet? Of hunkeren we naar zoetigheden omdat we daartoe gemanipuleerd worden? Beleidsmaatregelen om onze suikerinname te verminderen zullen op basis van onderzoek naar deze vragen opgesteld worden. Wil het brede publiek daarin mee gaan, dan moet de wetenschap boven iedere verdenking verheven zijn."
Ook in de VS schering en inslag
En dat kun je je dus afvragen als degenen die adviseren over maatregelen om obesitas en diabetes terug te dringen, gesponsord blijken te worden door de industrie. In de VS is de situatie vergelijkbaar met die in Groot-Brittannië, meldt Marion Nestle.
Zo hebben frisdrankfabrikanten en de American Beverage Association bijgedragen aan stapels onderzoeken waaruit blijkt dat frisdrank geen effect heeft op obesitas en diabetes, en dat andere onderzoeken ondeugdelijk of gekleurd zijn. "Zulke belangenconflicten in onderzoek en beleid komen steeds vaker en openlijker aan het licht. De Britse onderzoeken onthullen zeer verontrustende industriepraktijken die iedereen die geeft om wat wij eten zorgen moeten baren", zegt ze op MedPage.
Wetenschappers wijzen aantijgingen af
Uiteraard laten de Britse wetenschappers zich niet onbetuigd. In The Guardian weerlegt Susan Jebb, hoofd van het Responsibility Deal food network van de overheid, de aantijgingen met overtuiging. Individuele wetenschappers, waaronder zijzelf, zouden nooit hebben geprofiteerd hebben van de financiële banden, zegt ze. Daarnaast zou samenwerking onvermijdelijk zijn, omdat de pool van voedingswetenschappers maar beperkt is. Tot slot zou de wetenschap steeds meer aangewezen zijn op samenwerking met fabrikanten omdat er van overheidswege minder gelden beschikbaar worden gesteld voor onderzoek. Daarmee geeft Jebb drie reële argumenten, die de situatie er niet gemakkelijker op maken.
Afhankelijkheid derde geldstroom
Ook in Nederland is de overheid voorstander van de 'derde geldstroom'. Zo'n systeem kan alleen functioneren als er goede afspraken worden gemaakt over de vermelding van het belang dat partijen hebben bij de onderzoeksresultaten. Ze mogen echter geen invloed hebben op de onderzoeksresultaten. Dat is ook wat Jebb aandraagt. Ze wordt daarin gesteund door verschillende vooraanstaande wetenschappers en experts, die stellen dat BMJ 'de integriteit van wetenschappers aanvalt en goed onderzoek ondermijnt op grond van flinterdun bewijs', aldus The Guardian. Toch is de vraag of het genoeg is. Wie bepaalt welke onderzoek wordt uitgevoerd, bepaalt weliswaar niet de resultaten daarvan, maar wel welk onderzoek niet wordt uitgevoerd. Dat is een vorm van belang die niet kan worden voorkomen en zelfs sterk aanwezig is.
Niettemin kwamen in Nederland onlangs de nieuwe Voedingsrichtlijnen Diabetes uit waarvan de kern valt samen te vatten als een nadrukkelijk pleidooi tegen het gebruik van koolhydraten, met name de geraffineerde die de hoofdrol spelen in de belangen de industrie.
Fotocredits: 'Sugar's web of Influence', infographic BMJ
Dit artikel afdrukken
Gornal onderzocht welke 'interests' diverse wetenschappers, die de overheid adviseren over beleidsmaatregelen ten aanzien van gezondheid (obesitas!) en voeding, opgegeven hadden. Hij constateerde dat er verbanden te leggen waren met bedrijven als Coca-Cola, Mars, Nestlé, Sainsbury’s, the Institute of Brewing and Distilling, Weight Watchers International, PepsiCo, NutriLicious, W K Kellogg Institute, GlaxoSmithKline, Boots, Cereal Partners UK, Unilever Foods, the Food and Drink Federation en het Institute of Grocery Distributors.
13 van de 40 belangenvrij
Het ging daarbij onder meer om leden van het Scientific Advisory Committee on Nutrition (SACN), dat zich op dit moment buigt over een update van het officiële advies ten aanzien van koolhydraat-consumptie, en wetenschappers die werken voor het de Human Nutrition Research afdeling van de Medical Research Council. In de jaren tussen 2001 en 2012 waren er alleen al van de SACN 539 individuele opgaven van betrokkenheid van commerciële organisatie.
Van de groep van 40 wetenschappers die in die hele periode aan het SACN verbonden waren, bleken er slechts 13 geen enkel geval van 'intererest' te melden te hebben.
Niet 'boven iedere verdenking verheven'
In het editorial legt Elizabeth Loder uit waarom dit zo kwalijk kan zijn. In de farmaceutische industrie zijn belangenconflicten, gekleurd onderzoek en manipulatieve marketing schering en inslag. Maar geldt hetzelfde dan ook voor de suikerindustrie? Ook die betaalt wetenschappers voor adviesdiensten en sponsort onderzoek (zie daarvoor deze kaart), omdat het belangrijk is fundamenteel onderzoek te doen en 'een snelle transfer van de beste ideeën in nieuwe interventies' te bewerkstelligen.
Dat alles gebeurt met het risico dat consumenten gaan denken dat voedingswetenschap 'te koop' en dus niet betrouwbaar is. Dat is kwalijk omdat juist rondom de vraag in hoeverre suiker een bedreiging vormt voor de volksgezondheid, en wat daartegen gedaan moet worden, nog geen consensus bestaat. "Is suiker 'pure, white, and deadly', zoals John Yudkin al in 1972 suggereerde? [..] Hebben we een ingebouwde voorkeur voor zoet? Of hunkeren we naar zoetigheden omdat we daartoe gemanipuleerd worden? Beleidsmaatregelen om onze suikerinname te verminderen zullen op basis van onderzoek naar deze vragen opgesteld worden. Wil het brede publiek daarin mee gaan, dan moet de wetenschap boven iedere verdenking verheven zijn."
Ook in de VS schering en inslag
En dat kun je je dus afvragen als degenen die adviseren over maatregelen om obesitas en diabetes terug te dringen, gesponsord blijken te worden door de industrie. In de VS is de situatie vergelijkbaar met die in Groot-Brittannië, meldt Marion Nestle.
Zo hebben frisdrankfabrikanten en de American Beverage Association bijgedragen aan stapels onderzoeken waaruit blijkt dat frisdrank geen effect heeft op obesitas en diabetes, en dat andere onderzoeken ondeugdelijk of gekleurd zijn. "Zulke belangenconflicten in onderzoek en beleid komen steeds vaker en openlijker aan het licht. De Britse onderzoeken onthullen zeer verontrustende industriepraktijken die iedereen die geeft om wat wij eten zorgen moeten baren", zegt ze op MedPage.
Wetenschappers wijzen aantijgingen af
Uiteraard laten de Britse wetenschappers zich niet onbetuigd. In The Guardian weerlegt Susan Jebb, hoofd van het Responsibility Deal food network van de overheid, de aantijgingen met overtuiging. Individuele wetenschappers, waaronder zijzelf, zouden nooit hebben geprofiteerd hebben van de financiële banden, zegt ze. Daarnaast zou samenwerking onvermijdelijk zijn, omdat de pool van voedingswetenschappers maar beperkt is. Tot slot zou de wetenschap steeds meer aangewezen zijn op samenwerking met fabrikanten omdat er van overheidswege minder gelden beschikbaar worden gesteld voor onderzoek. Daarmee geeft Jebb drie reële argumenten, die de situatie er niet gemakkelijker op maken.
Afhankelijkheid derde geldstroom
Ook in Nederland is de overheid voorstander van de 'derde geldstroom'. Zo'n systeem kan alleen functioneren als er goede afspraken worden gemaakt over de vermelding van het belang dat partijen hebben bij de onderzoeksresultaten. Ze mogen echter geen invloed hebben op de onderzoeksresultaten. Dat is ook wat Jebb aandraagt. Ze wordt daarin gesteund door verschillende vooraanstaande wetenschappers en experts, die stellen dat BMJ 'de integriteit van wetenschappers aanvalt en goed onderzoek ondermijnt op grond van flinterdun bewijs', aldus The Guardian. Toch is de vraag of het genoeg is. Wie bepaalt welke onderzoek wordt uitgevoerd, bepaalt weliswaar niet de resultaten daarvan, maar wel welk onderzoek niet wordt uitgevoerd. Dat is een vorm van belang die niet kan worden voorkomen en zelfs sterk aanwezig is.
Niettemin kwamen in Nederland onlangs de nieuwe Voedingsrichtlijnen Diabetes uit waarvan de kern valt samen te vatten als een nadrukkelijk pleidooi tegen het gebruik van koolhydraten, met name de geraffineerde die de hoofdrol spelen in de belangen de industrie.
Fotocredits: 'Sugar's web of Influence', infographic BMJ
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Vandaar dat ik veel verslagen van wetenschappelijke onderzoeken met een korreltje zout neem.
Als "praktizerend" diabeet LADA en behept met enige voedingskundige kennis vind ik de NDF voedingsrichtlijn diabetes internationaal gezien één van de meest genuanceerde en duidelijke set van aanbevelingen die ik ken.
Interessant hoe we dan op de diabetesvoedingsrichtlijn komen? Concensus document met 'algemene' 'ruimverwoorde' adviezen. Probleem zit hem in de praktische interpretatie van deze nieuwe richtlijn (richtlijn dus). Als de vertaling naar de praktijk het 'Eibertje' wordt (ja sorry Dick issie weer) ja dan is het vertrouwen ver te zoeken. Dietisten die bij 'swerelds grootste margarinefabriek een 'landelijke' nascholing krijgen is een voorbeeld van deze scheve 'vertaling' naar de praktijk volgens mij?
En ja ik ken Susan Jebb ook en heb diverse keren met haar van gedachte gewisseld. Ze maakt valide punten in haar rebuttle. En zoals @Dick al zei, de situatie hier is al niet veel anders. En misschien nog wel erger want de UK kent nog het MRC en Wellcome Trust. Maar de derde geldstroom wordt steeds belangrijker en de farmaceuten verplaatsen zich strategisch naar de bioscienceparken rond Cambridge, Oxford en London uiteraard. Astra zeneca zet zelf zijn hoofdkantoor in Cambrige. Doen ze niet als ze daar geen potentie in zien toch.....en dus geld te verdienen valt.
Dick, vertrouw je die Diabetesrichtlijnen?
De situatie in Nederland is niet veel anders.
Wageningen is zelfs trots op zijn belangenverstrengeling. Rutte's "topsectorenbeleid": geen overheidsgeld zonder samenwerking met het bedrijfsleven.