Nederland staat voor een gezondheidsuitdaging. We moeten gezonder gaan eten. Is dat onze eigen verantwoordelijkheid of hebben we hulp nodig? Moet het ineens helemaal anders of mag het ook geleidelijk?
In de aanloop naar de Gezonde Innovatie Awards - een complimentenprijs voor producten en initiatieven die bijdragen aan een gezonder eetpatroon - ontdekte ik verschillende perspectieven, die elkaar in een houdgreep houden.
Terug naar vroeger
Highly processed foods werken niet mee om de taille in toom te houden, liet de vooraanstaande voedingsonderzoeker Kevin Hall overtuigend zien. Ondanks dat bewerking eten langer houdbaar en veiliger maakt, laat zijn onderzoek het verlangen naar eten-van-vroeger een logische lijken.
Maar we leven inmiddels in een andere wereld. Eentje waar “14-jarigen in de pauze naar de supermarkt gaan, soms wel 3 keer per dag”, zegt Coosje Dijkstra (VU en vakjury van de Gezonde Innovatie Awards). Daar kiezen ze zeker geen appels, maar frikandellenbroodjes en Redbull, vertelt retailondernemer Tijn Leusink (vakjury). “We proberen middelbare scholieren te sturen naar gezond, maar de meerderheid gaat voor ongezond.” Stoppen met ongezond heeft geen zin, want dan gaan scholieren naar de cafetaria 50 meter verderop. “Dat is het probleem verplaatsen. We houden elkaar in de tang.”
Of je gaat all out voor gezondheid of helemaal niet - daartussen lijkt niets te zitten. Op Instagram, TikTok, Facebook en in magazines zie je afgetrainde lichamen en gezonde eetpatronen. Vaak met nieuwerwets eten als quinoa en smoothiebowls. Als je niet 100% gezond doet, ben je af en kan je net zo goed iedere dag languit op de bank chips eten.
Het is wit of zwart, weinig ertussenin. Voor sommigen – een kleine groep, denk ik – werkt dit. Het lijkt me weinig motiverend voor iemand die stapje voor stapje richting gezonder wil gaan. De Eetwissel van het Voedingscentrum past goed bij die laatste groep. We zouden best wat milder kunnen zijn en iedere stap richting gezonder kunnen vieren.
Verantwoordelijkheid
Zijn mensen bij wie het niet lukt gezonder te eten, luie mensen of maakt de omgeving het hen te moeilijk? Kun je van mensen verlangen dat ze alle moeite doen om gezond te leven of mag dat ook lastig heten als je al genoeg sores aan je hoofd hebt en de omgeving je de hele dag verleidt tot het eten van ‘lekkers’? Er zijn nog altijd bergen mensen die vinden dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor wat hij/zij in zijn mond stopt. Tot op zekere hoogte is dat ook zo.
Sociale wetenschappers zien dat anders: de omgeving bepaalt wat je eet. Aristoteles zag samen eten als één van de hoekstenen van de samenleving waarmee mensen elkaar een goed leven bezorgen. Tussen dat doel en de dikmakende omgeving zit een flinke kloof waarin de obesitasepidemie zich heeft genesteld. Het blijkt moeilijk om in de wirwar van verleidingen, verpakkingen en adviezen van dieetgoeroes goede eetkeuzes te maken. Zoals huisarts Janneke Stolker (vakjury) zei: “Ik zie in mijn praktijk dat mensen hun best doen gezonder te eten. Ze denken dat ze goed bezig zijn, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is.” Dan zijn hulp en sturing toch geen overbodige luxe?
Wie zijn de good guys en wie de bad ones? Zitten de industrie en retail per definitie aan de verkeerde kant van de streep, en ngo’s en de overheid aan de goede? Producenten en supermarkten worden gezien als de kwaaie pieren die ons alleen maar verleiden om ongezond en veel te eten.
Supermarkten zijn nou juist de motor achter de invoering van de Nutri-Score, die het publiek minder zout, suiker of vet laat binnenkrijgen. Maar dat heet dan weer commercieel, want volgens de preciezen in de voedingsleer zouden ze alleen nog maar `Schijf van Vijf’-producten moeten verkopen. Als ze dat doen, zou het publiek gek opkijken.
Onderwijl houden de preciezen van de Schijf van Vijf de rekkelijken van de Nutri-Score elkaar al ruim een jaar in een soort houdgreep. Het logo is nog steeds niet officieel toegelaten, terwijl Nederland ook niet vanzelf gezonder is gaan eten. Jammer, want sinds Covid-19 weten we nog beter dat een dikke bevolking zwaar drukt op de beschikbare middelen voor medische zorg.
Dit artikel verscheen ook in de Gezonde Innovatie-special van FoodPersonality.
Dit artikel afdrukken
Terug naar vroeger
Highly processed foods werken niet mee om de taille in toom te houden, liet de vooraanstaande voedingsonderzoeker Kevin Hall overtuigend zien. Ondanks dat bewerking eten langer houdbaar en veiliger maakt, laat zijn onderzoek het verlangen naar eten-van-vroeger een logische lijken.
Maar we leven inmiddels in een andere wereld. Eentje waar “14-jarigen in de pauze naar de supermarkt gaan, soms wel 3 keer per dag”, zegt Coosje Dijkstra (VU en vakjury van de Gezonde Innovatie Awards). Daar kiezen ze zeker geen appels, maar frikandellenbroodjes en Redbull, vertelt retailondernemer Tijn Leusink (vakjury). “We proberen middelbare scholieren te sturen naar gezond, maar de meerderheid gaat voor ongezond.” Stoppen met ongezond heeft geen zin, want dan gaan scholieren naar de cafetaria 50 meter verderop. “Dat is het probleem verplaatsen. We houden elkaar in de tang.”
Als je niet 100% gezond doet, ben je af en kan je net zo goed iedere dag languit op de bank chips etenFit Girls & Boys
Of je gaat all out voor gezondheid of helemaal niet - daartussen lijkt niets te zitten. Op Instagram, TikTok, Facebook en in magazines zie je afgetrainde lichamen en gezonde eetpatronen. Vaak met nieuwerwets eten als quinoa en smoothiebowls. Als je niet 100% gezond doet, ben je af en kan je net zo goed iedere dag languit op de bank chips eten.
Het is wit of zwart, weinig ertussenin. Voor sommigen – een kleine groep, denk ik – werkt dit. Het lijkt me weinig motiverend voor iemand die stapje voor stapje richting gezonder wil gaan. De Eetwissel van het Voedingscentrum past goed bij die laatste groep. We zouden best wat milder kunnen zijn en iedere stap richting gezonder kunnen vieren.
Verantwoordelijkheid
Zijn mensen bij wie het niet lukt gezonder te eten, luie mensen of maakt de omgeving het hen te moeilijk? Kun je van mensen verlangen dat ze alle moeite doen om gezond te leven of mag dat ook lastig heten als je al genoeg sores aan je hoofd hebt en de omgeving je de hele dag verleidt tot het eten van ‘lekkers’? Er zijn nog altijd bergen mensen die vinden dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor wat hij/zij in zijn mond stopt. Tot op zekere hoogte is dat ook zo.
Sociale wetenschappers zien dat anders: de omgeving bepaalt wat je eet. Aristoteles zag samen eten als één van de hoekstenen van de samenleving waarmee mensen elkaar een goed leven bezorgen. Tussen dat doel en de dikmakende omgeving zit een flinke kloof waarin de obesitasepidemie zich heeft genesteld. Het blijkt moeilijk om in de wirwar van verleidingen, verpakkingen en adviezen van dieetgoeroes goede eetkeuzes te maken. Zoals huisarts Janneke Stolker (vakjury) zei: “Ik zie in mijn praktijk dat mensen hun best doen gezonder te eten. Ze denken dat ze goed bezig zijn, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is.” Dan zijn hulp en sturing toch geen overbodige luxe?
Tussen dat doel en de dikmakende omgeving zit een flinke kloof waarin de obesitasepidemie zich heeft genesteldDe kwaaie pieren
Wie zijn de good guys en wie de bad ones? Zitten de industrie en retail per definitie aan de verkeerde kant van de streep, en ngo’s en de overheid aan de goede? Producenten en supermarkten worden gezien als de kwaaie pieren die ons alleen maar verleiden om ongezond en veel te eten.
Supermarkten zijn nou juist de motor achter de invoering van de Nutri-Score, die het publiek minder zout, suiker of vet laat binnenkrijgen. Maar dat heet dan weer commercieel, want volgens de preciezen in de voedingsleer zouden ze alleen nog maar `Schijf van Vijf’-producten moeten verkopen. Als ze dat doen, zou het publiek gek opkijken.
Onderwijl houden de preciezen van de Schijf van Vijf de rekkelijken van de Nutri-Score elkaar al ruim een jaar in een soort houdgreep. Het logo is nog steeds niet officieel toegelaten, terwijl Nederland ook niet vanzelf gezonder is gaan eten. Jammer, want sinds Covid-19 weten we nog beter dat een dikke bevolking zwaar drukt op de beschikbare middelen voor medische zorg.
Breng je stem uit
Foodlog en FoodPersonality vinden het belangrijk dat mensen gezond(er) eten en leven. Om dat aan te moedigen, reiken beide organisaties gezamenlijk de Gezonde Innovatie Awards uit, voor het eerst dit jaar. Het is een complimentenprijs voor producten en initiatieven die bijdragen aan een gezonder eetpatroon.
Wil je zelf stemmen op jouw favorieten? Ga naar de stemwebsite en maak kans op mooie prijzen.
Foodlog en FoodPersonality vinden het belangrijk dat mensen gezond(er) eten en leven. Om dat aan te moedigen, reiken beide organisaties gezamenlijk de Gezonde Innovatie Awards uit, voor het eerst dit jaar. Het is een complimentenprijs voor producten en initiatieven die bijdragen aan een gezonder eetpatroon.
Wil je zelf stemmen op jouw favorieten? Ga naar de stemwebsite en maak kans op mooie prijzen.
Dit artikel verscheen ook in de Gezonde Innovatie-special van FoodPersonality.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zolang ik hier al rondhang schermt Arnold met laboratoria uitslagen, kennisnetwerken en groot nieuws dat binnenkort bekend gaat worden. Tot op de dag van vandaag is dit alles volstrekt anoniem gebleven. Het FTM filmpje is ook niet bepaald een voorbeeld van onderzoeksjournalistiek.
Arnold, als je naar de laatste minuut van dat Follow the money filmpje kijkt, dan kan ik me niet voorstellen dat jij dat niet boven water kan halen en de strekking daarvan niet weet. Tenzij...
#18 Arnold
Bedankt voor u antwoord. Helaas kan ik er niet veel mee en van de geheimzinnigheid begrijp ik helaas weinig. Waarom wel de factoren van de onderschrijdingen van de melkgehaltes noemen, maar niet zeggen wat de streefwaardes zijn en hoe die zijn vastgesteld? Wat kan een fatsoenlijk denkend mens hiermee? Uw werkwijze riekt naar boerenbedrog (een poging om met veel interessant klinkende pseudokennis respect af te dwingen), anders kan ik het niet noemen.
Het kan zijn dat ik u beledig, maar u beledigt mij ook indirect door met u gesuggereerde gehaltes te insinueren dat de melkkwaliteit tegenwoordig waardeloos is. Ik vind het onkies om op dit platform voortdurend theorieën te lezen die niet toetsbaar zijn. Dat uw klanten u op uw blauwe ogen geloven is prima, maar ik stop met het lezen van uw mistige theorieën en cijfers die mij het bos in te sturen.
Ellen-Maureen #17 sorry dat ik niet eerder in staat was te reageren. Een groot gedeelte van jou vraag wordt al beantwoord in het filmpje onder #16.
Ik snap dat jullie binnen je bedrijf ook goed de vinger aan de pols houden en geconstateerde tekorten, voor zover mogelijk, aanvullen met organische voedingstoffen.
Wat betreft jou laatste vraag het volgende.
Ik heb vermeld al eerder dat ik een kennisnetwerk rond me heb georganiseerd met kennismensen die weer in wereld wijde netwerken zitten, en zoals ik dat nu beoordeel vooral kennis vergaren van voor het chemische tijdperk. Wij zoeken nu hoe wij die (oude) kennis kunnen paren met de huidige mogelijkheden zonder dat we de natuurwetten overtreden.
In die netwerken zitten vogels van allerlei verschillende pluimage die weer hun bronnen hebben. En zo kwamen ook deze gegevens in beeld van partijen die voor hun motiverende reden die gegevens niet openbaar willen maken. En zo heb ik meer gegevens gedeeld die ons door gezaghebbende partijen zijn medegedeeld maar ook zij die niet openbaar willen (mogen) maken.
Dus dat houd in, of ik deel ze niet, of deel ze wel zonder de bron te vermelden. Om netjes met iedereen om te kunnen gaan en gesprekspartner te blijven moet je je aan regels van fatsoen houden. Dat het niet voor iedereen vanzelf sprekend is ga ik mijn principes niet geweld aan doen en stel me dus kwetsbaar op.
Maar als je wil neem maar van mij aan dat ze niet ver bezijden de waarheid zijn en we vermoeden sterk dat het ook met de onbalans in de bodem te maken heeft, en daarnaast dat verkeerd handelen er nog een schepje bovenop doet. Wellicht niet bevredigend maar het is niet anders.
Arnold van Woerkom kunt u antwoord geven op mijn vraag in #10?
Ik ben namelijk oprecht geïnteresseerd in welke waarden als referentie zijn genomen voor het bepalen van het al dan niet onderschrijden van die vitaminen- en mineralengehaltes in melk en door wie de normen zijn vastgesteld?
Ook ben ik er benieuwd naar de oorzaak van de onderschrijding met vele factoren.
Op een melkveebedrijf is het namelijk van groot belang dat koeien in goede gezondheid verkeren en voldoende vitaminen en mineralen krijgen. Tekorten worden aangevuld via mineralenmengsels (die als ingrediëntenlijst ongeveer overeenkomt met wat u noemt in #9). Eigenlijk wordt met koeien dezelfde methode gehanteerd zoals u uw land op peil houdt met een mineralenmengsel. Wat tekort is, wordt aangevuld.
Daarom ben ik erg benieuwd hoe het komt dat die waardes in de melk dan met zoveel factoren te laag zijn.