Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties organiseert dit najaar een live Food Systems Summit. Van 26 tot en met 28 juli vond de online voorbereiding daarvan plaats. De top moet verandering teweeg brengen in het wereldwijde voedselsysteem en meer mensen toegang geven tot betaalbaar en gezond eten.

Voorrondes werden georganiseerd om gedachten op te halen en te bespreken. Dat laatste gebeurde afgelopen week in online sessies. Onder de insprekers was Louise Fresco, bestuursvoorzitter van Wageningen UR. De universiteit en het onderzoekscentrum hebben een reputatie hoog te houden als voedsel- en visionaire landbouw-denktank met een vooruitziende blik op de wereld.

Fresco wees op gebrek aan vertrouwen als barrière voor het gesprek om te komen tot een eensluidende aanpak. "Veel mensen erkennen het belang van landbouw, voedsel en voeding, maar er is geen algemene consensus over de te volgen koers. In veel geïndustrialiseerde westerse landen is voedsel een bron van onenigheid geworden. Er zijn talloze discussiepunten: dierenwelzijn, klimaatverandering, gebruik van chemische stoffen en genetische technieken. Vaak is er sprake van miscommunicatie of verkeerde informatie, maar ook van meningsverschillen. Dit leidt in toenemende mate tot verwarring en zelfs tot twijfels over de wetenschappelijke onderbouwing. Wetenschap lijkt wel een supermarkt te worden waar ideeën en feiten worden geconstrueerd, en niet meer dan een uitdrukking of deelbelangen en -waarden. Dit leidt tot een gebrek aan vertrouwen en onenigheid over de beste manier om verder te komen." Volgens Fresco is wetenschappelijke diplomatie nodig om de kloof tussen wetenschap en beleid te overbruggen en meningsverschillen over feiten, belangen en waarden op te lossen.

Mobiliseren private sector
Ze adviseert rondetafelgesprekken en dialogen tussen wetenschappers, regeringen, NGO's, consumentenorganisaties, mondige burgers, bedrijven en boeren. Daar moet het vertrouwen ontstaan om de samenleving betrokken te krijgen bij de aanpak van voldoende beschikbaar en betaalbaar gezond voedsel voor iedereen. Onderwijl krimpt het bestaande landbouwareaal eerder dan het groeit en verslechtert de conditie van de bodems.

Volgens Fresco is "het mobiliseren van de private sector" essentieel om voedselsystemen te hervormen in het publieke belang omdat in geen enkel modern land "de regering het brood bakt".

Opgemerkt moet worden dat juist bedrijven steeds met wantrouwen kijken naar grote ontwerpen waaraan ze moeten voldoen om de doelen die met name NGO's als plaatsvervangende regeringen stellen te realiseren. De vraag is dan ook vooral of NGO's hun verworven beleidsruimte zullen afstaan aan de frisse en feitelijke dialoog die Fresco voorstaat.

Porter
Afgelopen week verscheen in Harvard Magazine een interview met de Amerikaanse business socioloog en management- en marketingtheoreticus Michael Porter. Hij wijt de crisis van de Amerikaanse overheid aan het gebrek aan vermogen om de maatschappelijke noden te benoemen en te beantwoorden. De overheid kan die noden ook niet vervullen omdat het daar geen zakelijk model voor kan ontwerpen. Bedrijven kunnen dat wel, maar moeten dan het vertrouwen krijgen dat te doen. In ruil daarvoor moeten ze leveren. Mogelijk kan Porter's analyse helpen om in te zien dat er vooral een vertrouwenscrisis richting bedrijven is op te lossen en dat de overheid een rol moet spelen als verbinder van commercieel vernuft en creatieve ondernemerskracht. Ook Porter ziet overheden geen brood bakken. Wel denkt hij dat bedrijven inzien dat ze zonder maatschappelijk engagement hun omgeving vernaggelen. Overheden moeten volgens Porter de verantwoordelijkheid nemen bedrijven te verbinden rond de maatschappelijke doelen die bedrijven en burgers zelf expliciteren en realiseren. In zijn visie nemen bedrijven de rol van NGO's over en gaan overheden wetten en regels maken bij de samenleving die daaruit ontstaat.


  • Deel
Druk af