Na het verdwijnen van het melkquotum eind deze maand zal volgens staatssecretaris Sharon Dijksma geen explosie van het aantal koeien in Nederland plaatsvinden. Kamerlid Eric Smaling vreesde daarvoor.

Hij denkt dat de Nederlandse boeren flink meer willen gaan produceren omdat ze weten dat ze met kostprijzen van boeren op de wereldmarkt moeten gaan concurreren. Elders komen die lager te liggen en daarom moeten Nederlandse koeienboeren groeien. De bewindsvrouw antwoordt Smaling in een Kamerbrief dat zij die vrees 'niet deelt'. De nieuwe Melkveewet en daarbij horende Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) zullen dat voorkomen. Dijksma schrijft Smaling: "Het doel van de AMvB is te voorkomen dat de melkveehouderij volledig grondloos kan groeien. Daarom zullen in de AMvB nadere regels worden gesteld die borgen dat uitbreiding in de melkveehouderij op zijn minst gedeeltelijk grondgebonden plaatsvindt." Daar staat dat als er niet genoeg grond is voor de mest van het stijgende aantal koeien, die groei automatisch stopt. De woorden 'op zijn minst gedeeltelijk' geven aan dat de werkelijkheid wat minder principieel zal worden behandeld.

'Hooguit van 80 naar 95 koeien'
Wie te duur is, wordt uit die markt gedrukt en zet bovendien de deuren van zijn thuismarkt open voor goedkopere zuivel
In een interview met Wilko Voordouw van De Persdienst zegt vanmorgen Cees 't Hart in de lokale kranten dat de gemiddelde Nederlandse melkveehouder ook in de komende jaren hooguit van 80 tot 95 koeien zal doorgroeien.'t Hart wijst met die opmerking de vrees voor een megaveehouderij in ons land naar het rijk der fabelen.
Er lijkt dus weinig aan de hand. Niettemin stelde milieu en agri-adviesburo CLM zich op Foodlog recent principieel en fel op tegen niet grondgebonden groei. Dat deed het buro omdat het een LEI-rapport de deur veel te veel vond open zetten voor intensieve dierhouderij. In haar brief meldt Dijksma de Kamer dat ze de kritiek van CLM op het LEI-rapport pas zal weerleggen op het moment dat ze ook haar AMvB presenteert.

Geen aarzeling bij Rabobank
Duidelijke taal kwam van de analisten van Rabobank. Die maakten gisteren bekend wat er gaat gebeuren omdat de boereneconomie nu eenmaal een voorspelbare logica volgt. Als de quota worden opgeheven zullen boeren gedwongen zijn tot productie voor de wereldmarkt. Daar zitten de groei en de belangrijkste markt waarvan de Nederlandse zuivelsector al sinds decennia afhankelijk is geworden. Wie te duur is, wordt uit die markt gedrukt en zet bovendien de deuren van zijn thuismarkt open voor goedkopere zuivel.
De Europese - en dus ook de Nederlandse - melkveehouder heeft dan ook geen keuze en moet wel groeien, zegt Rabobank. De bank signaleert net als Dijksma grondgebrek als beperkende factor, maar aarzelt niet ook de oplossing daarvoor te noemen: intensivering van de melkveehouderij en dus minder koeien buiten.

Aanvullend beleid nodig
Wie gelijk gaat krijgen, zal de toekomst laten zien. Economisch gezien is de analyse van Rabobank de meest logische. De politieke keuze tegen groei werkt te beperkend in de vrije markt waar Europa voor heeft gekozen. Die kennis maakt dat Kamerlid Smaling niet gerust is op het feit dat de staatssecretaris zijn zorgen niet deelt. Boerderij noteert op basis van de Rabo-analyses dat een derde van de Nederlandse boeren een concurrerende kostprijs heeft. Zij hoeven niet te groeien om met de wereldmarkt mee te kunnen. Als die andere tweederde ook efficiënter leert ondernemen, is intensivering per bedrijf misschien nog wel raadzaam, maar nog verdere groei van de nationale veestapel niet noodzakelijk. De grenzen van het fysiek mogelijke zullen, zo denkt de bank, uiteindelijk de sector redden van volledige niet-grondgebondenheid omdat de prijs van de melk zal stijgen naarmate duidelijk is geworden dat de wereld niet kan zonder het volume dat uit Europa komt. Om van de huidige situatie naar die nieuwe situatie te komen is aanvullende regulering door de overheid nodig, zeggen de analisten van Rabobank. De vrije markt kan het volgens hen niet in zijn eentje oplossen, terwijl tegen de markt kiezen de sector al evenmin een toekomst garandeert.

Toegevoegd (zondag, 15.15h) in antwoord op commentaar #17: Cees 't Hart blijkt andere cijfers te hanteren dan het CBS, zoals blijkt uit onderstaande grafiek (samengesteld door Frits van der Schans op basis van CBS Statline)

fvds_koeieninNL


Fotocredits: koe, Daisyree Bakker
Dit artikel afdrukken