Mede dankzij handig manoeuvreren van opeenvolgende politici wist Nederland in totaal 84 vergunningen los te krijgen voor met pulskorren uitgeruste schepen, veel meer dan de andere landen die in de Noordzee vissen. Dat leidde tot een agressieve lobby van met name Franse milieuorganisaties en - tot verbijstering van de Nederlandse visserij - in 2019 tot een totaalverbod op pulsvissen.
Nietigverklaring
In oktober 2019 toog landbouwminister Carola Schouten namens de Nederlandse Staat naar het Europese Hof met een verzoek tot nietigverklaring van het verbod. Het argument dat Schouten aanvoerde was dat het verbod niet 'op basis van het beste beschikbare wetenschappelijke advies' zou zijn vastgesteld.
Het grote pulsvisserij-onderzoek
Dat was een terecht argument, want op het moment van het verbod was dat onderzoek nog in volle gang. De (vele) vergunningen voor Nederlandse schepen waren verleend om dat onderzoek te doen. Meteen na het verbod ging het onderzoek in de hoogste versnelling door. In mei 2020 kon WUR-onderzoeker Adriaan Rijnsdorp de eindrapportage opleveren: pulsvissen is ecologisch gezien echt te prefereren boven het vissen met zware wekkerkettingen. Er is minder bijvangst, er wordt in kortere tijd meer tong gevangen, het lichtere vistuig beschadigt de bodem minder én pulsvissen kost minder brandstof.
Volgens Pim Visser, directeur van de brancheorganisatie voor de Nederlandse visserij Visned, stond Nederland daarmee sterk. "In elk geval staat vast dat de besluitvorming van de Europese Raad en het Parlement die tot het pulsverbod heeft geleid niet door feiten is ondersteund, terwijl dat wel voorgeschreven is," zei hij op Foodlog.
Het Europees Hof oordeelt dat de Europese wetgever 'op dit gebied over een ruime beoordelingsbevoegdheid beschikt en niet verplicht is zijn wetgevende keuze uitsluitend op wetenschappelijke en technische adviezen te baseren''Ruime beoordelingsbevoegdheid'
Maar daar had de rechter geen oren naar. Het Europees Hof oordeelt dat de Europese wetgever "op dit gebied over een ruime beoordelingsbevoegdheid beschikt en niet verplicht is zijn wetgevende keuze uitsluitend op wetenschappelijke en technische adviezen te baseren," aldus Trouw. Tot grote teleurstelling van de visserijsector. In een gezamenlijke verklaring zeggen de Nederlandse Vissersbond en VisNed dat de wetenschappelijke feiten "helaas onvoldoende aanleiding gaven voor het hof om op juridische gronden de besluitvorming terug te draaien." Het Europees Hof wijst er echter op dat de onderzoeken laten zien de risico's van pulsvissen nog onvolledig zijn vastgesteld. Onderzoekers hebben geen consensus over de mate waarin vissen met stroompulsen negatief kan uitpakken. Het Hof vindt bovendien dat de EU voldoende heeft onderbouwd waarom de wetenschappelijke adviezen geen doorslag gaven bij het besluit tot verbod op pulsvisserij. Het Hof zegt daarmee dat de politiek het primaat heeft als expert-oordelen ruimte laten voor twijfel.
De visserijvertegenwoordigers voorzien als gevolg van een "te grote opeenstapeling van onzekerheden" - hogere kosten, gebrek aan perspectief, gevolgen van brexit en het gebrek aan vraag vanwege Covid-19-maatregelen - zware tijden en meer faillissementen de komende tijd. Juist de pulskor gaf de Nederlandse vissers de veerkracht om met tegenslagen om te gaan.
Europarlementariër Peter van Dalen (ChristenUnie) ziet nog een lichtpuntje. In een persbericht zegt hij dat de aanstaande evaluatie van de huidige Verordening Technische Maatregelen voor de Visserij in het Europarlement een nieuwe ronde van kansen voor het vissen met elektrische pulsen biedt. Omdat de weerstand in het parlement echter een vorm van landenpolitiek is, zoals ook de rechter met zoveel woorden aangeeft, lijkt zijn hoop op een extra borrel na een forse kater. In een boeiend gesprek uit 2019 over de geschiedenis van het pulsdossier legde Pim Visser voor de camera uit hoe de politiek tegen het Nederlandse belang op gang kwam. Wat de 'Green Deal' van de visserij had moeten worden, werd door een onhandig spel een verloren drama.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Hoe vervelend ook, hoe anti-politiek ik ook ben, maar hier heeft de rechter gelijk: het is aan de politiek om een afweging te maken tav toestaan of niet.
Volg de geldstromen.
#1, Correct. Het Hof maakt duidelijk dat de wetgever en niet de rechter de baas is. Dat is precies waar de discussie zit over de Urgenda-zaak en waarom die nu in een heel vreemde fase komt: de Staat kan zijn klimaatverplichting niet leveren, maar moet dat van de rechter wel. De rechter heeft de politiek buitenspel gezet. Zo is de driedeling der machten niet bedoeld, cq. pakt die uit in een ondemocratische impasse.
#3 Dat ligt bij de Urgenda-zaak toch echt iets anders volgens mij. De rechter gebiedt daar de overheid om zich aan haar eigen wetten en verdragen te houden. Wil de overheid anders dan moet volgens de rechter het parlement andere wetten maken en verdragen opzeggen.
Dat klopt Eric-Jan. De klimaatzaak verschilt en ligt precies zoals je zegt.
Maar .... de politiek maakt inzake klimaat met de voeten een andere keuze dan de wet en de internationale afspraken die zij heeft gemaakt.
Uit die situatie blijft het Hof weg en dat kan het ook omdat de politiek in dit geval zijn keuze wel duidelijk maakt.
En daarmee is meteen het volgende gezegd: Nederland dacht nog steeds op basis van wetenschap te kunnen winnen. Mispoes dus, want de wetgever en politiek maken de keuzen, soms heel andere dan je meent te kunnen afdwingen met wetenschap. En die waren dus al gemaakt en hadden alleen kunnen veranderen door een nieuwe lobby. Niet met wetenschap, hoe gek dat misschien ook klinkt.