Natuur&Milieu schreef: Een meerderheid (65%) van Nederland staat achter de afspraken rondom de Kip van Morgen. 52% van de Nederlanders vindt dat duurzaamheid en diervriendelijkheid zwaarder moet wegen dan de laagste prijs in de supermarkt. 64% van de Nederlanders staat er positief tegenover dat bedrijven en maatschappelijke organisaties moeten kunnen samenwerken om tot een duurzame en diervriendelijke kip te komen. Een kleiner percentage (57%) vindt dat de overheid via de wet zou moeten kunnen bepalen welke kip er in de supermarkt ligt. Sinds er meer bekend is over de leefomstandigheden van de plofkip, zegt 41% minder plofkip te eten. 53% is bereid meer te betalen voor een duurzamere kip.
Gisteren werd de Tweede Kamer voorgelicht door externe specialisten over de duurzaamheid van de Kip van Morgen. Binnenkort debatteert de Kamer over de Kip van Morgen en het besluit van de ACM om die als onverenigbaar met de Mededingingswet te beoordelen. Uit een onderzoek van de ACM zou blijken dat Nederlanders de Kip van Morgen niet zouden willen.
De situatie is verwarrend. Voor- en tegenstanders slaan elkaar om de oren met elkaar tegensprekende marktonderzoeken. Inmiddels suggereert het CDA dat het onderzoek van de ACM over gedaan zou moeten worden.
45 gram bepaalt de objectieve scheidslijn
In Foodlogs #vleesdebat kwam afgelopen woensdagavond Imke de Boer, hoogleraar Dierlijke Productiesystemen aan de WUR, met een verlossend statement. Zij stelde dat een kip die 45 gram of minder per dag groeit een objectief vaststelbaar en duidelijk welzijnsvoordeel biedt ten opzichte van een snelgroeiende 'plofkip'. Om te bewijzen of de Kip van Morgen steek houdt, hoeft dan ook geen marktonderzoek worden gedaan, maar moeten voorstanders van de Kip van Morgen aantonen dat er een significante welzijnswinst te behalen is voor kippen die toch 50 gram per dag groeien zoals de Kip van Morgen.
Imke de Boer: belangrijkste stap voor welzijn van de plofkip is een trager groeiend ras, trager dan de Kip van Morgen #vleesdebat
— Wakker Dier (@WakkerDier) June 3, 2015
Een en ander betekent dat als Nederland het belang van dierwelzijn een publiek belang acht, de Mededingsautoriteit haar oordeel slechts hoeft te baseren op het criterium van die 45 gramWakker Dier registreerde die uitspraak met instemming. De 1-ster kip voldoet aan de eis van 45-gram. De Nieuwe Standaard Kip van Jumbo eveneens. Een en ander betekent dat als Nederland het belang van dierwelzijn een publiek belang acht, de Mededingsautoriteit haar oordeel slechts hoeft te baseren op het criterium van die 45 gram, cq. de objectiveerbare bewijslast voor de welzijnswinst van de Kip van Morgen met zijn snellere groei bij de voorstanders daarvan neer te leggen. Het is immers een formele en juridische zaak.
Terwijl Natuur&Milieu een marktonderzoek nodig heeft om te bewijzen dat de Kip van Morgen door het publiek geaccepteerd zou worden, verklaarde woensdagavond supermarkt Jumbo dat de klant zelfs zijn wat betere kip graag koopt en er meer voor betaalt. Daarmee liggen er nu een objectief welzijnscriterium en een bewezen praktijkcase. De ACM zou de Kip van Morgen initiatiefnemers dan ook kunnen adviseren naar een nog iets tragere groei te gaan. Op dat moment staat niets de Nieuwe Kip van Morgen meer in de weg.
Ed van de Weerd (Jumbo) vertelt dat zijn betere kip goed verkoopt
vdWeerd van #Jumbo bij #vleesdebat: als je het goed uitlegt aan consument blijkt die best bereid iets meer te betalen voor betere #kip.
— Slow Foodies (@SlowFoodiesNL) June 3, 2015
NB (toegevoegd 7/6, 14:49h): mijn echte peroonlijke mening is te lezen in reactie #30.
Fotocredits: Imke de Boer, Foodlog #vleesdebat, Bas Uterwijk/Foodlog Media
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Sijas, ik heb er de afgelopen maanden diep over nagedacht en ben tot een oordeel gekomen. Ik denk dat de ACM gelijk heeft. Tussen de regels door is hier inmiddels naar boven gekomen waarom ik dat denk.
Een level playing field is leuk voor de supers, maar geen oplossing voor boeren (integendeel) en geen oplossing de voortgang van de markt. Juist dat laat Jumbo zien. de verwaardingstaak die het bedrijf nu op zich neemt, zou door een Kip van Morgen minder gemakkelijk - ik gok zelfs: niet - tot stand komen. Kijk naar de reactie van de vleesverwerkers op het #vleesdebat: zij moeten kunnen handelen in grondstof en nemen dat probleem niet op hun nek.
De ACM zegt dit: als de markt faalt, dan pas kunnen we het recht opschorten. Bewijs me dus dat hij faalt. Jumbo bewijst dat hij niet faalt. Het gesprek over de Kip van Morgen is zinvol geweest, want daarom is er nu een Nwe Standaard Kip en een voorbeeld dat de markt wél functioneert en vooral waar hij niet functioneerde. Juist daarom is het hierboven gegeven juridisch objectiveerbare bewijs onvoldoende.
Weet je wat ik echt denk? De discussie is klaar er staan teveel betuttelaars omheen. Lieden bovendien die niet weten hoe markten functioneren. Hoe gek het ook klinkt: Wakker Dier speelde zijn vrije markt rol uitstekend. Iedereen die nu die Kip van Morgen nog probeert te redden maakt zich schuldig aan het volgende scharreleierendebakel (zie deze video, vanaf 1 uur 45 min).
Dat neemt niet weg dat je mensen die de verantwoordelijkheid kunnen nemen, maximaal moet aansporen om dat te doen.
Interessant is wat Anna Gerbandy als basis voor het Mededingsrecht probeert neer te zetten: de - van oorspong - Aristotelische capabilities approach. In een gesprek met Chris Fonteijn constateerde ik 2 weken geleden dat hij zich bewust is van de muziek die van daaruit te verwachten kan worden.
Die hele ACM discussie rond de Kip en het Varken van Morgen kan vanaf hier in de prullenbak. Hij is functioneel geweest maar nu irrelevant geworden en levensgevaarlijk voor de positie van boeren. Van de Nederlandse supers kan nl. geen 'faire' prijs verlangd worden voor meer dan 35/40% van de meerkosten. De rest van die meerkosten betekent hun financiële dood omdat hun slachters vooralsnog geen idee hebben waar ze de rest vandaan moeten halen.
De discussie over het verbieden van de ACM van de Kip van Morgen lijkt zich toe te spitsen op de vraag of de verbetering in diervriendelijkheid van de Kip van Morgen groot genoeg is. De aanname is dan dat als die stap groter zou zijn geweest - bijvoorbeeld een groeisnelheid van max 45 gr/dag – de ACM de afspraken wel goed had gekeurd. Ik heb dat expliciet gevraagd aan de ACM, en dat is niet zo.
De verbetering is een belangrijk aspect. De ACM hanteert echter vier beoordelingscriteria:
1) Er moet sprake zijn van een verbetering van de productie en/of distributie van goederen of diensten en/of verbetering van de technische of economische vooruitgang;
2) Een “billijk aandeel” van deze voordelen moet ten goede komen aan de gebruikers;
3) De afspraken dienen noodzakelijk en proportioneel te zijn om verbetering te bereiken;
4) Er dient voldoende restconcurrentie over te blijven op de markt.
Waarmee het oordeel van de ACM wat Natuur&Milieu; betreft een veel principiëler punt raakt. Het gaat mij veel meer om de kwesties “restconcurrentie” en “noodzakelijk en proportioneel”. Mag je als bedrijven samenwerken om te verduurzamen door doelstellingen af te spreken? En moeten consumenten áltijd het minst duurzame alternatief kunnen kopen?
De enquête van N&M koppelt vooral aan die vragen. En dan blijkt dat 2/3 van de Nederlanders van mening is dat bedrijven – in dit geval boeren, slachterijen, supermarkten en maatschappelijke organisaties – moeten kunnen samenwerken om te kunnen verduurzamen. Dat 56 procent van de consumenten keuzevrijheid wil als het gaat om duurzame producten. Maar dat (slechts) 15 procent van de consumenten, binnen die keuzevrijheid, ook per se de plofkip uit de schappen wil kunnen trekken. En 51% wel iets meer wil betalen voor een betere kip.
Ik heb expliciet aan de ACM gevraagd of zij de “Kip van morgen” wel goed zouden keuren als die 1-ster beter leven had gekregen. “Nou nee dus”, aldus de ACM. Dan is het voor de ACM nog steeds de vraag of de afspraken “noodzakelijk en proportioneel” zijn.
In de ogen van ACM kun je door meer reclame te maken voor BLK-kippenvlees consumenten zo ver krijgen dat ze de 1 ster BLK kip in hun mandje leggen, ipv de plofkip. Na vijf jaar “Wakker Dier”, de “Week van het Beter Leven” en een markt aandeel van BLK van 5-10 procent in mijn ogen een weinig realistische conclusie. Om in de hyper prijsgevoelige kipfilet-markt supermarkten stappen te laten zetten, is het in mijn ogen “noodzakelijk en proportioneel” om samen af te spreken de achterdeur – terug naar de plofkip – dicht én op slot te doen.
Alle informatie van N&M over de kwestie ACM vindt je hier: http://www.natuurenmilieu.nl/nieuws/20150604-nederland-wil-geen-plofkip-meer/
Wouter, dan zijn we het eens. Maar laat die overheid oppassen de markt niet te verprutsen, zoals dat met scharreleieren is gebeurd. Daar zijn van alle kanten inschattingsfouten gemaakt zodat het aanvullend beleid dramatisch heeft uitgepakt op alle gebied: sociaal, economisch en ecologisch.
Helemaal eens, Dick, dat het een fout van de Dierenbescherming is geweest om in 1* uitloop van kippen verplicht te stellen. Enorme gemiste kans om meters te maken. Nu moeten ze dat tegen hoge kosten repareren.
Ook eens dat met internet en sociale media de schaal van de sociale controle op bedrijven enorm is toegenomen. En inderdaad, overheidsnormen zullen zelden hoger zijn dan een basisniveau, waar de betere bedrijven al lang boven zitten.
Maar er is ook nog een free rider probleem: hoe krijg je de achterblijvers en knoeiers onder de bedrijven zo ver dat ze het niet verpesten voor de voorlopers en de middengroep? Daarvoor doen de betere bedrijven zélf vaak een beroep op de overheid. Hetzij voor wettelijke basisnormen, hetzij voor een algemeenverbindendverklaring van privaat overeengekomen normen. Plus voor de borging (met controle en sancties) van die normen. Bedrijven kunnen immers een hoop, maar niet elkaar een boete opleggen, laat staan elkaar sluiten.
Ik zie de overheid dus niet als trekker maar als sluitstuk van een sociaal proces en contract.
De aannemer die het laatste gat in de dijk dicht.
Wouter, je vraagt me naar mijn hoogstpersoonlijke mening. Die doet er niet toe in mijn taak als moderator, maar ik wil m best geven.
Wat ik bedoel kwam prachtig uit het slot van het woensdagavonddebat. Bedrijven moeten zichtbaar maken wat ze doen en dat duidelijk uitleggen. Dat zorgt voor een morele norm. Dat is de kern van wat ik bedoel.
Overheden kunnen voorts een wettelijk rijbewijs verlangen van partijen die toch in business zijn, maar kennelijk kunnen ontsnappen aan die moraliteit. Ik denk echter dat onze tijd - met zijn sociale media en dus enorme onderlinge sociale controle - meer dan ooit de 30 miles zone van de ethicus Adam Smith waarmaakt binnen een volledig taalgebied en daarmee aanmerkelijk verder kan komen dan de grote gemiddelden die een overheid als norm zou stellen.
Maw: ik denk dat normen een sociaal feit moeten zijn en dat ze dynamisch moeten zijn.
1* zegt me niets; dat is een nou juist een fossiliserende, niet-dynamische norm. Ik denk dat er een binnen-Volwaard-kip had moeten komen zonder ster, maar met steun van welzijnsorganisaties. Van meet af aan. Het zou vele tientallen miljoenen andere dieren hebben opgeleverd en inmiddels tot een beter ontwikkelde houderijvorm hebben geleid en meer creativiteit in verwaarding en waardecreatie voor de grote niche die ermee gemaakt had kunnen worden. Het eerste behoort tot de dingen waar Dick B. over dramt. Het tweede tot de financiering daarvan.
NB: ik neem een heavy-standpunt in. Ik denk nl. dat bewegelijke dieren (= trage groeiers) meer ruimte nodig hebben.