Dat we fitter en gezonder worden door regelmatig te bewegen weten we. Maar hoe dat nou precies in zijn werk gaat, daar weten we nauwelijks iets van. Een nieuw onderzoek lijkt een tipje van de sluier op te lichten: bewegen doet 'iets' met ons DNA.

Het verandert niet direct ons DNA, maar wel hoe onze genen te werk gaan.

Methylering
Genen gaan voortdurend 'aan' en 'uit', afhankelijk van de biochemische signalen die ze van het lichaam ontvangen. Als ze 'aan' staan, produceren ze eiwitten die bepaalde reacties veroorzaken ergens in het lichaam. Daaromheen speelt het proces van methylering. Clusters van atomen, de zogeheten methylgroepen, binden zich aan de buitenkant van een gen en beïnvloeden de mate waarin het gen biochemische signalen kan ontvangen - en dus 'aan' of 'uit' gaat.

Invloeden van buitenaf
Wetenschappers hebben al vastgesteld dat patronen van methylering kunnen veranderen door invloeden van buitenaf. Denk aan blootstelling aan vervuilende stoffen of een voedingspatroon. Daardoor kan de werking van bepaalde genen verstoord worden, met gevolgen voor onze gezondheid en gezondheidsrisico's.

Over 'bewegen' in relatie tot methylering was tot voor kort nog maar nauwelijks iets bekend. Daar is nu een einde aan gekomen. Wetenschappers van het Karolinska Institut in Stockholm deden een experiment met 23 jonge en gezonde mannen en vrouwen. Deze proefpersonen moesten een aantal testen ondergaan, inclusief een spierbiopsie, en kregen daarna een trainingsschema mee voor 3 maanden.

Fietsen met één been
In die drie maanden moesten de proefpersonen vier keer per week 45 minuten fietsen. Met één been. Daarmee werd iedere proefpersoon meteen zijn of haar eigen controlegroep. Alleen het getrainde been zou immers de methylering als gevolg van de beweging laten zien. Na drie maanden werden alle testen, inclusief de spierbiopsie, herhaald. Uiteraard was het getrainde been sterker geworden - het bewegen had tot fysieke verbetering geleid.

Maar intrigerender was wat de onderzoekers in het DNA van de spiercellen aantroffen. 'Met behulp van verfijnde genoomanalyses stelden de wetenschappers vast dat op meer dan 5.000 plekken op het genoom van de spiercellen uit het getrainde been nieuwe methyleringspatronen waren ontstaan. Sommige hadden meer methylgroepen gekregen, andere minder. Maar de veranderingen waren significant en kwamen niet voor in het ongetrainde been', schrijft Well Blog van de New York Times. Bovendien bleken de meeste genen waarbij het zich voordeed genen te zijn die een rol spelen in ons energiemetabolisme, insulinegevoeligheid en ontstekingsprocessen binnen de spieren. Met andere woorden: ze beïnvloeden de gezondheid en fitheid van onze spieren (en ons lichaam). Omdat al deze veranderingen niet zichtbaar waren in het ongetrainde been, leidden de onderzoekers af dat de veranderingen daadwerkelijk door het bewegen tot stand komen.

Een beetje duurtraining verbetert gezondheid
En dus, zegt hoofdonderzoekster Malene Lindholm, blijkt een eenvoudige leefstijlverandering die voor iedereen door te voeren - een beetje duurtraining - opeens een investering in het gezond functioneren van je lichaam. "Met duurtraining kunnen we veranderingen in gang zetten die beïnvloeden hoe wij onze genen gebruiken en, daardoor, gezonder worden en beter functionerende spieren opbouwen die uiteindelijk onze kwaliteit van leven verbeteren."

Het onderzoek is verschenen in Epigenetics.

Fotocredits: 'Ready for another Run', Mr.TinDC