Het interview is te lezen in Wageningen World op pagina 17.
Jason Clay heeft een boerenachtergrond en vertelde bij TED hoe grote bedrijven de wereld kunnen redden:
Fotocredits: Jason Clay, still, TED
Het Wereldnatuurfonds blijkt een groot voorstander van intensivering van de landbouw om de natuur en biodiversiteit te redden. Dat vertelde Jason Clay, Senior Vice President of Market Transformation van het Wereldnatuurfonds, die afgelopen week in Nederland op bezoek was en onder meer sprak op het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Nog even een verduidelijking.
Aalt Dijkhuizen heeft gelukkig gespecificeerd wat hij onder intensivering verstaat:
- hogere productie per hectare
- hogere productie per dier.
Daar ben ik het in principe mee eens. Sterker nog, ook de biolandbouw streeft daar naar.
Dijkhuizen heeft dus NIET gepleit voor meer inputs van kunstmest, bestrijdingsmiddelen per ha, antibiotica per dier etc. Toch denk ik dat veel critici denken dat hij dat heeft bedoeld en dat verklaart deels de heftigheid van de reacties. De tegenstelling is dus minder zwart/wit dan het lijkt.
Het begrip intensivering is dubbelzinnig en geeft vaak verwarring.
Ten eerste moet je het altijd relateren aan een productiefactor: grond, kilogram product of dier. Stel bijvoorbeeld je gebruikt 10% meer kunstmest en daardoor stijgt de productie met 20%. Dan gebruik je per ha meer, maar per kilo product juist MINDER kunstmest.
Ten tweede kan intensivering betrekking hebben op input of op output. Soms kun je de output verhogen met minder (!) input. Dat is wat Rabbinge vaak bepleit. Ook de biologische landbouw streeft naar een hogere output met weinig input, bijv. door veredeling.
Ten derde moet je zeggen welke input je bedoelt: kunstmest, bestrijdingsmiddelen, diergeneesmiddelen, kapitaal of arbeid?
Dus als je de term intensivering gebruikt moet je er eigenlijk altijd bij zeggen wat je bedoelt:
- input, output of beide?
- als het input is: welke input?
- en input per wat? Per hectare? Per kilo product? Per dier?
Zonder er enige details bij te noemen lijkt me de roep voor intensiveren in de landbouw slechts simpele kretologie. En in de landbouwpraktijk heb je weinig aan kretologie. Waar en wanneer intensiveren? Gelijktijdig intensiveren in zowel plantaardige productie voor veevoeders als intensiveren voor plantaardige humane voeding? Dat lijkt me markttechnisch weer moeilijk samen gaan. Zomaar een een paar details die me te binnen schieten.
Uit de oproep om in de landbouw te intensiveren zoals die nu gepresenteerd is valt voor mij maar één conclusie trekken.
Van overproductie overstappen naar nog meer overproductie.
Het verbeteren van voedselproductie met minder input is ook intensiveren, dat kan en gebeurt zelfs in Nederland nog. Als dat gecombineerd kan worden met een beter dierenwelzijn dan compenseren we ons nationale oogappeltje: De Oostvaardersplassen.
Mooie bijdrage van Hendrik (#12). Wat me in de ze discussies begint te verbazen is de onderliggende gedachte dat we blijkbaar niet intensief genoeg produceren. Dat zal toch niet gelden voor Nederland hoop ik. En terzijde, de intensivering in Nederland niet geleid tot een grote uitbreiding van het areaal aan natuurgebieden.
De volgende vragen zijn waarom intensivering achterblijft bij de wensen van Clay. Waarom gooien die Amerikanen, Afrikanen en Aziaten niet meer kunstmest en bestrijdingsmiddelen op hun grond? Ik mag toch echt hopen dat de discussie op Foodlog hen daar niet van weerhoudt.
In die zin is het pleidooi van Clay (en Dijkhuizen) voor intensiveren een loze kreet. De boerin in Tanzania werkt niet extensief omdat zij denkt dat dat beter is voor de biodiversiteit in de Serengeti, maar omdat de sociaal-economische en klimatologische omstandigheden, dit voor hen de meest logische oplossing maken.
Intensivering in Zuid Amerika en Zuid Oost Azië wordt bepaald door de balans tussen de kosten van openleggen van nieuwe gronden en de kosten van intensivering. Als het goedkoper is om land te ontginnen dan om te intensiveren dan zal de balans naar ontginning doorslaan.
Intensiveren (meer kunstmest, bestrijdingsmiddelen) zal plaatsvinden als daar een sterke economische drijfveer voor is, niet door pleidooien van Clay.
Goed stuk van je in het Brabant Dagblad van september, Wouter!
http://www.foodlog.nl/files/achtergrond/ArtikelBrabantsDagblad.pdf
Zou jij evt. bereid zijn om als opponent op te treden in een ECHT debat, als Dijkhuizen zich daar tenminste toe zou willen verwaardigen?
@Wouter, even afgezien van de C en nitrogene (niet alleen NO2) discussie moet een toenemende milieuvervuiling en bedreiging van de volksgezondheid door de gehanteerde productiewijze moet toch wel meegenomen worden als zeer relevant item?
Ik kwam hier nog niet de meest voor de hand liggende bijstelling van de huidige kringloop tegen. In Nederland zouden we onze eigen voedselverteringsresten kunnen hergebruiken, in plaats van ze via een duur drinkwaterverspillend systeem te versturen, dat zou ons hier al veel geld kunnen schelen. Laat staan wat we voor beter voorbeeld en hulp elders kunnen geven, zoals bijvoorbeeld in dit projectover gratis kunstmest.
De boodschap van Clay (al dan niet geautoriseerd) is steekhoudend voor de plantaardige maar niet voor de dierlijke productie.
In de plantaardige productie geldt: hoe hoger de productie per hectare, hoe minder grond je nodig hebt. De "uitgespaarde" grond kunnen we dan gebruiken om meer voedsel te produceren of om natuur te sparen.
In de dierlijke productie geldt dat niet. Of je nu 1000 koeien houd op 10 ha of op 1000 ha, ze eten evenveel voer en leggen dus evenveel beslag op de grond.
Clay en Dijkhuizen hanteren dus dezelfde halve waarheid. Ik ben blij dat WNF-Nederland de uitspraak heeft genuanceerd.
Zie ook mijn artikel van afgelopen september in het Brabants Dagblad.
Ik volg dezelfde lijn als Hendrik. Landbouw -volgens welk systeem dan ook- is extractie van 'componenten' uit de grond.
Zolang je de geëxtraheerde componenten niet terug brengt, ben je 'onduurzaam' bezig. De discussie over biologische versus intensief (nu ook weer aangezwengeld door Erisman / LBI) is in mijn ogen nutteloos. Beide systemen zouden juist moeten toelichten waar de geextraheerde componenten naartoe gaan, en hoe ze weer terug komen in de bodem. Intensief heeft daar mijnbouw voor nodig (olie, fosfaat, ..) maar biologische heeft ondanks haar pogingen ook boter op haar hoofd (inzet van ruwfosfor erts, gebruik mest uit reguliere landbouw etc.). Neen, het gaat om de 'extractie', de verdeling van mineralen uit de aarde over wereldburgers nu en toekomstige generaties.
Verduurzaming gaat dus over het verdelingsvraagstuk (wie heeft er 'recht' op mineralen uit de bodem), en vooral om de vraag hoe we kringlopen gaan sluiten. En ik ben persoonlijk van mening dat wij in het rijke westen de morele plicht hebben om daar de eerste stappen in te moeten gaan zetten. Ook al zal dit tot duurder voedsel leiden. Kaput heeft ook gelijk ondertussen: olie en gas bewust -via importheffing, belasting, etc.- duurder maken, idem voor kunstmest en import van feed uit andere continenten waaronder Brazilië.
@Frank Buurman, neen C/NOx hoort er niet bij. Deze zijn het gevolg van extractie van mineralen uit de bodem. Kortom, focus op gas/olie zit wel in mijn top 5, en CO2 productie is het resultaat van deze 'extractie'.
Het WNF checkte het vanmiddag bij Clay en meldt: "Kostte even tijd Clay: 'interview' was informeel gesprek + info nav rede & van web gehaald? Geen voorinzage gehad"
"If conservationists will attempt to resume responsibility for their need to eat, they will be led back fairly directly to all their previous concerns for the welfare of nature." Wendell Berry
" Uitspraak out of context"? Dijkhuizen heeft óók al niet gezegd wat in de Telegraaf staat!
En dan nog wel in een WUR-blaadje? Dit riekt naar demonisering van intensivisten!
Zouden die paar Big Brother-activisten van Wakker Dier daar misschien óók achter zitten? (Overigens zegt meneer Clay nog veel meer op TED!)
En als het WNF hier tóch meeleest:
Misschien kan iemand uitleggen welke bijdrage WNF-sponsor RABO met zijn ca.
10 miljard in megastallen levert aan de Nederlandse biodiversiteit?
Of het kappen van 9.000.000 hectaren oerwoud op Papua voor biodiesel uit palmolie?
Of wat die schattige ijsbeertjes met Coca Cola te maken hebben?
Kort door de bocht is er nog wel het een en ander te "herverdelen" (naar verdelings vraagstuk van Dick V) mbt onze voedsel productie, dus op sommige plekken moet het minder intensief en op andere kan (en moet) het juist intensiever. Laten we vooral kijken naar wat "groeit" waar het beste! (comparatief voordeel)
Correct Harold. Wat betekent dat voor bijvoorbeeld Afrika en Z-Amerika wat jou betreft?
Deze lijn en de het Dijkhuizen "debat" overziend, hebben we het al gehad over de verschillende paradigma's en "frames", maar kijken / reageren we ook niet onbewust heel "nederlands cq westers", terwijl we het eigenlijk over de wereld hebben?
In de twitterbox (in de rechterkolom) is de verdere interactie met @wnfnederland te volgen.
Als Afrika dan weer eens moet opdraven:
"Population growth and urbanisation will lead to the development of African agriculture. Even the degradation of natural resources will reverse. Boserup, not Malthus, describes the development of the continent."
Breman en Wiggins zeggen op deze opmerking het volgende:
Extended regions of Africa have extremely poor soils combined with very difficult climatological conditions. Progressively lower returns to land and labour drive farmers out of agricultural production and/or out of the region, probably well before agricultural intensification – based on the use of external inputs - becomes feasible. In other words, the mechanisms described by Boserup (1965), linking rural development and population growth, are too weak in view of the poor resource base of farming in those regions. This, for example, already happened to the Sahelian pastoralists in the early 80s. Malthus’ model seems true for part of the African realities (Wiggins, 1995; Breman et al., in press).
Nog een antwoord op de volgende opmerking: "Water is the most limiting factor; irrigation is a crucial tool in increasing crop production." Hun antwoord:
Even in the Sahel nutrients are more limiting than water, both for arable farming and animal husbandry. Plant production in the Sahel can increase 3 - 5 times at average rainfall conditions by improving the soil fertility. Cereal yields of 2 - 6 t/ha instead of the actual 300- 1000 kg/ha are possible under improved socio-economic conditions. Soil fertility improvement is a cheaper and more general solution than irrigation (Penning de Vries and Djitèye, 1982; Mokwunye et al.1996, Breman and Sissoko, 1998).
Verder nog een opmerking en antwoord van Breman:
"African farmers are rather irrational and backward in exploiting their natural resources." Ik gaf daar een te onnauwkeurig antwoord op. Hier Breman e.a. zelf:
Both socio-economic and agro-climatic conditions force farmers to overexploit their resources. Their understanding of these resources is such that in spite of the low quality, relatively high yields are reached. Sahelian pastoralists, for example, produce 2 to 10 times more animal protein per km2 than animal production systems in semi-arid Australia and USA (Penning de Vries and Djitèye, 1982; Van Keulen & Breman, 1991).
Zo'n opmerking, intensiever, vooral als je het laatste antwoord leest, valt in duizend stukjes uit elkaar.
Het WNF zegt ons vanmorgen per twitter: "Uitspraak uit context. Intensivering is een (van diverse) optie(s) in #Afrika maar niet NL Lees: http://ow.ly/gV1cU."
Ik ben niet helemaal Gaia maar een beetje holistischer kijken zou goed zijn. Het is te simplistisch te denken dat je landbouw en natuur kunt scheiden. En als puntje bij paaltje komt zetten we dan een hek om de natuur zodat de dieren kunnen kijken hoe de mensen verhongeren?
Who says? Follow the money: verbaast me niets.
WWF vindt ook dat haar RABO-sponsor goed bezig is met de financiering van plofkipfabrieken, en prostitueert zich voor een miljoentje of wat als aaibare greenwasher voor clubs als Monsanto en Shell die hun MVO-imago wat willen opvijzelen.
http://www.wnf.nl/nl/arctic/wnf_en_coca_cola/
Iets voor de WUR?
Dat landbouw op termijn altijd extractie is wordt duidelijk op vele wijzen. Ik poste hier al eens een citaat van Theo Spek:
Ik kocht dit weekend de loodzware boeken (al weer enige tijd geleden) “Het Drentse esdorpenlandschap, deel 1 en 2” van de auteur Theo Spek. Om direct maar eens tot de kern te komen hier een citaat: “De opkomst van de kunstmest tijdens de laatste twee decennia van de negentiende eeuw leidden in de meeste zandgebieden tot een snelle afschaffing van het zeer arbeidsintensieve plaggen-landbouwsysteem. Tegelijkertijd verdwenen ook de grote schaapskudden in onze zandgebieden” .
Nog een citaat om even aan te geven in welke situatie de landbouw zich toen in onze provincie bevond: “De voor het Drentse esdorpenlandschap zo karakteristieke schaapskudden zijn blijkens mijn onderzoek pas in de tweede helft van de vijftiende eeuw opgekomen. Drentse boeren gingen zich in die tijd deels toeleggen op de productie van wol voor de textielsteden in Holland en langs de Zuiderzee. Hoewel er ook eerder in de Middeleeuwen schapen rondliepen in Drenthe, was hun aantal veel en veel kleiner dan in de Vroeg Moderne Tijd. De veelbezongen paarse heidevelden van Drenthe met hun kenmerkende openheid en uitgestrektheid weerspiegelen vrijwel zeker een beeld van slechts enkele eeuwen oud. Ze behoren bij een periode waarin de Drentse veldgronden door intensieve begrazing met schapen en runderen (vanaf de vijftiende eeuw) en door zeer intensief plaggen (vanaf de zeventiende eeuw) zeer sterk zijn uitgemergeld. Feitelijk is de paarse hei dus een landschap van overexploitatie, een landschap dat hoort bij de periode waarin boeren door markt en belastingdruk gedwongen zich genoodzaakt zagen om de natuurlijke draagkracht van het milieu ver te overschrijden. (opmerking, markt en belastingdruk mag dan een motor zijn, in mijn optiek is het ook een onvermijdelijk proces) Omdat juist de struikheide en de dopheide in een dergelijk verarmd milieu het beste gedijen, ontwikkelde zich hier in de zeventiende-negentiende eeuw een zeer uitgestrekt, uniform en boomloos heidelandschap. De meeste Drentse zandverstuivingen dateren eveneens van deze relatief jonge periode. Hoe anders was de situatie tijdens de Middeleeuwen toen de begrazingsdruk en plagactiviteiten op de veldgronden veel minder groot waren den de veldgronden nog een mozaïek van heischrale graslanden, boomgroepen, struwelen en kruidenrijke heidevegetaties kenden. De “groene heide”van de Middeleeuwen vormt dan ook een duidelijke tegenhanger voor de “paarse heide”van de Nieuwe Tijd en daarmee ook een teken voor de geringe tijddiepte van dit toch zo karakteristiek en tijdloos geachte onderdeel van het Drentse model.” Tot zover het citaat.
Pas in 1840 zou Justus von Liebig ontdekken dat planten met anorganische stoffen (stikstof , fosforzuur, kali, etc.) gevoed werden. Deze ontdekking en het direct daarop ingevoerde gebruik van kunstmest was de Deus ex machina, de God uit de machine, die de (Drentse) landbouw zou redden. De boeren konden nu gaan leveren. Hoe vele van die arme stakkers op de rand van het bestaansminimum hebben geleefd beseffen nu weinigen. In ieder geval beseften zij donders goed dat hun boeren een kwestie was van mestvoorziening. Deze mest moest op hun eigen bedrijf verkregen worden, omdat aanvoer van elders (terpaarde bv wel, er werd wat afgesleept) in de meeste gevallen te moeizaam en niet rendabel was. Vooral het gebrek aan mest was toen een rem op verdere ontginning van nieuwe landbouwgronden. Deze vicieuze cirkel werd pas in de laatste twee decennia van de 19e eeuw doorbroken toen er grote hoeveelheden kunstmest tegen redelijke prijzen ter beschikking kwamen. Dus zolang er geen kunstmest was konden de boeren hier hun bezit slechts mondjesmaat met kleine stukjes grond uitbreiden afhankelijk van de hoeveelheid stalmest die zij ter beschikking hadden. De noodzakelijke binding tussen vee en vruchtbare grond is hier niet te overzien en van groot belang om even te onthouden en alle “gelovigen” die menen een landbouw zonder die koppeling (geen vee) en zonder die kunstmest te moeten bepleiten hebben iets niet goed begrepen.
Okay, die tijd is geweest, wij weten (de specialisten) waar we het over hebben en kennen de mechanismes, maar dat wat we weten uit de geschiedenis om dat geheel aan de kant te schuiven gaat niet aan.
Het is in dit licht dan ook een beetje vreemd dat in het bovengenoemde WUR artikel honger uitsluitend gekoppeld wordt aan het armoede/verdelingsvraagstuk. Hiemee veronachtzaamd men de nutriënten schaarste op vele akkers in bijvoorbeeld Afrika. Ook een beetje arrogant zo'n opstelling, immers Henk Breman beweert dat de biomassaproductie in een vergelijk met soortgelijke semi-aride gebieden in de VS voor Afrika veel gunstiger afsteekt.
Het valt al een tijdje op dat het WNF van het padje af is. Netjes ingepakt door greenwashing geld van de industrie (o.a. ook soja). Ze hebben nu ook CEO's en senior vice presidents die vette salarissen verdienen. Opheffen en opnieuw beginnen. Van mij krijgen ze geen cent.
Natuurbeschermer Clay is in deze WDR-documentaire ook te bewonderen (vanaf 39:00):
WWF und der Pakt mit dem Panda und Monsanto
http://vimeo.com/52709383
Clay's Pandaclub blijkt niet alleen op Borneo mee te werken aan het decimeren van de habitat van Oerang Oetans: ook Papua-stammen moeten er aan geloven!
Het WWF gaat op Papua namelijk meewerken aan het onteigenen en uitgeven van 9 miljoen hectaren oerwoud aan palmolieproducenten voor de productie van biodiesel.
Een waardig opvolger van WWF-schavuit Bernhard, deze collega-lobbyist van intensivist Dijkhuizen.
If you can't beat the enemy join them!
Hendrik, je zei daar dat landbouw extractie is. Als je voeding uit de bodem haalt en niet dezelfde voeding weer terugstoot, dan maak je hem armer. En als je dat lang genoeg doet, dan trek je hem leeg. Dat doe je zelfs per definitie omdat een bodem tamelijk complexe evenwichten heeft die je noodzakelijk verstoort. En daar begint de cruciale stap waar deze discussie om draait:
- je kunt niet meer uit de bodem halen dan je erin terugstopt, cq. dan de evenwichten die je erin verstoort hebt toestaan en die je steeds moet herstellen.
- we weten met zekerheid dat we bij lange na niet genoeg weten en kunnen meten om vast te stellen of we dat doen (de discussie vande afgelopen 2 weken over de deficiënte emissiemodellen van de WUR spreekt daarin, alleen al op een deelterrein, boekdelen).
Ikzelf slingerde deze week via een marketingblad de gedachte de wereld in dat we juist de gehele natuur moeten koloniseren en ons moeten verspreiden over de aarde. Dat zei ik niet zomaar omdat ik het weet, maar omdat ecologen me dat vrijwel zonder uitzondering duidelijk maken.
Onlangs sprak ik een hooggeleerde - er komt een interview aan - die me vertelde dat de onttrekking van voedingsstoffen en de praktische moeilijkheid om de uitspoeling en vrije verspreiding ervan door onze aantallen en woonvormen de kern van een geweldig groot probleem vormen dat we niet mogen verbloemen onder flauwekul term 'een duurzame wereld maken'. Met de bestaande aantallen mensen kunnen we bestens proberen te overleven.
Ik mis een belangrijk aspect aan je overigens goede verhaal Wouter:
6. een toenemende milieuvervuiling, C/NOx belasting en bedreiging van de volksgezondheid door de gehanteerde productiewijze gaat voor onoverkomelijke problemen zorgen (of doet dat al).
Wat betreft de (on)eindigheid van fosfaat is hier een interessant commentaar dat een ander geluid laat horen.
Wouter, ik heb in een ander lijntje al aangetoond dat die dwangneurose toe intensivering in mijn regio voor wat betreft suiker en zetmeel een totaal andere logica heeft. Niemand reageerde, ik blijf er bij.
Aan voorspellen zou ik mij ook zo maar niet wagen. De ombudsvouw van Vk voorspelde dat klimaatverandering langzaam zou gaan. Ik zag dat daar sommige mensen iets anders over denken:
http://www.falw.vu.nl/nl/voor-het-vwo/wetenschap-in-gewone-woorden/Aardwetenschappen/klimaat/Dick-kroon-in-science-en-nature.asp
of
http://www.wetenschap24.nl/nieuws/artikelen/2005/juni/Zure-tijden-voor-de-oceaan.html
Wetenschappelijk onzin door schijnzekerheid van getallen op pagina 12: in 2050 zijn er 9111 miljoen mensen. Vooral die laatste miljoen in 9111 fascineert me. Zullen we gewoon blijven praten over ongeveer 9 miljard? Het blijft lastig.
PS Voor de mensen die niet weten wat ik bedoel, het gaat hier om significante cijfers.
PPS toch maar even een inhoudelijk antwoord. Landgebruik en efficiency blijven benadrukken is net zo onzinnig als alleen over olie praten. Er zijn immers 5 issues die interconnected zijn. Ook ik vind het belangrijk om uitdagingen te duiden, maar 'de oplossing bestaat niet'. Neen, er zijn vele oplossingen. Laten we daar de nadruk op blijven leggen.
Intensieve lobby van meneer Clay. Op de klimaattop in Kopenhagen 2009 stond hij te pleiten voor klimaatsubsidies voor landbouw waar niet geploegd wordt. Daar komt veel minder CO2 uit de bodem vrij, was de stelling. Voor het gemak maakte hij geen onderscheid tussen de vele verschillende vormen van 'no-till', waardoor de meest toegepaste vorm er ook onder valt: de roundup ready teelt van soja en mais. WWF steun aan klimaatsubsidie voor Monsanto. Net als in zijn pleidooien voor GGO's voor Afrika, samen met Monsanto, Gates Foundation, Rockefeller Foundation. O ja, en WUR prof meneer Rabbinge niet te vergeten, die zit ook in die stuurgroep, maar dat is een ander artikel waardig.
WWF, Pakt mit dem Panda, enorme steun voor de grote bedrijven. Eliteclub, jammer voor al die enthousiaste vrijwilligers die daar hun steun en tijd in steken zonder dit soort spelletjes te zien. Was ik er ook een van toen ik jong en naïef was .......
Voor nu veel interessanter het rapport van het EU Milieu Agentschap, met rake kritiek op de intensieve landbouw en GGO lobby:
Genetically modified food and crops
The report also says that GM crops provide no direct benefit to consumers, are over-hyped, not necessarily safe and are largely unsuitable for the great majority of the world's farmers.
It argues that "top-down" GM companies cynically manipulate the international patent and subsidy systems to gain maximum returns. "Modifying genotypes and capturing them as [intellectual property] through plant variety protection and patents is a far easier means of capturing financial benefits than attempting to [innovate] with cover crops, rotation schedules and composting, farmer-initiated training and education and small scale marketing and credit programs," it says.
The study compares the potential of high-input GM farming with that of low-tech "agro-ecological" methods increasingly employed by small farmers in developing countries, and argues that the risks of GM are downplayed and its benefits overplayed.
"Evidence is accumulating of inflated benefit claims and of adverse effects. The benefits that may have been overstated are the reduction in pesticide use, the reduced use of more toxic pesticides, higher yields and farmer income. The safety of GM crops is presumed when there is a lack of evidence of harm, as if this were equivalent to evidence of lack of harm, when it clearly is not. Hence many of the safety conclusions … are assumption-based, rather than evidence-based, reasoning."
The study does not dismiss GM crops but says they have limited value as presently employed. Rather than being a widely used technolgy, GM is limited to very few countries and just 3% of the world's farmland, says the report. "Despite more than 30 years of research and development and nearly 20 years of commercialisation of GM crops, surprisingly only two traits have been significant in the marketplace - herbicide tolerance and insecticide production. And they are grown at scale only in a small number of countries. Industry-derived figures report a large number of global hectares under GM cultivation, but when examined … indicate an uneven global commitment to GM crops."
Alsdus citaten uit artikel in de Guardian.