Voorzitter Cees Otte van branchevereniging Algemeen Vissersbelang uit Bruinisse vertelde op de radio dat supers hem het brood uit de mond zouden stelen en de prijzen laag zouden houden.

Ik werd gebeld door Carolein van de Plasse van Delta Mossel BV. “Het verhaal klopt niet. De prijs is dit jaar juist beter dan vorig jaar. Bovendien is het niet zo dat de supermarkt de mosselkweker uitknijpt. Wij kweken zelf mosselen en handelen erin.”

Mosselzaad
Hoe zit het dan wel? Dat liet ik me vertellen door Christine Fijnaut van het Mosselbureau. “Er zijn wat spanningen in de mosselkwekerij omdat niet iedereen heeft weten te profiteren van de mogelijkheden om mosselzaad met de zogenaamde MZI-installaties (MosselZaadvangInstallaties) op te vangen. Met die nieuwe invangmogelijkheden is de kweker niet meer alleen afhankelijk van mosselzaad dat op zijn gronden landt, maar kan hij het uit het water opvangen. Dat zorgt voor flink meer echte Zeeuwse productie. Het heeft ook gezorgd voor meer investeringen aan de kant van de kweker.”

Op dit moment ligt de prijs voor de handel op zo’n €1,40 en niet op de door Otte gesuggereerde 86 cent tot 1 euro
De prijzen zijn in vergelijking met dezelfde startperiode van het afgelopen seizoen niet persé lager, vertelt me Fijnaut verder. Ik vraag haar of ze me een staatje kan laten zien met de prijsontwikkeling van 2014 en die van dit jaar? “Helaas, dat zijn cijfers die bestemd zijn voor de sector en die we niet naar buiten brengen.”

Ik ging terug naar Delta Mossel, waar ik Wim van de Plasse, de vader van Carolein en eigenaar van Delta Mossel sprak. Hij houdt zich bezig met de kweek. Ik wilde weten of kwekers misschien teveel hadden geïnvesteerd in de nieuwe invanginstallaties, terwijl de markt de kosten daarvan nog onvoldoende in zijn prijzen heeft doorgecalculeerd. “Dat is niet juist”, zegt van de Plasse. “De gemiddelde kostprijs van een kilo mossels ligt op ongeveer 60 tot 80 cent. Op dit moment ligt de prijs voor de handel op zo’n €1,40. Daar zit genoeg marge tussen als je als kweker voldoende volume van de gevraagde kwaliteit kunt leveren.”

Concurrentie tussen handelaren
Fijnaut van het Mosselbureau nuanceert de uitingen van Otte. “U moet begrijpen dat kwekers zaken doen met handelaren die hun mosselen geschikt maken en verpakken voor afnemers. Ze doen dus geen zaken met supermarkten, zoals Otte suggereert. De prijzen tussen kwekers en de handelaren liggen echt op een goed niveau op dit moment en niet op de 86 cent of 1 euro die Otte noemt.“

Wim van de Plasse bevestigt dat.
Handelaren concurreren inderdaad met elkaar op het scherpst van de snede, maar wij betalen de kwekers de marktprijs
“Handelaren concurreren inderdaad met elkaar op het scherpst van de snede, maar wij betalen de kwekers de marktprijs. Wel nemen we zelf risico door naar supermarkten scherpere aanbiedingen te doen als we goede seizoensverwachtingen hebben. Maar dat is helemaal ons risico. De kweker merkt daar niets van.”

Nieuwe realiteit
Vervolgens vraag ik Van de Plasse of er kwekers zijn die buiten de boot zijn gevallen en niet meer mee kunnen komen met de nieuwe invangtechniek waarvoor ze niet hebben geïnvesteerd. “In sommige gevallen is dat inderdaad zo”, zegt hij. “Daarnaast is het zo dat er nu eenmaal mosselgronden zijn waarop de consumptiemosselen minder gunstig groeien. Slimme kwekers zoeken elkaar dan op en wisselen opkweekgronden voor jonge en consumptiemosselen uit. Anderen blijven achter en proberen alles zelf te doen. Zo werkt dat niet meer. Dat is een realiteit.”

Mijn conclusie: de mosselkweek gaat vooruit. Sinds de invangtechniek in open zee, is er minder import van mosselen uit Ierland, Schotland en Wales die door Zeeuwse handelaren worden omgedoopt tot Zeeuwse. De echte Zeeuwse mossels zijn terug. De kweker moet er wel voor investeren en maatregelen nemen om ze op de juiste gronden te laten opgroeien. Wie dat voor elkaar heeft, kan wat verdienen. De handelaren concurreren met elkaar om de supers, maar laten de kweker leven omdat ze de volumes nodig hebben om hun grote klanten te kunnen beleveren.

80% export
Ik vroeg Wim van de Plasse of de Hollandse supers niet stiekem toch de prijs voor de kwekers bepalen door de concurrentiestrijd tussen de 7 handelshuizen die de mosselhandel in ons land bepalen. “Dat is onwaarschijnlijk”, zegt hij. “Ruim 80% van onze omzet gaat naar het buitenland, zodat niet gezegd kan worden dat onze supers de prijs verknoeien door de onderlinge concurrentie van de handelshuizen.”

Echte Zeeuwse: 60%
De aanvoer van Zeeuwse mosselen was vroeger grillig. In slechte jaren werd er te weinig mosselzaad op de bodem gevonden, zodat de mosselkwekers soms niet meer aan de vraag konden voldoen. Om die reden kwamen de importen van Ierse, Schotse en Welsh mosselen op gang. Met een letterlijke doop door dompeling in Zeeuws water, mochten ze als Zeeuwse worden verkocht. De nieuwe MZI's brachten verandering in die situatie. "Door de invang van mosselzaad via het open water, is er nu een stabiele aanvoer van echte Zeeuwse mosselen mogelijk", zegt Carolein van de Plasse die zich met verkoop bezighoudt voor haar vaders bedrijf.

Waar kun je echte Zeeuwse mosselen aan herkennen in de winkel? “Dat is een goeie vraag”, reageert Van de Plasse. “Dat zijn we een beetje vergeten te vertellen."
Hoeveel van het volume is nu, na de introductie van de nieuwe invangtechnieken voor mosselzaad, echt in Zeeland opgekweekt vraag ik Wim van de Plasse. Tevens wil ik weten of die anders smaken. “Zo'n zestig procent van ons handelsvolume is echt Zeeuws. En jazeker, die smaken anders. Ze zijn zilter en voller van smaak. Voor iedereen in Yerseke die verstand van mosselen heeft, is het duidelijk: als je echte Zeeuwse kunt kiezen, dan neem je die.” Waar kun je die aan herkennen in de winkel?

“Dat is een goeie vraag”, reageert Van de Plasse. “Dat zijn we een beetje vergeten te vertellen. Alleen mensen uit het vak kunnen het zien. Misschien moeten we er een duidelijk herkenbare Z op gaan zetten, want ze zijn echt lekkerder. Bij Delta Mossel ligt het percentage echte Zeeuwse trouwens op 90%; daar staan we om bekend.”

Grappend zeg ik terug dat daar veel meer geld uit moet kunnen komen dan uit importmosselen. Het is zoiets als het verschil tussen Heineken en speciaal bier. “Dat klopt”, zegt Van de Plasse, “schrijf maar op dat meer echte Zeeuwse niet alleen alle kwekers blij maken, maar dat ook de consument, super en handel er vrolijker van worden.”

Fotocredits: Opening mosselseizoen 2015, Mosselbureau