Wie vier maanden in het bijna donker heeft gezeten, op het platteland vaak ook met veel mensen en dieren opgesloten door sneeuw en ijs, wil als de lente komt wel eens even helemaal uitwaaien, naar lichaam en ziel. Vandaar dat het seizoen van vruchtbaarheidsfeesten in mei en juni met name in de Noord-Europese landen en ook de eilanden ten noorden van Schotland met zoveel overgave gevierd, omdat daar de winter het langst blijft dralen en de zomer het meest uitbundig is met zijn licht, zij het niet altijd met zijn warmte.
Beltane
Het Keltische feest van Beltane werd begin mei gevierd en in de Noordse/Germaanse mythologie is Midzomer, op 23/24 juni, het feest van de dood van Balder, de god van vreugde, liefde en jeugd, symbool voor het moment dat de zon dan weer langzaam daalt naar zijn midwinter dieptepunt. Daartussen lag het seizoen van de liefde, zowel van man tot vrouw, maar ook van mens tot mens. De periode vond zijn hoogtepunt in de Midzomerfeesten van ‘s avonds de 23e tot 's avonds de 24e juni. Kinderen die werden verwekt bij de Beltane-vuren waren echte ‘liefdeskinderen’, oude vijandschappen werden bijgelegd en relaties met wie je lang geen contact had gehad, werd nieuwe leven ingeblazen. Alles werd schoongemaakt – vandaar de essentiële rol van water en vuur in deze periode.
Omdat de mei en junifeesten in het teken van reiniging en vruchtbaarheid stonden, werden ze bij voorkeur gevierd bij bronnen, beken of rivieren, waar ook de vuren worden aangelegd. Vuren zijn opzwepend, in hun hitte reinigend en ook nog eens symbool voor de kracht van de zon.
Vruchtbaarheidsfeesten
Ook al zijn Belthane en Balder vervangen door christelijke namen en feesten (Pinksteren, St. Johannes de Doper), de gevoelens zijn natuurlijk niet veranderd. De oeroude rituelen zijn in ere gehouden en het laagje christelijk vernis erover is maar heel dun. Vele christelijke volkeren vieren al eeuwen het Midzomerritueel onder het mom van het feest van Johannes de Doper (in Scandinavië ‘Sint Hans’ genoemd). De kerkvaders, wijkend voor de druk van ‘het volk’ dat nu eenmaal gewend was dát etmaal te feesten, hebben uiteindelijk de geboortedag van deze ‘waterheilige’ op 24 juni geplaatst. Aan de vruchtbaarheidsfeesten rond Beltane herinnert nog het dansen rondom de mei'boom' of beter, in het Engels, Maypole (= meipaal). Het Engels is duidelijker, want niet een boom maar een lange stam (pole) werd met groen bekleed en van boven versierd met groene kransen. Het vraagt weinig fantasie om in de meipaal het oorspronkelijke fallische symbool van de vruchtbaarheid te herkennen.
Sabbelen
Ingewikkeld eten was er niet bij, op die Midzomerdag/nacht, want je at buiten, de hele dag door, onderbroken door dansen, zwemmen, zingen en vrijen. Op een van de vele ‘neopagan’ sites (internetsites van ‘nieuwe heidenen’) wordt aangeraden in de Midzomernacht eten te maken dat je met je vingers kunt eten, waarbij je alleen anderen lekkere hapjes van je vingers mag laten sabbelen, zoals jij ook gevoerd wordt door anderen. Chocoladepudding of –mousse staat hoog genoteerd.
Puur, schoon en vers
In Noorwegen en Zweden eet je gegrilde vis (van het St. Jansvuur, niet de barbecue), nieuwe gekookte aardappels, zure haring, veel salades (als je ergens buiten woont bij voorkeur van zelfgeplukte kruiden zoals paardenbloem, waterkers en zuring) en eieren. Je kranst je met wilde bloemen, die een magische kracht hebben in de Midzomernacht. Vind je St. Janskruid op een braakliggend terrein of weiland, leg het dan die nacht onder je hoofdkussen en wellicht droom je van de man met wie je het komend jaar gaat trouwen. Voeg voor meer effect roos, rozemarijn, ijzerhard (verbena) tijm en wede toe. Versier je huis met varens, dat houdt de heksen buiten, want ook die zijn actief in deze nacht. Alles moet puur, schoon en vers zijn: je huis, je kleren, de bloemen in je haar en de dingen die je eet.
Een taart van rabarber en de eerste frambozen, Beltanecakejes, veel salades, liefst met wat groene kruiden erin – zuring, waterkers, lenteuitjes, kervel een eiersalade, lekker brood, een aardbeienbowl, aardbeien met slagroom, gegrilde zalm – en niet te vergeten chocolademousse! Makkelijke dingen die je op een tafelkleed op de grond kunt zetten, met lekker veel zitkussens eromheen. Vlees komt niet veel voor in de traditie, drank daarentegen des te meer! Vroeger werden bier en mede (gegiste honingdrank) op grote schaal gedronken, langzamerhand is wijn populair geworden, maar in de Scandinavische landen schreeuwend duur, dus blijft het daar merendeels bij bier en zelfgestookte vruchtenbrandewijnen.
Sint-Jan 23 - 24 juni
Maak dit jaar je eigen Midzomernachtsdroom waar en zoek het water op, op de avond van de 23e en de 24e. Ga met z'n tweeën of, beter, met een heel stel lekker eten, drinken, zingen of naar muziek luisteren (bijvoorbeeld Mendelssohn’s Music to a Midsummernightsdream! Of eventueel Handel's Watermusic...), rollebollen en vuren aanleggen. Heb je hier vóór de vierentwintigste al zin in? Geen punt, want de mooiste tijd van het jaar begint op 1 mei, de dag waarop mensen al millennia lang de meiboom planten ter teken van het begin van de zomer. Die dag als datum voor de Dag van de Arbeid komt dus niet uit de lucht vallen: het wás al een feestdag voor de mensen....
Beltane Cakejes
- 3⁄4 kop zachte boter
- 1⁄2 kop suiker
- 1 ei en een eidooier
- 1 zakje vanillesuiker
- 1 snuf zout
- 1 1⁄2 kop bloem
- 1 theelepel gemalen korianderkorrels
- jam
Meng de boter en de suiker, voeg ei en eidooier toe. Klop regelmatig en voeg bloem,vanillesuiker, korianderpoeder en zout toe. Koel het deeg 2 uur, smeer je handen in met bloem, dan kan je een bol vormen. Na de koeling een bakblik met bakpapier beleggen en van het deeg bolletjes vormen van 2 cm diameter.
Maak met je duim een kuiltje in het midden voor de jam. Verhit de oven een kwartier voor op 180 graden en bak de cakejes in 12 minuten gaar en lichtbruin. Vul ze met jam als ze koud zijn en stop ze in de mond van je buurman/vrouw.
Rabarberframbozentaart
- 500 gr rabarber
- 200 gr frambozenjam
- 1 rol pâte sablée (koelvitrine)
- 20 gr boter
- 400 gr frambozen
- 1 eetlepel poedersuiker
Verwarm de oven 15 minuten voor op 200 graden. Was de rabarber, haal de harde buitendraden eraf en snijd de stelen in stukjes. Kook ze op een zacht vuurtje met 1 eetlepel water tot de rabarber zacht is. Doe de gare stukjes met een schuimspaan in een ruime kom, houd het sap apart. Meng de frambozenjam door de rabarber, proef of het mengsel zoet genoeg is en voeg eventueel nog wat suiker of jam toe. Vet een platte taartvorm in met wat boter, leg de rol deeg erin, duw hem goed tegen de randen. Bak de vorm 10 minuten voor, bedekt met een stuk bakpapier. Stort de afgekoelde rabarberframbozenmassa erin en bak de taart in 20 minuten af. Als hij is afgekoeld, verdeel dan de verse frambozen over het taartoppervlak en bestrooi met poedersuiker. Lekker met slagroom en/of frambozenijs.
Fotocredits: Lucette M. Faber
Beltane
Het Keltische feest van Beltane werd begin mei gevierd en in de Noordse/Germaanse mythologie is Midzomer, op 23/24 juni, het feest van de dood van Balder, de god van vreugde, liefde en jeugd, symbool voor het moment dat de zon dan weer langzaam daalt naar zijn midwinter dieptepunt. Daartussen lag het seizoen van de liefde, zowel van man tot vrouw, maar ook van mens tot mens. De periode vond zijn hoogtepunt in de Midzomerfeesten van ‘s avonds de 23e tot 's avonds de 24e juni. Kinderen die werden verwekt bij de Beltane-vuren waren echte ‘liefdeskinderen’, oude vijandschappen werden bijgelegd en relaties met wie je lang geen contact had gehad, werd nieuwe leven ingeblazen. Alles werd schoongemaakt – vandaar de essentiële rol van water en vuur in deze periode.
Omdat de mei en junifeesten in het teken van reiniging en vruchtbaarheid stonden, werden ze bij voorkeur gevierd bij bronnen, beken of rivieren, waar ook de vuren worden aangelegd. Vuren zijn opzwepend, in hun hitte reinigend en ook nog eens symbool voor de kracht van de zon.
Vruchtbaarheidsfeesten
Ook al zijn Belthane en Balder vervangen door christelijke namen en feesten (Pinksteren, St. Johannes de Doper), de gevoelens zijn natuurlijk niet veranderd. De oeroude rituelen zijn in ere gehouden en het laagje christelijk vernis erover is maar heel dun. Vele christelijke volkeren vieren al eeuwen het Midzomerritueel onder het mom van het feest van Johannes de Doper (in Scandinavië ‘Sint Hans’ genoemd). De kerkvaders, wijkend voor de druk van ‘het volk’ dat nu eenmaal gewend was dát etmaal te feesten, hebben uiteindelijk de geboortedag van deze ‘waterheilige’ op 24 juni geplaatst. Aan de vruchtbaarheidsfeesten rond Beltane herinnert nog het dansen rondom de mei'boom' of beter, in het Engels, Maypole (= meipaal). Het Engels is duidelijker, want niet een boom maar een lange stam (pole) werd met groen bekleed en van boven versierd met groene kransen. Het vraagt weinig fantasie om in de meipaal het oorspronkelijke fallische symbool van de vruchtbaarheid te herkennen.
Sabbelen
Ingewikkeld eten was er niet bij, op die Midzomerdag/nacht, want je at buiten, de hele dag door, onderbroken door dansen, zwemmen, zingen en vrijen. Op een van de vele ‘neopagan’ sites (internetsites van ‘nieuwe heidenen’) wordt aangeraden in de Midzomernacht eten te maken dat je met je vingers kunt eten, waarbij je alleen anderen lekkere hapjes van je vingers mag laten sabbelen, zoals jij ook gevoerd wordt door anderen. Chocoladepudding of –mousse staat hoog genoteerd.
Puur, schoon en vers
In Noorwegen en Zweden eet je gegrilde vis (van het St. Jansvuur, niet de barbecue), nieuwe gekookte aardappels, zure haring, veel salades (als je ergens buiten woont bij voorkeur van zelfgeplukte kruiden zoals paardenbloem, waterkers en zuring) en eieren. Je kranst je met wilde bloemen, die een magische kracht hebben in de Midzomernacht. Vind je St. Janskruid op een braakliggend terrein of weiland, leg het dan die nacht onder je hoofdkussen en wellicht droom je van de man met wie je het komend jaar gaat trouwen. Voeg voor meer effect roos, rozemarijn, ijzerhard (verbena) tijm en wede toe. Versier je huis met varens, dat houdt de heksen buiten, want ook die zijn actief in deze nacht. Alles moet puur, schoon en vers zijn: je huis, je kleren, de bloemen in je haar en de dingen die je eet.
Een taart van rabarber en de eerste frambozen, Beltanecakejes, veel salades, liefst met wat groene kruiden erin – zuring, waterkers, lenteuitjes, kervel een eiersalade, lekker brood, een aardbeienbowl, aardbeien met slagroom, gegrilde zalm – en niet te vergeten chocolademousse! Makkelijke dingen die je op een tafelkleed op de grond kunt zetten, met lekker veel zitkussens eromheen. Vlees komt niet veel voor in de traditie, drank daarentegen des te meer! Vroeger werden bier en mede (gegiste honingdrank) op grote schaal gedronken, langzamerhand is wijn populair geworden, maar in de Scandinavische landen schreeuwend duur, dus blijft het daar merendeels bij bier en zelfgestookte vruchtenbrandewijnen.
Sint-Jan 23 - 24 juni
Maak dit jaar je eigen Midzomernachtsdroom waar en zoek het water op, op de avond van de 23e en de 24e. Ga met z'n tweeën of, beter, met een heel stel lekker eten, drinken, zingen of naar muziek luisteren (bijvoorbeeld Mendelssohn’s Music to a Midsummernightsdream! Of eventueel Handel's Watermusic...), rollebollen en vuren aanleggen. Heb je hier vóór de vierentwintigste al zin in? Geen punt, want de mooiste tijd van het jaar begint op 1 mei, de dag waarop mensen al millennia lang de meiboom planten ter teken van het begin van de zomer. Die dag als datum voor de Dag van de Arbeid komt dus niet uit de lucht vallen: het wás al een feestdag voor de mensen....
Beltane Cakejes
- 3⁄4 kop zachte boter
- 1⁄2 kop suiker
- 1 ei en een eidooier
- 1 zakje vanillesuiker
- 1 snuf zout
- 1 1⁄2 kop bloem
- 1 theelepel gemalen korianderkorrels
- jam
Meng de boter en de suiker, voeg ei en eidooier toe. Klop regelmatig en voeg bloem,vanillesuiker, korianderpoeder en zout toe. Koel het deeg 2 uur, smeer je handen in met bloem, dan kan je een bol vormen. Na de koeling een bakblik met bakpapier beleggen en van het deeg bolletjes vormen van 2 cm diameter.
Maak met je duim een kuiltje in het midden voor de jam. Verhit de oven een kwartier voor op 180 graden en bak de cakejes in 12 minuten gaar en lichtbruin. Vul ze met jam als ze koud zijn en stop ze in de mond van je buurman/vrouw.
Rabarberframbozentaart
- 500 gr rabarber
- 200 gr frambozenjam
- 1 rol pâte sablée (koelvitrine)
- 20 gr boter
- 400 gr frambozen
- 1 eetlepel poedersuiker
Verwarm de oven 15 minuten voor op 200 graden. Was de rabarber, haal de harde buitendraden eraf en snijd de stelen in stukjes. Kook ze op een zacht vuurtje met 1 eetlepel water tot de rabarber zacht is. Doe de gare stukjes met een schuimspaan in een ruime kom, houd het sap apart. Meng de frambozenjam door de rabarber, proef of het mengsel zoet genoeg is en voeg eventueel nog wat suiker of jam toe. Vet een platte taartvorm in met wat boter, leg de rol deeg erin, duw hem goed tegen de randen. Bak de vorm 10 minuten voor, bedekt met een stuk bakpapier. Stort de afgekoelde rabarberframbozenmassa erin en bak de taart in 20 minuten af. Als hij is afgekoeld, verdeel dan de verse frambozen over het taartoppervlak en bestrooi met poedersuiker. Lekker met slagroom en/of frambozenijs.
Fotocredits: Lucette M. Faber