Nog maar 6 jaar geleden raadde dit instituut hartpatiënten aan twee tot drie keer per week vette vis te eten om een nieuw infarct of beroerte te voorkomen. Daar bovenop beval het een dagelijkse dosis omega-3 in supplementvorm aan.
Het nieuwe advies, dat ter consultatie voorligt, gaat niet verder dan de aanbeveling een Mediterraan dieet aan te houden (meer brood, fruit, groenten en vis, minder vlees, zuivelproducten vervangen door producten op basis van plantaardige olie). De aanbevolen vette vis is niet meer nodig omdat “'nieuw bewijs laat zien dat het risico van een tweede hartaanval of beroerte vandaag de dag heel anders is door de nieuwe behandelwijzen die beschikbaar zijn", aldus NICE in The Telegraph.
De producenten van omega-3 supplementen, vertegenwoordigd in GOED (Global Organization for EPA and DHA Omega-3s), komen in het geweer tegen het nieuwe voedingsadvies. Ze hebben twee argumenten:
1. het nieuwe advies zou 'somewhat misguided' zijn; de 'state of the art' medicijnen die mensen met hart- en vaatziekten tegenwoordig krijgen, zouden ervoor zorgen dat onderzoeken onvoldoende robuust zijn om het gunstige effect van omega-3 tot uiting te laten komen.
2. de EU heeft juist deze week drie gezondheidsclaims voor EPA en DHA met betrekking tot hart- en vaatziekten erkend onder artikel 13 van de strenge Nutrition and Health Claims Regulation (NHCR). In dat licht vindt GOED het advies van NICE voorbarig.
NutraIngredients: "NICE zou kosten-effectieve oplossingen met minimale bijwerkingen moeten promoten". Met andere woorden: laat consumenten vooral omega-3 supplementen blijven nemen voor hun hart- en bloedvaten. Van GOED mag je desnoods de vette vis vergeten, maar niet hun omega-3's die zij in supplementen stoppen.
Zullen we er toch maar een Hollandse nieuwe op nemen? Die übervette vis is sinds gisteren tenslotte weer in het land.
Nu bloedserieus. Op 14 maart jongstleden vond in Utrecht een bijeenkomst plaats over de geldigheid van de paleotheorie van de Groningse hoogleraar Frits Muskiet. Een groot gezelschap van voedingsleerdeskundigen voelden hem in een debat voor de Nederlandse Academie voor Voeding aan de tand over zijn stelling dat de methodologie en het denken over de bewijsvoering in voedingsonderzoek dringend aan vernieuwing toe is. Schoorvoetend moesten twee bekende Nederlandse hoogleraren toegeven dat er - conform argument 1 van GOED - geen goed onderzoek meer gedaan kan worden naar de invloed van voeding op de belangrijkste welvaartsziekten die onze gezondheid bedreigen. Tegen die achtergrond voorspelde Muskiet dit voorjaar dat "pillen van de farmaceutische industrie de onschatbare maar nog onbegrepen waarde van voeding zullen verdringen." Daar stelde hij in Utrecht de belangrijke vertegenwoordigers van de geldende voedingsleer verantwoordelijk voor. Dat is geen lichte verantwoordelijkheid want hij gaat niet over wie gelijk heeft, maar over levens en hoe zij verlopen. Daar loopt iets mis. Kennelijk staat gelijk willen hebben de verantwoordelijkheid om goed met mensen om te gaan in de weg.
Hoewel ze aan gehoor winnen, gelden Muskiets theorieën nog altijd als omstreden. Vermoedelijk komt dat omdat zijn vernieuwende methodologie niet wordt begrepen door de main stream van voedingswetenschappers. Eén ding is echter duidelijk: Muskiet kan aardig goed voorspellen. Niet voeding maar grof farmageschut zal onze gezondheid moeten redden als we de geldende manieren van denken niet proberen te veranderen. Hoe we echt in elkaar zitten en zouden moeten eten, valt immers met de huidige methoden niet meer te ontdekken. Zo geredeneerd, moet geconstateerd worden dat de twee bekende voedingsdeskundigen in Utrecht de facto toegaven dat ze maar wat aanrommelen.
Fotocredits: fish oil capsules, Jo Christian Oterhals
Beter dan Stephen Phinney kan ik het niet uitdrukken:
"The reductionist approach to the problem of obesity and Type-2 diabetes has had 50 years in the driver’s seat, leaving behind it death and destruction. It is time we broaden our intellectual perspective, allowing a more cosmopolitan approach. In this mode, if we step back a bit, it is apparent that oxidative stress and inflammation (OS&I) are antecedents of insulin resistance and much of human obesity. Given that there are hundreds of genes that influence OS&I, as well of hundreds of nutrients that do the same (both positively and negatively), the idea that we could isolate one gene or one nutrient as the putative cause becomes patently ridiculous.
For another decade or so, we will probably still see single agent straw-men (and to be fair, straw-women as well) hoisted up to prove one point or disprove another. But this is now as relevant as the flat-earth society was in 1522 when Magellan’s crew returned home one day early. Be it fructose or fish oil, single-factor studies cannot contribute much to our practical understanding of cause and effect. However the dramatic reversal of insulin resistance in metabolic syndrome or type-2 diabetes when most carbohydrates are withdrawn from the diet offers us a powerful tool to back-track from this major dietary perp to the master-criminal that underlies the current obesity crime-spree. And when we success at this, we should not be too surprised if front and center in that mug-shot we find OS&I."