Van elke vijf volle boodschappentassen die we als gemiddeld Nederlandse gezin in huis halen, verdwijnt de inhoud van één in de vuilnisbak. Melk, yoghurt en eieren die bijna over de THT datum gaan, ‘vergeten’ groenten, verlepte sla, fruit met een plekje, ingedroogde plakjes kaas of vleeswaren, flesjes barbecuesaus. En héél veel oud brood in de vorm van kapjes en ‘rare’ frommelboterhammen. Zonde! Je kunt er nog zoveel lekkere dingen mee maken.
Koken met wat er in huis is
Daarom schreef ik in 2008 Het Grote Kliekjesboek, dat Kookboek van het Jaar werd, en vorig jaar Het Nieuwe Kliekjesboek, dat door Youth Food Movement, de jongerenafdeling van Slow Food, werd gekozen als Groenste kookboek van 2014. Mooi compliment, superblij mee!
Het consumentenprogramma Kassa Groen vroeg me onlangs om bij een gezin thuis te koken met wat er nog in huis was. Gelukkig hadden ze veel oud brood bewaard. Rare afwijking, maar daar ben ik dus dol op. Oudbakken brood is een fantastisch ingrediënt voor van alles en nog wat.
Oud brood: ideale restjes
Als ik veel brood over heb, maak ik er paneermeel van. Vooral Turks brood is ideaal. Brood in blokjes een half uurtje drogen in een oven van 120 graden, deur op een kier. Dan fijn draaien in de keukenmachine en tot gebruik bewaren in een afgesloten plastic zak, in de vriezer. Veel lekkerder dan dat flutpoeder uit een pakje! Het gaat door de gehaktballen, ik paneer er schnitzels mee en ovenschotels krijgen een extra knapperig korstje met vlokjes boter en deze homemade paneermeel.
Britse klassieker
Voor dat vrolijke gezin met drie kinderen verwerkte ik het oude brood in een warm toetje: bread and butter pudding, ook wel bekend als B&B pudding. Very British, een echte klassieker.
Waarschijnlijk stamt het oudste geschreven recept uit 1723. Het is van John Nott; chef-kok in dienst van zijne hoogheid de Hertog van Bolton, en schrijver van The Cooks and Confectioners Dictionary (woordenboek voor koks en koekenbakkers). Met als slimme ondertitel; Or, the Accomplish’d Housewifes Companion (kameraad van de welopgevoede huisvrouw). Die lezersgroep was natuurlijk vele malen groter. Je mag er rustig vanuit gaan dat B&B pudding in de eeuw daarvoor ook al werd gegeten. Het gerecht op stond in Zuid-Engeland bekend als whitepot, vanwege de zachte broodinhoud die in je vanuit de bakschaal wittig tegemoet glinsterde.
Internationale varianten
Er zijn in Europa veel varianten te vinden. De feestelijkste, maglyarakas, komt uit Hongarije, waar ze de moeite nemen om de eieren te scheiden. De gelen gaan door het vla-mengsel, de witten, stijfgeklopt met wat suiker, over de bovenkant. Onze eigen wentelteefjes stammen er in de verte ook van af. Ook daarvoor drenk je oud brood in een mengsel van melk, eieren en kaneel.
Het is de bedoeling dat deze B&B pudding aan de onderkant nog smeuïg is als dikke vla, en van boven lekker knapperig. Een appeltje met een plekje kan je erin kwijt. Of bessen, cranberry’s, gedroogde pruimen, verzin het maar.
Je kunt er oud bruin- of volkorenbrood voor gebruiken. Smaak en uiterlijk gaan dan de rustieke, stoere kant op. Voor een verfijnde smaak en gladde structuur neem je oud witbrood. Bijvoorbeeld overgebleven casinobrood, dat bestemd was voor sandwiches, toast of tosti’s.
Waarschuwing: het gaat heel verleidelijk ruiken in je keuken, en deze B&B pudding is allesbehalve caloriearm.
Bread and Butter pudding, Warm dessert voor 4 à 5 personen
Ingrediënten
- half gesneden brood, liefst wit, van een paar dagen oud
- 30 gram zachte boter
- handje lichte rozijnen, geweld
- handje gedroogde abrikozen, in stukjes gesneden (of 2 eetlepels abrikozenjam)
- snuf kaneel
- 3 dl melk
- 1 zakje vanillesuiker
- 2 eieren
- 30 gram kristalsuiker
Bereiding
Verwarm de oven voor op 180 graden. Snij de korstjes van het brood, besmeer de boterhammen met boter en snij ze diagonaal door zodat er driehoekjes ontstaan.
Bekleed de bodem van een beboterd ovenschaaltje hiermee, en zet ze ook rechtop tegen de zijkanten. Strooi er gewelde, goed drooggedepte rozijnen en stukjes abrikoos (of jam) in. Dek dakpansgewijs af met broodpuntjes, met de boterkant naar boven, puntjes schuin omhoog wijzend.
Meng de melk met de losgeklopte eieren, kaneel, vanillesuiker en de helft van de kristalsuiker. Schenk dit mengsel over het brood en laat minimaal 5 minuten intrekken.
Bestrooi met de rest van de suiker. Zorg dat de randen en puntjes goed beboterd zijn. Plaats de puddingvorm in een wijde ovenschaal, gevuld met water tot halverwege de vorm. Zet de schaal in de oven en bak de pudding in ca. 45 minuten goudbruin en knapperig. Snij hem in stukken en serveer warm, eventueel met een bolletje roomijs of een dot gezoete crème fraîche.
Tip: voor een tropische variant, vervang je de rozijnen door miniblokjes mango en de kaneel door rasp van limoenschil.
Fotocredits: codepo8, via Wikimedia Commons
Koken met wat er in huis is
Daarom schreef ik in 2008 Het Grote Kliekjesboek, dat Kookboek van het Jaar werd, en vorig jaar Het Nieuwe Kliekjesboek, dat door Youth Food Movement, de jongerenafdeling van Slow Food, werd gekozen als Groenste kookboek van 2014. Mooi compliment, superblij mee!
Het consumentenprogramma Kassa Groen vroeg me onlangs om bij een gezin thuis te koken met wat er nog in huis was. Gelukkig hadden ze veel oud brood bewaard. Rare afwijking, maar daar ben ik dus dol op. Oudbakken brood is een fantastisch ingrediënt voor van alles en nog wat.
Oud brood: ideale restjes
Als ik veel brood over heb, maak ik er paneermeel van. Vooral Turks brood is ideaal. Brood in blokjes een half uurtje drogen in een oven van 120 graden, deur op een kier. Dan fijn draaien in de keukenmachine en tot gebruik bewaren in een afgesloten plastic zak, in de vriezer. Veel lekkerder dan dat flutpoeder uit een pakje! Het gaat door de gehaktballen, ik paneer er schnitzels mee en ovenschotels krijgen een extra knapperig korstje met vlokjes boter en deze homemade paneermeel.
Britse klassieker
Voor dat vrolijke gezin met drie kinderen verwerkte ik het oude brood in een warm toetje: bread and butter pudding, ook wel bekend als B&B pudding. Very British, een echte klassieker.
Waarschijnlijk stamt het oudste geschreven recept uit 1723. Het is van John Nott; chef-kok in dienst van zijne hoogheid de Hertog van Bolton, en schrijver van The Cooks and Confectioners Dictionary (woordenboek voor koks en koekenbakkers). Met als slimme ondertitel; Or, the Accomplish’d Housewifes Companion (kameraad van de welopgevoede huisvrouw). Die lezersgroep was natuurlijk vele malen groter. Je mag er rustig vanuit gaan dat B&B pudding in de eeuw daarvoor ook al werd gegeten. Het gerecht op stond in Zuid-Engeland bekend als whitepot, vanwege de zachte broodinhoud die in je vanuit de bakschaal wittig tegemoet glinsterde.
Internationale varianten
Er zijn in Europa veel varianten te vinden. De feestelijkste, maglyarakas, komt uit Hongarije, waar ze de moeite nemen om de eieren te scheiden. De gelen gaan door het vla-mengsel, de witten, stijfgeklopt met wat suiker, over de bovenkant. Onze eigen wentelteefjes stammen er in de verte ook van af. Ook daarvoor drenk je oud brood in een mengsel van melk, eieren en kaneel.
Het is de bedoeling dat deze B&B pudding aan de onderkant nog smeuïg is als dikke vla, en van boven lekker knapperig. Een appeltje met een plekje kan je erin kwijt. Of bessen, cranberry’s, gedroogde pruimen, verzin het maar.
Je kunt er oud bruin- of volkorenbrood voor gebruiken. Smaak en uiterlijk gaan dan de rustieke, stoere kant op. Voor een verfijnde smaak en gladde structuur neem je oud witbrood. Bijvoorbeeld overgebleven casinobrood, dat bestemd was voor sandwiches, toast of tosti’s.
Waarschuwing: het gaat heel verleidelijk ruiken in je keuken, en deze B&B pudding is allesbehalve caloriearm.
Bread and Butter pudding, Warm dessert voor 4 à 5 personen
Ingrediënten
- half gesneden brood, liefst wit, van een paar dagen oud
- 30 gram zachte boter
- handje lichte rozijnen, geweld
- handje gedroogde abrikozen, in stukjes gesneden (of 2 eetlepels abrikozenjam)
- snuf kaneel
- 3 dl melk
- 1 zakje vanillesuiker
- 2 eieren
- 30 gram kristalsuiker
Bereiding
Verwarm de oven voor op 180 graden. Snij de korstjes van het brood, besmeer de boterhammen met boter en snij ze diagonaal door zodat er driehoekjes ontstaan.
Bekleed de bodem van een beboterd ovenschaaltje hiermee, en zet ze ook rechtop tegen de zijkanten. Strooi er gewelde, goed drooggedepte rozijnen en stukjes abrikoos (of jam) in. Dek dakpansgewijs af met broodpuntjes, met de boterkant naar boven, puntjes schuin omhoog wijzend.
Meng de melk met de losgeklopte eieren, kaneel, vanillesuiker en de helft van de kristalsuiker. Schenk dit mengsel over het brood en laat minimaal 5 minuten intrekken.
Bestrooi met de rest van de suiker. Zorg dat de randen en puntjes goed beboterd zijn. Plaats de puddingvorm in een wijde ovenschaal, gevuld met water tot halverwege de vorm. Zet de schaal in de oven en bak de pudding in ca. 45 minuten goudbruin en knapperig. Snij hem in stukken en serveer warm, eventueel met een bolletje roomijs of een dot gezoete crème fraîche.
Tip: voor een tropische variant, vervang je de rozijnen door miniblokjes mango en de kaneel door rasp van limoenschil.
Fotocredits: codepo8, via Wikimedia Commons
En die afgesneden korstjes dan?