In Nederland delen we mogelijk liever taakstraffen uit dan een boer te redden van een touw of diens dieren van een nare dood. SOS-boeren en sociaal-psychologische help voor boeren die moeten stoppen is een taboe. Dat zorgt voor gruwelijk leed bij zowel dier als mensDe dieren waren tien maanden geleden voor het laatst gevoerd en daarna aan hun lot overgelaten. De verdachte zei tijdens de rechtszaak dat hij betalingsachterstanden had en geen hulp kon inschakelen. "Ik snap niets van mijn eigen actie. Ik was 16 uur per dag aan het werk en had druk van een andere werkgever. Ook zat ik met een verbouwing en had ik financiële zorgen. Het is me teveel geworden." De boer krijgt nu hulp van de gemeente, welzijnswerk, een psycholoog en zijn werkgever.
De advocaat van de boer bepleitte een verminderde toerekeningsvatbaarheid van zijn cliënt. Die zou een black-out hebben gehad tijdens zijn daad. De rechter zag foto's van de varkens die elkaar op zoek naar eten hadden aangevreten en oordeelde dat de gruwelijke dood van de dieren de volle toerekeningsvatbare verantwoordelijkheid van de verdachte was. Dat schrijft Omroep Gelderland.
Hoe het precies met de boer gesteld is en was, is via de krant niet te achterhalen. Mogelijk is er sprake van een stoornis, die niets met zijn financiële situatie te maken had. Deze boer had ook een baas waar hij geld verdiende en was maar een kleine varkenshouder. Wel is het een feit dat het boeren slecht blijft gaan in Nederland en dat het niet beter zal worden. Het overgrote deel van de varkenshouders moet verdwijnen. Ook voor de nodige melkveehouders komt dat lot snel dichterbij. Geld om hen uit te kopen, is er niet. De bank zal hun kredieten zoveel mogelijk uitponden. Dat kan leiden tot vaak gekmakende zorgen tot het eindelijk afgelopen is.
Ik hoorde deze week van drie Nederlandse boeren aan een touw. Ze kwamen niet in de pers.
Het gebeurt stil. We lezen liever lange artikelen over de koeien die boeren dood moeten maken en de schande van de bestuurders die dat niet hebben voorkomen.
In Frankrijk en België is al vele jaren psychologische hulp georganiseerd om het kwaad niet erger te maken dan nodig. In Frankrijk gebeurt dat al bijna tien jaar via de onderlinge verzekering van boeren en via de meer activistische organisatie SOS-boeren. In België bestaat inmiddels al bijna net zolang Boeren op een kruispunt. In Nederland delen we mogelijk liever taakstraffen uit dan een boer te redden van een touw of diens dieren van een nare dood. SOS-boeren en sociaal-psychologische hulp voor boeren die moeten stoppen is in ons land een taboe. Dat zorgt voor gruwelijk leed bij zowel dier als mens.
Berichten over dierenverwaarlozing en suïcide roepen meestal veel reacties op. Onze ervaring bij de ZLTO is dat dierverwaarlozing bijna altijd direct te maken heeft met ernstige sociaal-psychische problemen bij de ondernemer. Hij of zij is de weg kwijt, leeft in isolement en heeft geen greep meer op zijn werkelijkheid. Wat we daarbij ook zien is dat buren (ook collega-boeren) of andere mensen in de omgeving geen idee hebben van wat er zich afspeelt. De oplossing zit niet in straffen - al is dat in bepaalde gevallen zeer terecht - maar in meer aandacht voor de sociale aspecten van het boer zijn. Bijvoorbeeld gerichte programma's aanbieden voor boeren die zich niet lekker in hun vel voelen - en dat kan zijn door een combinatie van zowel financiële als sociale en psychische problemen. Sinds jaar en dag kennen we bij de ZLTO het 'sociaal werk', een combinatie van gratis individuele hulpverlening en groepsbijeenkomsten. In 2016 hebben twee specialisten 'sociaal werk' bijna 200 boeren bezocht. Opvallend is de relatief jonge leeftijd van de boeren. Bovenaan het lijstje van hulpvragen staan: het keuzevraagstuk (ik weet niet wat het beste is voor mij en mijn bedrijf), psychische problemen, relatieproblematiek, verliesverwerking en financiële onzekerheid. Er wordt extern weinig ruchtbaarheid gegeven aan deze activiteiten; voor de ZLTO hoort het bij de kernwaarden om solidair te zijn met collega's die in problemen geraken. De overheid heeft dit aandachtsveld allang verlaten en ik verwacht er niets van. Ik verwacht wel meer van de erfbetreders die iets sensitiever mogen zijn als het gaat over het welzijn van de boer.
Een opmerking over suïcide onder agrariers. Meestal gaat het al dus. Nadat er een bericht naar buiten is gekomen over suïcide van een boer, dan staat de telefoon rood van vertegenwoordigers van de media die vooral willen weten over hoeveel gevallen het per jaar gaat. De volgende dag staat er dan weer een artikel in de krant over alarmerende toestanden in de agrarische sector. Suïcide dus als directe aanleiding om te schrijven over de sociaal-psychische problematiek onder boeren. Twee reacties. 1. Het aantal suïcide plegers onder boeren kennen we niet; cijfers zijn dus een slag in de lucht. Wat we zeker weten is dat de cijfers in andere beroepsgroepen hoger liggen (artsen, psychiaters). 2. Het zou mooi zijn als er ook zonder de gruwelijke verhalen over zelfmoord meer aandacht komt voor de sociale aspecten van het ondernemerschap en de mens achter de boer / ondernemer. Daar ligt volgens mij bij velen nog een taboe.