Mirjam Bemelmans uit Boxtel verzet zich tegen boringen in haar gemeente, maar ook overal elders in ons land. Daarom werkt ze inmiddels mee aan schaliegasvrij Nederland, een initiatief dat burgers oproept een zogenaamde 'zienswijze' in te dienen tegen de toestemming om in Nederland naar schaliegas te boren. Dat kan tot 9 juli aanstaande.

DV: Foodlog berichtte steeds over de risico's van schaliegas voor de landbouwproductie in Nederland. Welke gewassen of dierlijke teelt zouden het meest onder de boringen kunnen lijden?
MB: Aardappelen nemen gemakkelijk arsenicum uit de bodem op. Dat kan heel wat gaan betekenen als er bijvoorbeeld in Noord-Oost Nederland geboord gaat worden. Door schaliegasboringen prik je als het ware overal in de aarde diepe gaten waardoor stoffen vrijkomen naar boven waar de evolutie aan de oppervlakte nooit rekening mee had gehouden. Je moet trouwens ook denken aan sla en kool. Beide gewassen nemen gemakkelijk benzeen op. Je kunt er lacherig over doen, maar het zijn reële risico's omdat niets garandeert dat de boorputten niet lekken. De garanties daarvoor zijn flinterdun. We vroegen het de directeur van Cuadrilla, de organisatie die de boorrrechten voor Nederland heeft verworven. Er kwam een vaag antwoord. Ze denken dat de putten het 'misschien wel' 40 of 50 jaar houden. Wie kinderen heeft of nog jong is, is dus vast gewaarschuwd, want als er begonnen wordt met 'proefboringen' dan mag je in Nederland overal boren. De wet maakt namelijk geen onderscheid tussen proberen en doen.

DV: Werkgeversvoorzitter Bernard Wientjes vertelde laatst in Buitenhof dat schaliegas goed is als vorm van overgang naar duurzame vormen van energie. Europa heeft immers niet veel energie. Daarom wordt onze industrie te duur straks en moeten we - zegt Wientjes - nog even fors aan de stoomfluit trekken om duurzaam te kunnen worden. Dat moet volgens Wientjes gebeuren vanuit een sterk Europees beleid. Waar zit de angst van Schaliegasvrij Nederland?
MB: Precies in het laatste punt wat ik je net noem. Als je proefboringen toestaat, geef je daarmee volgens onze wet toestemming voor boren in heel Nederland. Nederland moet weten dat boren naar schaliegas net zoiets is als pijltjes gooien en daar beginnen. Schaliegasboorders zoeken naar zogenaamde sweet spots. Dat zijn plekken waar als het ware 'aardgas' zit; het zijn de plekken waar het gas in zijn meest pure en onvervuilde vorm zit. Soms vinden ze die waar ze die verwachten, maar heel vaak ook niet. Daarom is boren naar schaliegas een soort Russisch roulette, maar dan in omgekeerde zin. Soms schiet je raak, maar je prikt voortdurend de aarde lek en haalt dingen naar boven waarvan je niet weet wat ze los gaan maken. Wie eraan begint, maakt overal gaten en boorinstallaties, want om het gas rendabel te krijgen is volume nodig uit vele vermoedelijk relatief kleine bronnen.

"Wientjes wil een sterk beleid in Europa en Nederland. Misschien is risico nemen in het licht van een verstandige strategie aanvaardbaar, maar wie zo'n strategie ziet, mag het zeggen", spreek ik hardop uit. Bemelmans zwijgt.

DV: Waarom is het indienen van een zienswijze door burgers van belang?
MB: Schaliegas is belangrijk maar te weinig aanwezig in de media. Wat de zienswijzen kunnen doen is de overheid dwingen tot een goede Milieu Effect Rapportage (MER). In de huidige zitten nauwelijks aspecten waarop een fatsoenlijke risico-analyse te baseren valt. Minister Kamp [die namens de regering het schaliegasdossier behandelt, DV] ziet amper risico's en zo krijg je een rapportage die vooral het winnen van energie mogelijk gaat maken. Het is zelfs zo erg dat hij van oude kaarten uitgaat als het gaat om het vaststellen van risico's voor bebouwing en burgerbewoning. Ik woon zelf bijvoorbeeld op een plek waar niemand woont - volgens de kaarten van Kamps dan. Een heel ander evidente misser is het feit dat er met geen woord gerept wordt over het afvoeren van afval. Schaliegaswinning zorgt voor een boel vuil water en zelfs radioactief afval. Waar blijft dat?

Fotocredits: netwerk van vele boorputten vanuit de lucht in de VS, Schaliegasvrij Nederland