‘Roomboter niet (on)gezond’

14 gram boter is slechts 8 gram VV per dag. Een schijntje en te weinig om aan een optimale gezondheid te kunnen bijdragen.

Ook onze Dick blijft hangen in de vet/cholesterol mores die door steeds meer gelovigen godzijdank aan de kant wordt geschoven. Vooral als ze zichzelf openlijk tegenspreken met ‘roomboter is een neutraal voedingsmiddel en heeft geen effect op de gezondheid’ versus ‘wel is roomboter rijk aan verzadigd vet, waarvan we de inname moeten minderen’ dienen we waakzaam te zijn. Waarom minder, minder, als het toch neutraal is vraag ik u af?

(Pubmed boven is tijdelijk van slag door werkzaamheden, even plakken: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22208554 )

Echte boter is helemaal niet neutraal! Het is geen water. Dat maakt de heilige voedings-/gezondheidskerk er opeens van nu ze hun leugenrijkjes langzamerhand ineen zien schrompelen door zelfs voor hen niet langer te ontkennen feiten.

Echte boter – althans de rauwe van grasetende koeien – is juist EEN bonk gezondheid. Ze bevat vit. A, D, E en K2, een perfecte balans met omega-3/6, CLA en arachidonzuur en prostaglandine balans. En met glycospingolipiden, mangaan, chroom, zink, koper en selenium. Per gram boter meer selenium dan in haring en zelfs jodium! En niet te vergeten stigmasterol; ofwel de Wulzen factor.

Nu ook nog de misdadige leugen ‘TE HOOG bloedcholesterol, en ‘goed’ en ‘kwaad’ cholesterol de wereld uit. En dat cholesterol op zichzelf helemaal niet de OORZAAK is van CVA. Het is een GEVOLG van chronische voedingstekorten.

Uit onderzoek door marketingonderzoeksbureau Roy Morgan Research blijkt dat 54,7% van de Australiërs in de periode van juni 2015 tot juni 2016 eens in de vier weken boter kocht. In dezelfde periode kocht 44,7% van de Australiërs voor margarine en in 2012 kocht maar 24,7% van de Australiërs margarine. Australiërs kiezen dus inmiddels voor margarine dan voor boter. Wat is nou gezonder, boter of margarine? Norman Morris, directeur bij Roy Morgan Research, zegt in de toelichting bij het onderzoek dat die vraag te complex is om erop in te gaan. Boter bevat namelijk teveel verzadigd vet en margarine is te bewerkt. Australiërs vinden over het algemeen de smaak het belangrijkst.

Dennis, dank voor de argumenten! Ik hoop ze binnen afzienbare tijd met het Voedingscentrum voor de camera te bespreken.

Dick,

Daar komt geen wiskunde aan te pas. Het is klaar met de redenatie vanuit vet. Ik voorspel vast dat het met koolhydraten ook zo gaat verlopen, maar dat zal nog jaren op zich laten wachten.

En wat betreft de sociologie, ik zie het niet terug in de argumenten van het Voedingscentrum. Deden ze het maar. Die blijven speklappen en kaas afraden vanwege die volkomen kapotte argumentatie rondom verzadigd vet. Met alle respect voor de goede bedoelingen, maar het Voedingscentrum heeft de voedingsomgeving, en daarmee datgene wat mensen normaal vinden (ofwel de sociologische factoren), werkelijk niet ten gunste weten te veranderen. Ik ben bang dat, met het vasthouden aan die contextloze termen als verzadigd vet, zout, suiker, het eerder omgekeerd is en dat de industrie uitgebreid de ruimte vond om telkens zgn te 'verbeteren' (zie Pollan), aldoende steeds meer producten in de schappen leggend die sterk bewerkt en gekunsteld zijn en 'good old' producten als groente, fruit, vlees en vis (zeg maar 'echt eten') steeds verder de markt uit drukken.

Deden ze het maar, die sociologische context erbij betrekken. Dan was de ruimte voor al die andere 'waarheden' een stuk kleiner, want dan zou er veel minder reden zijn om te protesteren tegen die ene 'waarheid op tafel'. Dan was de maatschappelijke beweging rondom voeding en goeroes onderdeel van hun aanpak, en dan niet in de bestrijdende sfeer.

Dennis, het is erger dan ironie. Het is vreselijk. Mensen als Theo zijn helemaal gaan geloven in hun eigen waarheden, terwijl Voedingscentra communiceren vanuit gemiddelden in voedingscontexten.

Eigenlijk is de vraag heel simpel: hoe leg je mensen die weinig van wiskunde en voedingssociologie snappen toch uit waar het over gaat en waarom het toch anders zit dan ze dachten omdat ze onvoldoende cijfermatig gevoel voor samenhang en contexten hebben?

Heerlijke ironie dit. Kleine toelichting: We hebben het er al eerder over gehad, maar zijn twee punten die in de adviezen een rol spelen:
1). Er wordt geadviseerd om verzadigd vet te vervangen door meervoudig onverzadigd vet.
2). Er wordt een norm aangehouden die stelt dat niet meer dan 10% van onze dagelijkse energieconsumptie uit verzadigd vet zou moeten komen.

De grap is dat die eerste vrijwel geheel gebaseerd is op onderzoeken waarin boter werd vervangen door margarine. Sterker nog, in de jongste Richtlijnen van de Gezondheidsraad is die vervanging ook letterlijk het enige advies over vet dat nog is overgebleven.

Dat tweede advies is stiekem een afgeleide van het eerste, alleen op een in feite sterk achterhaalde manier geformuleerd. Ooit was het idee: verzadigd vet vervangen door meervoudig onverzadigd vet verlaagd het risico op HVZ dús verzadigd vet is slecht en moeten we vermijden. Die 10en% als bovengrens is zelf helemaal nergens op gebaseerd: het Voedingscentrum verwijst naar de oude (maar tijdelijk nog geldende) norm van de Gezondheidsraad uit 2003, die dat hoofdzakelijk baseert op één meta-analyse. Maar in die laatste wordt de 10en% helemaal niet genoemd. Een vreemd, maar nog altijd onopgehelderd verhaal. Het zou me verbazen als de Gezondheidsraad de 10en% in stand houdt wanneer die oude norm ge-update wordt eind dit jaar.

Maar de grap is dus dat vervanging van boter door margarine de enige nog in stand gelegen rationale was rondom verzadigd vet, waar alle adviezen op bouwen. Vandaar de ironie van het huidige bericht. In feite vervalt hiermee zelfs dat laatste gepiep over verzadigd vet.

Vermindering van VV leidt helemaal niet tot meer CV ziekten en het effect van cholesterol in VV is verwaarloosbaar. De cholesterol/vet mythe van de jaren ‘60 is sinds begin dit jaar ten lange leste om zeep geholpen, maar tot onze voedings(des)kundige- en medische volksstammen en Dick Veerman is dit niet doorgedrongen. Ze blijven ijzerenheinig zwelgen in een verouderde denkmodel. Postma-Smeets, als beoogde reddingsboei, kan daarom denk ik weinig zinnigs in deze discussie bijdragen.

Het is buitengewoon treurig dat voedings(des) kundigen nooit getoond hebben lering te trekken uit voedselproduktie-methoden en eetgewoonten die met succes duizenden jaren stand konden houden. De laatste honderd jaar zijn, onder aanvoering van geraffineerde suiker, gemodificeerd zetmeel, witte bloem, -rijst, olie en gedreven door domheid en commerciële belangen, onze voedselproduktie en eetgewoonten een dodelijke richting in geduwd.

Dagelijks gegeten land- en tuinbouwprodukten bestonden ooit uit talloze varianten met even zovele smaaknuances en vol met essentiële voedingsstoffen. Inmiddels zijn deze vervangen door één vrijwel smakeloze soort. Afkomstig uit ‘food technology.’ Deze monoculturen worden met chemische stikstof en ander gif de grond uitgejaagd om zoveel mogelijk oogsten per seizoen te bewerkstelligen. Wisselteelt is afgeschaft en in de massa-opbrengsten (waar de WU landbouwers nog trots op durven zijn ook) zit nog maar een fractie – en veelal niet eens dat – van de noodzakelijke micronutriënten die er gedurende de evolutie wèl in zaten. Voeg daarbij de toename van kooldioxide in onze atmosfeer en we hebben zo’n beetje wel de oorzaken van de meeste chronische- en degeneratieve ziekten waarop de verantwoordelijken het antwoord schuldig blijven.

Met lichaamsvreemde chemische middeltjes en technische foefjes wordt je ziekte intussen een jarenlange lucratieve inkomstenbron. Genezen doe je zelden of nooit. De sterfdatum wordt hierdoor vooruitgeschoven en de gezondheidsdominees blijven met droge ogen beweren ‘dat we met zijn allen steeds gezonder leven’.

De zich op de borst kloppende voedings(des)kundigen met nog een laatste restje gezond verstand zouden zich eens de voor de hand liggende vraag moeten stellen waarom de consument anno vroeger nooit lastig werd gevallen met geklets als dat rauwe melk, boter, kaas, eieren, spek, gehakt, kaantjes, worst en orgaanvlees slecht voor hem zouden zijn. Maar die vraag stellen is hem beantwoorden want mondiaal bestaat er in de eeuwenlange traditionele eetgewoonten een grote voorkeur voor vlees en het liefst zo vet mogelijk!. Als dat nou zo slecht was als ons nu al decennia lang wordt voorgelogen, zou de menselijke evolutie mijns inziens al lang geleden moeten zijn gesmoord. Maar pas nadat in de loop van de laatste veertig jaar de dierlijke (verzadigde) vetconsumptie is gedaald en ‘we beter eten dan vroeger,’ met Becel, Vifit, magere zus en suikervrije zo, ‘gezonde’ plantaardige olie, en met miljardenwinsten opleverende bloeddrukverlagers en statinen vol ernstige bijwerkingen als extra strijdmiddelen, gaat het die richting pas wèl uit.

De ooit in uitmuntende gezondheid verkerende Noordamerikaanse Indianen aten voornamelijk bisonvlees. Dat is veel vetter is dan dat van onze steeds minder buiten lopende polderkoeien. Het liefst aten ze ook nog eens de vetste gedeelten mèt de organen. De magere lapjes en biefstukjes waren minderwaardig en goed voor de honden. Alpenbewoners leefden voornamelijk op ongepasteuriseerde volvette zuivelprodukten. Bewoners van de Hebriden op vis en schaal- en schelpdieren vol met cholesterol. Poolbewoners idem dito, maar ook walrussen, robben en beren werden niet versmaad. Minimaal twee stuks fruit per dag mevrouw Postma- Smeets? Net als het woord kiespijn kenden ze dat woord niet eens en cholesterol prikkers hadden ze ook al niet.

Polynesiërs aten alle soorten zeevoedsel en vet varkensvlees. Vooral van de overvloed aan levensgevaarlijke kokosnoten: berstensvol verzadigd en verdoemd cholesterolrijk vet.
De Masai: vlees, vlees, vlees, runderbloed en rauwe melk. Georgiërs: ook veel slecht varkensvet, volle melk, kaas, kaas en nog eens kaas. De hoogste leeftijden ter wereld? Die vind je in Georgië! Het dieet van deze groepen bevatte daarentegen (refererend aan de situatie van 1935) vier keer meer mineralen en in water oplosbare vitaminen en een tien maal hoger gehalte aan in vet oplosbare vitaminen.

Redenerend vanuit de gedachtengang der officiële gezondheidspredikanten moet het cholesterolniveau bij bovenstaande bevolkingsgroepen zo ongeveer dodelijk zijn geweest. Oude kookboeken ruimden veel plaats in voor een ruimhartig gebruik van wat de ‘deskundigen’ slecht vet noemen: verzadigd vet. Toch waren CV ziekten zeldzaam. Maar ondanks alle voedingspredikanten die ons maar blijven wijsmaken ‘dat we beter eten dan vroeger’ waardoor ‘we gemiddeld nog nooit zo oud zijn geworden’, staan deze ziekten al decennia lang bovenaan in de sterfte top 10 in landen met een Westers voedingspatroon. Als je niet aan deze moderne pest bezwijkt is er nog keuze uit een breed scala van andere aan slechte voedselkwaliteit gerelateerde en verwoestende ziekten die je leven ondraaglijk maken of de dood in jagen.

Alzheimer, Parkinson, Crohn en weet ik hoeveel nog andere achternaamziekten. Diabetes, artritis, MD, ME, MS, ALS, osteoporose, epilepsie, staar, glaucoom, astma, chronische maag-darm ziekten, rachitis (vitamine D tekort weer terug van weggeweest), enz. Ook autisme en leerstoornissen zoals dyslexie, hyperactiviteit en agressie maken het leven van miljoenen kinderen tot een hel – om over dat van hun ouders maar te zwijgen. 1:2 mensen krijgt te maken met een of andere chronische ziekte en die zijn inmiddels al goed voor 75% van alle doodsoorzaken.

Tom, je zou dat eens moeten vragen aan Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum.
Maar .... ik heb al eens beloofd haar te zullen interviewen over onder meer dit onderwerp en zal dat binnen afzienbare tijd ook doen.

#8, dank, maar de redenering volg ik niet. Als aangetoond is dat extra consumptie van roomboter nauwelijks effect heeft (ondanks de extra verzadigde vetten) dan is er ook geen reden om die extra consumptie te vermijden.

Volgens mij gaat voedingscentrum uit van de stappen: roomboter -> verzadigd vet -> cholesterol -> hart & vaat ziekten, maar deze studie zegt dat er geen verband is tussen roomboter en hart & vaat ziekten, dus dan is die verzadigd vet tussenstap ook niet meer relevant.

Tom, zie #5.

"Wel is roomboter rijk aan verzadigd vet, waarvan we de inname moeten minderen"

Als is aangetoond dat het verzadigde vet in roomboter niet schadelijk is, waarom moeten we dan minderen ?

Otto: wat nou verwarring, dze zin: ""en de kans op overlijden iets hoger (1%). Dit blijkt uit een meta-analyse van 9 studies onder 600.000 deelnemers. Roomboter is een neutraal voedingsmiddel en heeft geen effect op de gezondheid."" is pas verwarrend. De kans op overlijden 1% (Oei!) hoger, maar heeft geen effect op de gezondheid.........ik kan het niet rijmen.........

Gert #3, ik durf te beweren dat het Voedingscentrum niet zegt dat je ziek wordt van roomboter. Het zegt eigenlijk - net als de studie waar dit stukje over gaat - iets dat het onhandig communiceert omdat communiceren over voeding in de context van gebruiken plaatsvindt: als je toch al veel verzadigd vet binnenkrijgt, kun je beter wat anders op je brood smeren dan roomboter.

Unilever is een commercieel bedrijf. Als de klant dan toch echt roomboter in zijn margarine wil, dan doet het dat, vertelde ooit een medewerker van het bedrijf op een symposium over de gezondheidseffecten. Het doet het wel een beetje met pijn in het hart, maar omdat de omzetten dalen was actie vereist.

Pieter #1, de redactie koos zijn woorden om de reden die Otto aangeeft. In Nederland refereert het woord boter voor velen aan wat volgens het woordenboek margarine heet. Hoewel culi's dat graag ontkennen, is het daarom eenvoudiger om roomboter te schrijven als je - als culi - boter bedoelt. Uiteraard is het uit den boze om als algemeen medium 'boter' te schrijven als het over margarine gaat.

Er zijn nog steeds professoren, maar ook artsen en diëtisten die beweren dat margarine gezonder - véél gezonder - is dan roomboter. Ook het Voedingscentrum slaat weer eens - of nog steeds - de plank mis. Treurige zaak.

Zie bijvoorbeeld ook NCRV "Broodje gezond", 14 juni j.l..

Overigens wel grappig dat Unilever al enige tijd roomboter toevoegt aan een Becel variant.

Pieter: Mensen zeggen tegen margarine vaak ook boter, is mijn ervaring. Roomboter zeggen neemt die onduidelijkheid weg.

Op zich overigens een grappige situatie: diabetes federatie zegt: neem gerust volle zuivel want minder kans op diabetes, voedingscentrum raadt het af want meer kans op cholesterol/hart- en vaatziekten.. hoezo verwarring creëren?

Mag ik de auteur erop wijzen dat het woord 'boter' volstaat. De toevoeging 'room' maakt het niet bijzonderder. Er wordt ook wel eens gesproken over 'echte boter', maar boter is gewoon boter en het lemma 'boter' is als het ware impliciet beschermd (zie Van Dale: vet dat door het karnen van room is verkregen. In culinaire teksten wordt nooit iets anders bedoeld dan het zuivelproduct. En welke zot gebruikt margarine in de keuken als boter in het recept staat? Zou roomboter duidelijker zijn? Bij wie?