Het imago dat Nederlandse tomaten in die jaren kregen, ijlde lang na. NieuwVers gaat op zoek naar de absolute smaaktop in rauw te eten Nederlandse tomaat én naar de lekkerste en leukste verwerkingen die ermee te realiseren zijn. Zoals vakjurylid Rob Baan zei: "natuurlijk is'ie duurzaam geproduceerd. Wie dat niet doet, doet niet meer mee!'

Het woord 'Wasserbombe' wordt in de sector hooguit gefluisterd, uit angst om het oude beeld op te rakelen. Het nieuwe beeld blijft nog teveel verborgen. Tuinbouw is een innovatieve sector die indrukwekkende stappen heeft gezet op het vlak van energie- en mineralenefficiëntie en het terugdringen van milieubelasting door grotendeels biologische bestrijding. De tuinbouwsector is uitstekend in staat om te zorgen voor een betrouwbaar product. Er is eigenlijk maar één probleem: de sector verdient geen geld en kan daarom niet verder verduurzamen en werken aan lekkerdere producten.

Hoge kosten, te weinig inkomsten
De Nederlandse tomatensector telt zo'n 350 telers die werken op 1750 hectare onder glas. Het gemiddelde bedrijf is 5 hectare groot. Met zijn dure grond en arbeid, plus hoge milieu-eisen, voelt de sector constante druk om goedkoper en dus steeds méér te produceren om de concurrentiestrijd met landen als Spanje, Israel en Marokko aan te kunnen. Dat de consument vandaag de dag niet protesteert tegen waterbommen in de supermarkt, lijkt eerder te 'danken' aan onze te weinig uitgedaagde smaakpapillen dan aan de smaakkwaliteit van de tomaat in het schap. Smaaktomaten zijn nog altijd een beperkte niche waarmee maar een handjevol telers zich durft te profileren.

Technologische innovaties zijn er intussen te over. Denk aan teelt op aardwarmte, met warmte-koude opslag, onder diffuus glas, met LED verlichting of met buitenluchtaanzuiging en verdampingskoeling. Maar investeren in dergelijke innovaties lijkt alleen haalbaar voor de grootste telers die met goedkeuring van de bank uitbreiden met nieuwe - grotere - kassen. Het terugverdienen van de investering zal vooralsnog moeten komen uit de energiebesparing bij de teler zelf. Een meerprijs halen uit de markt door klanten te interesseren in teelttechnische innovaties lijkt onbegonnen werk, gezien de onkunde en desinteresse bij consumenten (zie Maria Kolossa's gefilmde straatverslag Tomaat - wat zet jij op je boodschappenlijstje), waar kennelijk ook winkeliers weinig verandering in weten te brengen.

Op zoek naar de beste waar voor je geld
Tijd om de koplopers van de Nederlandse tomatenteelt naar voren te halen en te gaan belonen, vindt NieuwVers. Daarom organiseren we de verkiezing van de Beste Tomaat van Nederland. Het is alweer de zesde verkiezing op rij om innovatie en verduurzaming in de Nederlandse voedselsector een extra zet te geven. De verkiezingen zijn steeds een transparante en interactieve speurtocht naar de lekkerste en best mogelijk geteelde producten waar we ons boodschappengeld aan willen besteden.

Wat precies die 'Beste Tomaat' zou moeten zijn, bepaalt NieuwVers in samenspraak met iedereen wie erover mee wil praten. Veredelaars, telers, handelaars en retail, experts uit de hoek van o.a. voedsel, tuinbouw, gezondheid of milieu én geïnteresseerde consumenten, zijn van harte uitgenodigd hieronder hun stem te laten horen. De doelprincipes* die NieuwVers formuleerde, dienen als kader voor het gesprek dat hier volgt. De criteria die we hier gezamenlijk formuleren, zullen door een vierkoppige vakjury worden gehanteerd bij de beoordeling van de kandidaten op hun 'NieuwVersheid'. Voor deze vakjury stelden tuinder Rob Baan (Koppert Cress), milieu-adviseur Laurens Vlaar (CLM), onderzoeker en tuinder Peter Klapwijk (GreenQ) en veredelaar en kassenautomatiseerder Maren Schoormans (Priva en voordien De Ruijter Seeds) zich beschikbaar. Zij zullen hieronder in een gesprek met elkaar en met u bepalen welke criteria we zullen hanteren om de beste rauw te eten tomaat van Nederland te kiezen.

Verschillende mensen die zich in ons land met tomaten bezighouden, gaven alvast hun oordeel:



Finale: 22 mei, Tomatoworld
De door de vakjury geselecteerde koplopers laten hun tomaten op 22 mei in Tomato World proeven aan een professionele smaakjury, o.l.v. Felix Wilbrink (Telegraaf), die uit de kandidaten de lekkerste kiest. Ditmaal gaat NieuwVers een stap verder: we nodigen de verwerkende industrie uit om op basis van de Beste Tomaat van NL lekkere afgeleide producten te maken, van salades, sauzen en soepen tot gedroogde in olie en producten die niemand nog kent, zoals bijvoorbeeld Tomatenleer of Tomatoburgers. Hun voorbeelden van zulke producten zijn te zien en proeven op de 22e. Consumenten en winkeliers zijn van harte welkom om ze te komen ervaren en er een oordeel over te geven. In september organiseert NieuwVers een proeverij met de afgeleide producten van de Beste Tomaat van NL. Net als de Beste Tomaat zelf, kunnen we de beste daarvan een plek op het winkelschap beloven.

Hier is de vloer nu aan de vakjury en u: wat zijn de criteria waar de Beste rauw te eten Tomaat van Nederland aan moet voldoen? Daar gaan we het deze en komende week over hebben. Vervolgens kunnen tomatentelers besluiten zich in te schrijven op basis van de bepaalde criteria.

Voor meer informatie over (deelname aan) de verkiezing of bijwonen van de finale op 22 mei, neem contact op met Dorine Ruter, 0646 591 747 of dorine.ruter@urgenda.nl.

* NieuwVers staat voor onverkloot eten maar het hoeft niet uit oma's tijd te zijn. De modernste, verbeterende en verduurzamende technieken worden toegejuicht door NieuwVers als ze de oorspronkelijke voedingswaarde van producten zo goed mogelijk voor mensen beschikbaar maken en de milieudruk verminderen door dat lekkerder en slimmer te doen. NieuwVers hanteert 10 doelprincipes:

1. Productie binnen zo gesloten mogelijke kringlopen van nutriënten
2. Gebruik van hernieuwbare energie
3. Beperking van het vervoer van levende dieren en halffabricaten
4. Terugdringing van voedselverspilling en uitspoeling van nutriënten
5. Ketenverkorting met als doel zo weinig mogelijk kosten aan producten toe te voegen die niet ten gunste komen aan de intrinsieke kwaliteit van het product
6. Het geven van identiteit aan producten zodat die een prijs opleveren die vooruitstrevende productie- en verwerkingsprocessen, dierwaardige houderij- en slachtvormen en maatschappelijk geaccepteerde arbeidsomstandigheden en beloningen mogelijk maken
7. Behoud van biodiversiteit
8. Zorg voor een mooi landschap en een evenwichtig bodembeheer
9. Bevordering van een gezond voedingspatroon door de aantrekkelijkheid van voedsel dat mensen dichter bij hun natuurlijke voedingsbehoeften brengt te vergroten
10. Het betrekken van consumenten bij productontwikkeling opdat zij zich er betrokken bij kunnen gaan voelen en vanuit groeiende warenkennis een versnellende factor worden bij de permanent mogelijke verduurzamende vernieuwing van het aanbod


Fotocredits: NieuwVers