Alle groepjes, schrijft Rotgers, kwamen met verontrustende signalen thuis. Rotgers: In Brussel werd argwanend gekeken naar die fosfaatrechten. Ik zie het viertal nog uit hun stoel opveren – de voorzitter en drie ambtenaren van het Nitraatcomité – zij waren zichtbaar ‘not amused’ dat zij niet op de hoogte waren gesteld van de Nederlandse plannen en wilden er van alles over weten. Het comité gaf tenslotte aan niet overtuigd te zijn dat dit instrument voldoende doel zou dienen. Afgelopen voorjaar troffen we elkaar opnieuw, het comité bleek deze keer wel op de hoogte van de Nederlandse plannen rondom de fosfaatrechten, men had het nodige vanuit de media vernomen. Maar ook deze keer werden er kritische kanttekeningen geplaatst bij de fosfaatrechten. Was men in Nederland geïnteresseerd in deze berichten uit Brussel? Niet echt.
Daar staat nogal wat. De Nederlandse zuivelketen is een van de motoren van onze economie. De Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) meldt dat van iedere euro die Nederland aan zijn export verdient bijna 8 cent uit de zuivelsector komen en dat zuivel 1/6 van de totale - omvangrijke - levensmiddelenindustrie van Nederland uitmaakt.
De fosfaatrechten zijn een ingewikkeld stelsel waar stammenstrijden over zijn uitgevochten tussen boeren met (in Friesland vooral) en zonder grond (vooral in Brabant) en tussen de sector als geheel en milieuorganisaties. Met ingewikkelde compromissen en hier en daar wat bloed aan de paal, is daar ruim een jaar mee heengegaan.
Zonde van de tijd, blijkt nu. Want dat Brussel - dat als overheid ook de eindbaas is in Den Haag - die rechten niet zou accepteren, was van meet af aan eigenlijk wel duidelijk.
Het zou een boeiende ontknoping van de Nederlandse melksoap zijn: boeren en Brussel regelen direct wat Den Haag en boerenbestuurders niet konden managenMogelijke schadeclaims
Het gevolg van deze misser is het verlies van de zogeheten derogatie. Daardoor mogen Nederlandse boeren minder mest dan hun belangrijkste Europese concurrenten uitrijden. Als dat gebeurt, staat de melkveehouderij voor een verdere forse krimp én stijgt de kostprijs van de Nederlandse melk misschien wel zodanig dat de bijdrage aan de export van de BV Nederland toch een flinke tand terug moet.
Volgens Cor Pierik van het CBS gaat die derogatie Nederlandse boeren bijna een half miljoen van hun huidige 1,6 miljoen koeien kosten. Al die beesten moeten voor weinig naar de slacht, omdat de markt zoveel voortijdig uitgemolken koeien helemaal niet aankan.
Geen #derogatie = wegvallen plaatsingsruimte stikstof van 70 mln kg. wv 56 mln kg. op melkveebedrijven = 480.000 melkkoeien pic.twitter.com/W9WCrYzg38
— Cor Pierik (@CrPierik) October 17, 2016
Schade zal er dan ook zijn op alle fronten. De verwerkende industrie moet teruglopende inkomsten incasseren en te grote fabrieken óf gedeeltelijk afschrijven óf vullen met buitenlandse melk(poeder). Boeren moeten koeien met verlies laten slachten en hun stallen leeg laten staan. De leningen die ze hebben afgesloten, kunnen ze niet meer opbrengen omdat er geen omzet meer tegenover staat.
Als Rotgers gelijk heeft en dat verder weet aan te tonen, is het niet ondenkbaar dat de Staat schadeclaims aan haar broek krijgt wegens onbehoorlijk bestuur.
Brussel naar Nederland
Volgens Rotgers is het nog niet te laat en moeten boeren zelf het heft maar in handen nemen. Rotgers: Momenteel wordt de discussie over wel/geen derogatie volledig gevoerd in de mist: het derogatiedossier is vertrouwelijk en de onderhandelingen geschieden in gesloten kamertjes (als ze al geschieden, want ook dat weten we niet zeker). Maar wat ik heb ervaren, en anderen met mij, is dat Brussel echt open staat voor vragen van Nederlandse boeren, en onze boeren ook graag de weg wil wijzen. Waarom nodigen wij Brussel dan niet als de wiedeweerga uit om hier aan alle boeren zelf te vertellen wat de bedoeling is en hoe wij derogatie kunnen behouden? Laten we in ieder geval niet nog meer tijd verliezen met blindemannetje spelen.
Het zou een boeiende ontknoping van de Nederlandse melksoap zijn: boeren en Brussel regelen direct wat Den Haag en boerenbestuurders niet konden managen. Staatssecretaris Van Dam die in Nederland voor het dossier tekent, zal er opgelucht door adem halen, want de verantwoordelijke ambtenaar die hem in dit lastige parket heeft gebracht, heeft inmiddels al een andere baan.
Wiebren, een koe is geen varken.
Never waste a good crisis. Is het niet op alle manieren wijzer om nu eindelijk snel echte grondgebondenheid na te streven in de melkveehouderij (ook nog eens brede Kamerwens)?
Ook qua op iets langere termijn te verwachten maatregelen qua o.m. ammoniak en methaanuitstoot? Ook qua mogelijkheden van weidegang? Ook qua regelgeving en administratieve inspanningen? Ook qua mestfraude? Ook qua handhaafbaarheid?
Ook qua maatschappelijk draagvlak? Ook qua circulariteit? Ook qua milieu? Ook qua imago? Ook qua werkgelegenheid? Ook qua landschapsbeheer? Ook qua biodiversiteit?
(Waarschijnlijk vóór jouw tijd: "houd het simpel, slaag met vlag & wimpel")
Waarom zetten we die stip dan niet snel op de horizon, en werken we daar naar toe, in plaats van nu als volgende stoplap weer honderden miljoenen weg te gooien aan contraproductieve, ondanks al die subsidies niet rendabel te krijgen en ook nog eens niet ongevaarlijke ecologische wangedrochten als de meer dan duizend Campina-strontfabrieken
die niemand wil?