De Wageningse promovenda Jenneke Heising (Foor Quality & Design Group) hoopt volgend voorjaar op zo'n intelligente verpakking te promoveren. Zij ging op zoek naar een intelligente verpakking die de kwaliteit en/of veiligheid van zijn inhoud kan bewaken en voorspellen. Daarvoor wil ze een sensor gebruiken die, in combinatie met wiskundige modellen, kan voorspellen hoe de kwaliteit van het verpakte voedsel zich ontwikkelt onder de verschillende omstandigheden die zich in de keten kunnen voordoen.

Vluchtige stoffen
Ze viel voor vis omdat het al snel duidelijk werd dat de voedingsmiddelen die het meest van een intelligente verpakking profiteren relatief dure en snel bedervende voedingsmiddelen zijn. Voor voedingsmiddelen waarvan de startkwaliteit bekend of vrijwel altijd hetzelfde is kan een sensor die de condities meet die de kwaliteit van het verpakte voedsel beïnvloeden (opslagtijd en temperatuur) nuttig zijn. Maar bij voedsel waarbij de startkwaliteit wisselt of onbekend is, moet een sensor verbindingen of eigenschappen meten die direct verband houden met de kwaliteitskenmerken ervan. Vis dus.

Heising probeerde verschillende sensoren uit, waaronder een ammonium electrode, die daadwerkelijk de ammoniak 'ruikt' naarmate die vrijkomt uit de vis. Op basis van de meetgegevens en de mathematische modellen kan dan een versheidsindicatie afgelezen worden. Heising vertelde ons: "Het concept zou ook voor andere producten gebruikt kunnen worden. Belangrijk hiervoor is dat er vluchtige stoffen gevormd worden die een goede indicatie zijn voor de versheid (of kwaliteit) van een product tijdens het bewaren onder verschillende condities. De wiskundige modellen om het sensor signaal te vertalen naar een kwaliteit of versheid status moeten ook per voedsel product aangepast worden."

Nog geen werkend prototype
Het onderzoek van Heising beperkt zich tot de werking en toepasbaarheid van een sensor en de mathematische modellen die de versheidsindicator werkbaar moeten maken. De volgende stap, het daadwerkelijk ontwerpen van de sensor, is aan de electronische ingenieurs. Ze geeft wel een aantal aanbevelingen: "een miniatuur-sensor die geïntegreerd is een voedselverpakking, goedkoop en op grote schaal te produceren (in verhouding tot de verpakkingsinhoud), accuraat en betrouwbaar, gemakkelijk uit te lezen en te begrijpen door de gebruiker, bij voorkeur duurzaam en uiteraard voedselveilig." Er is dus nog geen werkend prototype. Het zal nog wel even duren voor een sensor daadwerkelijk op de markt komt.

Hoe verser, hoe duurder
Maar wie gaan nu uiteindelijk profiteren van zo'n sensor? De consument natuurlijk, die (met zijn smartphone) de 'verste vis' kan uitzoeken. Maar ook de supermarkten, verwerkers, verpakkers en distributeurs, kortom alle partijen in de keten, profiteren. Tegenover de extra verpakkingskosten staan kostenbesparingen door geoptimaliseerde logistieke beslissingen en minder voedselverspilling.

Heising schetst in FoodProduction de ultieme consequentie: een dynamisch prijssysteem.
Daarbij varieert de prijs op basis van de voorspelde versheid van de sensor. Welke consument kijkt nu niet welk pak melk het langst houdbaar is? Zo zou je, met je smartphone, ook kunnen kiezen voor de verste vis. Of, als je portemonnee dat niet toelaat, voor een iets minder verse, daardoor lager geprijsde, maar nog altijd kwalitatief verantwoorde vis. Dat kan straks allemaal met zo'n sensor.

Zou'ie er echt komen?


Fotocredits: Jenneke Heising (N.B.: voor de foto is AH-vis gebruikt, AH is niet bij onderzoek betrokken).