Eten wat je lekker vindt, op tijd een verzadigd gevoel krijgen, niet meer eten dan nodig is en dus op gezond gewicht blijven. Dat is wat iedereen zou willen. Maar 'verborgen' vetten verzadigen ons onvoldoende. Blijkbaar is het menselijk lichaam niet toegerust voor het herkennen van deze calorieën. Zij dragen daarom in belangrijke mate bij aan een ‘dikmakende’ omgeving. We willen onderzoeken hoe het komt dat je sommige calorieën minder goed opmerkt dan andere, zegt prof.dr.ir. Kees de Graaf bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Eetgedrag aan Wageningen Universiteit op 5 oktober. Prof. De Graaf is benoemd door het Voedingscentrum. Eetgedrag is aangeleerd gedrag, toont prof. De Graaf aan in zijn inaugurele rede. Om tot een optimaal voedingspatroon te komen is het daarom belangrijk om ons verstand te gebruiken en gezonde gewoontes aan te leren. En verder moeten we onze omgeving zodanig inrichten dat deze gezond gedrag stimuleert. Er is al veel bekend over al of niet verzadigende effecten van eiwitten, koolhydraten of vetten en alcohol. Eiwitten verzadigen meer dan koolhydraten, koolhydraten meer dan vetten, en vetten weer meer dan alcohol, dat juist een eetluststimulerend effect lijkt te hebben. Hoe dit komt is nog goeddeels onbekend.
Verzadigende voedingsmiddelen
Kees de Graaf ziet daarom in de ontrafeling van deze vragen één van de belangrijkste uitdagingen van het voedingsonderzoek van deze tijd. Dat levert mogelijkheden op om goed verzadigende voedingsmiddelen te maken met een lage energie-inhoud, die mee kunnen helpen om overgewicht te bestrijden. In Nederland heeft bijna de helft van de bevolking overgewicht en dat leidt weer tot een toename van allerlei ziektes, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, hoge bloeddruk, gewrichtsklachten en slaapstoornissen.
Twee processen
Ons eetgedrag wordt bepaald door twee processen, de metabole en de sensorische. De metabole processen manifesteren zich als gevoelens van honger en verzadiging, en hebben de functie om het lichaam in energiebalans te houden. De sensorische processen hebben te maken met de aangenaamheid van het eten, en zijn verantwoordelijk voor de voedselkeuze en daarmee de variatie in ons voedingspatroon. We eten wat we lekker vinden en we vermijden het voedsel dat ons tegen staat. Beide processen worden in onze hersenen aan elkaar gekoppeld en conditioneren ons eetgedrag.
Hoge energiedichtheid
Uit een groot aantal studies komt naar voren dat we bij het aanleren van voedselvoorkeuren die smaken leren waarderen die samenhangen met een hoge energiedichtheid, met hoge gehalten vetten en koolhydraten, in ons voedsel. Mensen met overgewicht hebben geen andere voedselvoorkeuren dan mensen met een normaal gewicht, maar reageren wel sterker op de aangenaamheid van eten: als ze iets lekker vinden, eten ze er meer van.
Eetgedrag beïnvloeden
Niet alleen met het bewust aanleren van een gezond eetpatroon of met meer bewegen, maar ook met het veranderen van eigenschappen van voedingsmiddelen kunnen we het eetgedrag beïnvloeden, stelt prof. De Graaf. Er zijn nu al voedingsmiddelen met eetlustremmende ingrediënten op de markt, maar die zetten nog weinig zoden aan de dijk. De industrie probeert wel voedingsmiddelen te ontwikkelen die sterk verzadigen. De Graaf vindt dat voor deze producten de lat voor serieuze claims hoog moet worden gelegd en met onafhankelijk onderzoek moet zijn aangetoond. Daarnaast moet onderzoek het effect van de textuur van voedingsmiddelen op verzadiging aantonen. De mens lijkt niet goed toegerust om met vloeibare calorieën om te gaan, aldus De Graaf. Die calorieën gaan snel en ongemerkt naar binnen en leiden daarom snel tot een positieve energiebalans. Het mechanisme daarachter wil hij uitzoeken.
bron: WUR
Hans, als Kees de Graaf er meer over kwijt wil - hij heeft ongetwijfeld eerste hypothesen - is hij hier van harte welkom!
Ook, júist misschien wel, met speculatieve gedachten. Bijv. in de trant van 'ik denk dat we mensen de volgende eetgewoonten op de volgende manier zouden kunnen aanleren'.