Zo kondigen Teun van de Keuken en Ronald Duong hun programma aan.
Het programma is bekijken via Uitzending Gemist:
Fotocredits: Retro or oldschool beibe !!, Camil Agapie
De één ster kip van Nederland wordt mogelijk Roemeens. Dat lazen we al eerder op Foodlog. Nederland weet nog niet dat Smithfield, de Amerikaanse megaproducent van varkens, met EU-steun grote varkensstallen in Roemenië heeft gebouwd. De Slag om Brussel heeft het er vanavond over op Ned 2, om 20.25h
Ik ben razend benieuwd wat Sándor vindt nu hij anderen hier gehoord heeft.
Hendrik; ja, dat ben ik wel met je eens;Smithfield houdt er bepaald geen 'geschenk aan de maatschappij' filosofie op na. Maar om nu 'in het algemeen' tegen schaal en concentratie te zijn is te simplistisch denk ik. Wat is dan precies het probleem, of beter, welke uitdagingen staan ons te wachten die met schaal en concentratie niet goed gaan? Overigens zie je juist in de VS -als tegenbeweging?- juist weer kleine, nieuwe bedrijven ontstaan, niet met beleid maar in de vrije markt. Kennelijk zoekt dat ook een evenwicht.
Ps de percentages in #19 zijn verwisseld: Roemenië 11 en Polen 5-6%
Het opzetten van megastallen in Oosteuropa lijkt me meer een lage lonen kwestie. Het is natuurlijk lucratief om in een gebied met lage lonen te gaan produceren met de bedoeling om de productie vervolgens op de markt te brengen in een gebied met hoge lonen en meer koopkrachtige consumenten. Of dat een gewenste situatie moet zijn is bij mij nog een vraag. In detail gaat het toch om de hoeveelheid dieren die 1 man/werknemer op een veehouderijbedrijf kan groot brengen/verzorgen. Pak je dan het megabedrijf van Straathof met 350 werknemers erbij. Dan kun je terugrekenen dat er bij Straathof 1 werknemer is per 300 zeugen. Precies hetzelfde aantal zeugen dat 1 doorsnee Nederlandse varkenshouder er op na houdt. Concurrentie verschil tussen een Oosteuropese en Nederlandse zeugenhouder en is dan louter het verschil tussen hoge en lage lonen. Of je dat fair kunt noemen is alweer een vraag. Straathof heeft dan het voordeel dat hij mee kan liften op de prijsvorming in een hoge lonengebied. En de Nederlandse zeugenhouder kan met zijn gezinsinkomen niet hoger komen dan het gezinsinkomen van een zeugenhouder zijnde werknemer van Straathof. En met kippen zal het hetzelfde verhaal zijn als met zeugen. Met melkkoeien eensgelijks. Ik heb familie in de US die een melkveeberdijf heeft met ca 2000 melkkoeien. Daar lopen als wernemer 30 lageloon Mexicanen rond. Teruggerekend ca 70 melkkoeien per man. Hetzelfde aantal melkkoeien van 1 gemiddelde Nederlandse boer. Concurrentie verschil op de wereldmarkt van melk is ook dan een lage en hoge lonen kwestie. Wat minder kostprijs verschillen tussen boeren van het ene land/continent met boeren van een ander land/continent lijkt me niet onbelangrijk.
Liesbeth, voor wat betreft Polen en Roemenië zijn de cijfers in deze sector voorlopig nog niet verontrustend. Ik doelde op de situatie in het land van oorsprong.
Hendrik, Wouter; het lijkt zo logisch, maar ik ben er niet zeker van of jullie analyse klopt. Om even bij Smithfield te blijven; in Roemenie produceert het ca. 5-6% vd varkens, in Polen ca. 11%. Beide markten zijn niet gegroeid en in het geval van Roemenie al helemaal niet verzadigd. Met stijgende graanprijzen worden er in de toekomst eerder minder dan meer varkens gehouden in oost Europa (is veel makkelijker geld verdienen), dus wat is dan precies het probleem met Smithfield in Europa? Ik zou het graag onderzoeken, maar denk dat het verdwijnen van kleinere varkensbedrijven in Oost Europa weinig tot geen relatie heeft met de investeringen van nieuwkomers. Er is ruimte en markt genoeg.
De angst dat de concentratie in varkens heel sterk wordt is denk ik niet terecht; dit soort bedrijven in de varkenshouderij (die op meerdere plekken in de wereld groeien en investeren) blijven uitzonderingen. Illustratief vind ik dit artikel in Boerderij.
Overigens produceert Straathof meer biggen/varkens dan Smithfield. Maar de zorg (over oligopolies) zit meer in de keten; in de aanvoerketen (genetica en zaadveredeling) en de retail.
Ik deel de analyse van Hendrik. Ook ik maak me zorgen om verzadigde markten met een oligopolie (waar we er al veel te veel van hebben).
Toch is er met Smithfield wel iets aan de hand, deze corporatie is zelf deel van een verontrustend systeem van toenemende concentratie in deze business. Geen normale concurrentie meer maar een systeem dat lijkt op een ouderwets soort oligopolie. Wanneer zeer weinigen meer dan tweederde van de markt in handen hebben lijkt mij dat niet goed. De trend is naar nog minder van een nog groter deel van de markt. Dat proces zag ik ook overal in Polen vanaf de val van de muur en het maakt het voor de middenklasse niet gemakkelijker. Erger nog ik zie dit als een van de belangrijkste oorzaken voor de huidige crisis.
Goed betoog van Liesbeth. Volkomen eens. Wat heeft het voor zin - anders dan framing - om Smithfield tegenover kleinschalig voor eigen gebruik te zetten? Is het Rondeel dan ook verantwoordelijk voor het drastisch dalend percentage achtertuinkippen in Ewijk?
Esther Ouwehand (PvdD) stelt Kamervragen over deze stallen. Merkwaardig want hun geestverwante Wakker Dier steunt dergelijke stallen met 1 ster voor kippen. [url=http://www.boerderij.nl/Home/Nieuws/2012/11/PvdD-wil-opheldering-over-financiering-megastallen-Roemenie-1110283W/?cmpid=NLC|boerderij_vandaag|2012-11-20|PvdD_wil_opheldering_over_financiering_megastallen_Roemeni
Na de val van de Berlijnse muur ging de graanprijs in de Oostbloklanden van ca 16 guldencenten wereldmarktprijs naar een Europese graanprijs van ca 30 guldencenten. Daarmee werden de Oosteuropese veehouders meteen geconfronteerd met vrijwel een verdubbeling van de veevoerprijzen. Gevolg decimering van de veehouderij in de Oostblok landen. Geen nood, de EU gaf in die tijd tot 60% subsidie op landbouwmachines e.d. om boeren te laten overschakelen van veehouder naar akkerbouwer. Met gevolg dat er, na de val van de muur, in de Oostblok landen naar overwegend akkerbouw werd overgeschakeld. En vandaag de dag moet het met EUsubsidies weer andersom. De Oosteuropese boer, die een tiental jaren terug met EUsubsidies akkerbouwer werd, mag weer terugschakelen naar veehouder. Europees jojo landbouwbeleid voor de Oosteuropese boer noem ik dat..
Het enige interessante vind ik dat Teun Roemeens lijkt te spreken, verder vind ik het vooral een verspilling van geld en moeite aan eenzijdige beeldvorming. Als het dan al om Europa gaat, hadden de makers zich even in de historie moeten verdiepen. Ze bevinden zich nl in het oude Hongarije, waar de kleinschalige varkenshouderij inderdaad een traditie kent (die overigens al grotendeels is verdwenen). Maar voor het overgrote deel van Roemenie is dit niet het geval; het was en is vooral grootschalig of backyard voor eigen gebruik. Dus het feit dat Smithfield de lokale kleine varkenshouders laat verdwijnen is onzin; het zijn vooral de lokale grootschalige (voormalig communistische) bedrijven die het niet hebben gered. De reden is ook al niet uniek, dat zie je in praktisch heel C/O Europa; mismanagement en (daardoor) gebrek aan financiele middelen om bedrijven (en management) te moderniseren.
Het is van belang voor de bevolking dat er veilig en voldoende voedsel wordt geproduceerd tegen betaalbare prijs; daar levert Smithfield naar mijn mening een positieve bijdrage aan. Daarbij investeert Smithfield lokaal, dat is goed voor de werkgelegenheid op het platteland, en heel wat ondernemender dan West-Europese slachterijen die karkassen, delen of 'trimmings' exporteren zodat een land als bv Slowakije, Hongarije steeds afhankelijker worden van importen.
Tenslotte is Roemenie een importmarkt voor varkensvlees, dus is er nog voldoende ruimte in de markt om op een onderscheidende manier varkens te houden. Punt is misschien wel dat Brussel daar minder geld voor beschikbaar stelt. Maar misschien logisch, die vettere speenvarkentjes zijn een stuk duurder dan het Smithfield vlees en niet iedere H&M naaister heeft het budget om in Ionu's restaurant te gaan eten.
Maar ik ben het wel met Sandor eens dat er - ook in het nieuwe landbouwbeleid - niet genoeg wordt gekeken naar de nadelige effecten van te grote focus op schaalvergroting, volume en monocultuur. Er zou vanuit Brussel meer (kritische) aandacht moeten zijn om het platteland ook op een andere (leukere?) manier leefbaar te houden/maken, met meer oog voor (bio)diversiteit, andere functies van landbouw en werkgelegenheid. Al wordt dat onderdeel (plattelandsontwikkeling) nu ingevuld, dus wie weet.
ps Het filmpje begint met een kreupel paard voor de wagen; kleinschalig is geen garantie voor diervriendelijk
IKEA maakt onze meubelen
H&M maakt onze kleren
Volkswagen zorgt voor onze mobiliteit
De farmaceutische industrie biedt ons gezondheid
Scholen voeden ons op.
Het lijkt bijna uitgesloten dat boeren straks nog voor ons eten zorgen.
Ik zeg niet dat het verstandig is, maar alles wijst, inclusief Fresco en Dijkhuizen in die richting.
Ik heb zonet de uitzending bekeken. Waarom hebben Europese bedrijven zicht het kaas van hun brood laten eten? Waarom is de VION niet zo verstandig geweest om in Roemenië te starten? Waarom kan ik geen 'lekker' vlees krijgen in de supermarkt. En waarom komt lekker vlees vrijwel altijd van buiten Nederland (Label Rouge kip, grass-fed rund, etc.). Neen, dit verhaal illustreert weer eens dat onze groter en goedkoper strategie eindig is.
Ik deel eigenlijk de mening van Co.
PS ik verbaas me vooral dat de EU zo scheutig blijft met het geven van subsidie voor het verder vergroten van ons voedselproductie-apparaat. Dat blijf ik vooral onhandig vinden.
Geef ook deze varkens net als de Roemense kippen een paar mooie sterren en iedereen is gelukkig........
Zo. En nu maar andere mensen aan het woord :-)
Dick, als je het in beginsel eens bent, hoef je je toch niet mee te laten sleuren met het algemeen economisch systeem...?
Sándor, in beginsel ben ik het met je eens en denk ik anders. Maar denk je eens in: megaboeren in Nederland zijn het me jou eens voor Roemenië, maar niet voor Nederland. We leven ook in de 21e eeuw, die elektrisch gaat worden.
@Dick schreef: Sándor in dit geval valt te constateren dat er geen probleem is. Of vergis ik me daarin?
Ja Dick, daar vergis je je in. Hemeltje lief, dat je zo kan denken.
€ 600.000 van Smithfield is een stuivertje. Er spelen veel grotere elementen. Informeer maar bij Bert Reinders (info jouw doorgemaild).
Dick, het probleem is dat het land (en elk ander zielig land) niet meer voor zijn eigen voorziening kan zorgen. Afhankelijk zijn van grootmachten zie ik als een hel. De bedoeling lijkt goed, maar de praktijk lijkt anders. Het probleen in Oost Europa is dat zij na alle ellende te veel Westers zijn gaan denken en handelen. Een goed evenwicht zou beter zijn, maar dat moet groeien. Laat het niet te lang duren, want kennis en werkwillendheid is aan het verdwijnen.
Sándorm in dit geval valt te constateren dat er geen probleem is. Of vergis ik me daarin?
De €600.000 die een miljardenbedrijf als Smithfield heeft ontvangen zijn alleszins acceptabel. Dat de heren niet naar binnen mochten toen ze voor de poort belden is weinig verrassend.
Wat liet deze uitzending zien?
Ik denk dat de EU ambtenaar het goed uitlegde: de EU moet zichzelf serieus nemen.
In Roemenië is het grootste probleem dat er na de wende nagenoeg geen landbouw meer is. De jongere generatie wil over het algemeen niet meer de mouwen opstropen. Heel erg, want zo verdwijnt ambacht en kennis. Geldt ook voor slagers, bakkers e.d.
Ik ben nergens in het algemeen tegen. Probeer mij te oriënteren en dan een mening te vormen. Maar lees eens Barry C. Lynn’s Cornered: The New Monopoly Capitalism and the Economics of Destruction
Prof. Heffernan had ooit jaarlijks een overzicht over dit verontrustend fenomeen. Niemand die deze vorm van analyse heeft overgenomen. Helaas. Ik weet trouwens ook nog niet of je de door jou genoemde trends tegen elkaar weg kan en mag strepen.
Ik ken Roemenië iets te weinig, maar in Polen waar de oude partijbonzen meestal op hun stoel zijn blijven zitten zullen ze heel gemakkelijk vrij spel hebben zei mijn Poolse informant.