Staatssecretaris Martijn van Dam maakte een 'stevig' debuut in de Tweede Kamer. Dat vindt vakblad Boerderij van het optreden van de opvolger van Sharon Dijksma als staatssecretaris van EZ, belast met de landbouw in ons land.

Hij verdedigde afgelopen woensdag en donderdag de landbouwbegroting.

Kiloknallers en ecologische grenzen
Hoewel Van Dam kiloknallers niet OK vindt, wil hij ze niet verbieden omdat dat de boer niet helpt aan een beter inkomen. Hoewel de VVD van Nederland een verder groeiend exportland wil maken, wil Van Dam dat niet. In plaats daarvan wil hij een landbouw die meer verdient aan minder, maar hoogwaardiger voedsel. Dat is verstandig omdat de productie in ons land zijn ecologische grenzen ruimschoots bereikt heeft.

OESO
De varkensboeren die ondanks hun crisis voor de hele EU uitgroeiden, krijgen geen stoppersregeling. Verder hield hij de hand op de knip: het groene onderwijs krijgt er geen geld bij. Boeren zouden, vindt Van Dam, wel wat meer geld moeten krijgen voor vergroening en daarmee meer geld willen verdienen.
Dat laatste klinkt misschien een beetje raar, maar spoort weer helemaal met de oproep die de OESO onlangs aan ons land deed. Nederland moet een goed faciliterend landbouwbeleid voeren, zegt de OESO. Daar moet je kosten voor maken als overheid die voor de baat uit gaan.

Onze correspondent in de Kamer meldde ons het feitelijke verloop van het debat. Dat is in lijn met het verslag van Boerderij. Wel kregen we nog deze nadrukkelijke aanvulling te horen: "ik zou zeker lof uiten over de nieuwe stas – die deed het echt voortreffelijk."

Made in Holland
In verband met reactie #1 voegen we aan dit artikel de lijst reacties van de staatssecretaris toe op de opmerkingen en voorstellen van de Kamer. Daarin valt met name Van Dams gedachte aan het collectief promoten van Hollandse Waar op. Frankrijks voormalige minister van Economische Hervorming en Productiviteit Arnaud Montebourg (Parti Socialiste, net als Van Dam), stelde in Frankrijk Made in France voor om de Franse economie weer uit het slop te halen.
Montebourgs Frankrijk-merk was op de interne markt gericht omdat Fransen steeds meer buitenlandse waar kopen.

Jack_Ma_foto_Aalt_Dijkhuizen
vlnr: Aalt Dijkhuizen, Alibaba oprichter Jack Mack en de Nederlandse koning,
30 oktober, Holland Center China - foto: Aalt Dijkhuizen


Wij hadden ooit het Holland Meisje, als exportbevorderend kenmerk. Helaas mondde dat uiteindelijk uit in producten die Duitsland typeerde als 'Wasserbomben'. Dat zorgde voor ernstige imagoschade, zodat het verwaterde en werd verlaten. Van Dam blijkt te denken aan een revival van die gloriedagen en werpt de gedachte aan Made in Holland opnieuw op. Vermoedelijk laat hij zich inspireren door het succes van Nederlandse kaas en merkpoeders voor babyvoeding in China. Zijn gedachte is duidelijk: een onderscheidend kenmerk kan Hollandse bulkproductie toch een onderscheidend kwaliteitsimago te geven op de internationale én intern Europese markten waarvan onze landbouwproductie nu eenmaal - grosso modo - voor 80% afhankelijk is.

Reacties Van Dam:
1. Over kiloknallers: is verbod op kiloknallers oplossing voor stunten met vlees? Stunten met vees is onverantwoord van retail.

2. Over prijsvorming in de keten: de staatssecretaris wil met hele keten spreken over maatschappelijke verantwoordelijkheid retail en producenten voor inkomen boeren. Gaat stappen op dit gebied zetten. Geen verbod op verkoop onder kostprijs. Komt Kamerbrief.

3. GL vraagt om bepaalde contractvormen in oa vleesketen te verbieden. Stas niet.

4. CU vreest voor schaalvergroting bij TTIP en slechter verdienmodel voor boeren. Wil landbouw uit TTIP halen. Stas niet.

5. CU wil binnen half jaar convenant afsluiten om verkoop onder de kostprijs uit te bannen; wil stas gaan doen, maar half jaar te kort dag.

6. PvdA noemt MVO één schakel terug de keten in niet genoeg, wil volledige ketenverantwoordelijkheid. Maar beseft geen instrumenten beschikbaar.

7. D66 wil meer transparantie over prijsvorming om bewustzijn van consumenten te vergroten. Stas zegt dat initiatieven als sterrensysteem Dierenbescherming vaak beter werkt dan verboden overheid.

8. Over mededinging: ruimte in samenwerking voor duurzaamheid/dierenwelzijn tussen Agrofoodketenpartners, verwijst naar aangepaste beleidsregel duurzaamheid die eind dit jaar ter consultatie worden gepubliceerd.

9. Over acties om de kwaliteit van NVWA te versterken: 1) doorlichting efficiency en 2) budget loopt terug in meerjarige begroting, maar wordt meer gevraagd van de NVWA. Die balans moet terug. Grote reorganisatie gaande, verwachting dat toezicht efficiënter wordt, bijvoorbeeld door meer risicogebaseerd toezicht. In voorjaar komt voortgangsrapportage van deze acties, indien nodig bij Voorjaarsnota (financiële) acties. Volgende week ook nog AO NVWA.

10. Over retributies: totale exportwaarde 80 miljard, retributies 70 miljoen. In 2016 worden vervolgstappen gezet naar het volledig kostendekkend maken van de tarieven van de NVWA. EZ zal in overleg gaan met sectoren die disproportionele kosten zullen krijgen. Begin 2016 vervolgoverleg met EZ, NVWA en sectoren.

11. Over keurmerken en hun complexiteit: zijn niet in een duurzaamheidsstoplicht te vatten, doet geen recht aan nuances. Resultaat: alle stoplichten in supermarkt op oranje. Daarbij fair trade dan weer ander stoplicht. Nu inderdaad teveel keurmerken. AVV werkt samen met MilieuCentraal aan ordening in keurmerken en bekendheid onder consumenten over keurmerken moet vergroot worden. Aanvullende consumenteninformatie zoals D66 wil is niet te vatten in dubbel stoplicht. Op korte termijn rapporten MilieuCentraal en intern vooronderzoek ACM naar kamer.

12. Over de inzet op regionalisering voedsel: import en export zal er altijd zijn. Maar ook inzetten op meer regionalisering. Voor import bv soja nu weinig alternatieven. Meer productie grondstoffen in Europa om minder kwetsbaar te zijn en is duurzamer. HCSS gaat onderzoek doen naar kwetsbaarheid van ons voedselsysteem.

13. Over de winst bij de rechter van foodwatch versus de NVWA inzake de affaire Selten: brief stas met betekenis van de uitspraak voor volgende situaties.
Wil samen met andere Europese koplopers dierenwelzijn in EU-wetgeving vastleggen.
Groen onderwijs; Wil komen tot een meerjarige ontwikkelagenda voor het groene onderwijs 2015 – 2025. Verworvenheden en kwaliteiten gouden driehoek moeten hoe dan ook blijven bestaan. CDA heeft Kamerbrief aangevraagd.

14. Over de status van nieuwe veredelingstechnieken zoals cisgenese: onduidelijkheid. EC komt dit jaar met een juridische analyse tav van deze technieken.Gaat in EU pleiten voor uitsluiten cisgenese als GMO en wil genuanceerd debat over GMO's.

15. Wil met kwaliteitskeurmerk ‘Made in Holland’ Nederlandse producten internationaal onderscheidend laten zijn door middel van branding en marketing. 

16. Werkt aan versterken van het toezichtskader NVWA, onder meer door het ophogen van de bestuurlijke boetes in de Wet dieren en de Warenwet. In de Wet dieren maximaal op te leggen bestuurlijke boete verhogen tot 10% van de jaaromzet.


Fotocredits: Martijn van Dam