Diëtist Yvonne Lemmers van Grip op Koolhydraten viel iets anders op. Emeritus hoogleraar en voedingsleerdeskundige Martijn Katan noemde zijn wetenschap "niet meer helemaal schoon".
Volgens Katan is er iets misgegaan met de wetenschap nu die niet meer door de overheid, maar voornamelijk door belanghebbende partijen wordt gefinancierd. Hij zegt dat daarom wetenschap teveel onderzoek doet dat vanuit gestuurde vraagstellingen naar gewenste resultaten en nieuws toewerkt.
Lemmers noteert wat Katan in de uitzending zegt: "Wetenschappers moeten geld hebben voor onderzoek. De overheid geeft dat nauwelijks meer. Dan gaan ze praten met de alcoholindustrie en die zegt dan ‘nou ja we hebben een mooi onderzoek, maar kun je dat een heel klein beetje aanpassen. Als je nu eens zegt: ‘Het is nog niet bewezen, kun je dat zeggen?’ Natuurlijk, meer onderzoek is nodig. Zo werkt dat."
Vraag Radar: Mijn nest is niet meer helemaal schoon.
Zit u nu niet een beetje uw eigen nest te bevuilen?
Martijn Katan: “Mijn nest is niet meer helemaal schoon. Maar dat is niet de schuld van de wetenschap, dat is eigenlijk ons aller schuld dat we zeggen, wetenschap moet maar betaald worden door de industrie. Ja, dan krijg je dit.”
Volgens Katan zijn onderzoeken die bewijzen dat wijn gezond is, domweg gekocht door de industrie. Dat zou ook gelden voor andere onderzoeken zodat verwarring ontstaat over de betekenis van onderzoeksresultaten. De vraag stelt zich immers welk inzichten zijn verkregen vanuit een belang en welke inzichten resulteren vanuit een vraag in het algemene belang.
Yvonne Lemmers gaat meteen zover de vraag te stellen of oudere uitspraken van Katan dan wel vertrouwd kunnen worden. Zo krijgt degene die de bal kaatst, die meteen recht in zijn gezicht terug. Daarmee zijn de verwarring en het wantrouwen compleet.
Fotocredits: Martijn Katan, still, Radar
De enige schone wetenschap die je nog kunt krijgen is het terug geven van wetenschap aan het academische veld. Wetenschap vanuit wetenschappelijk gestuurde vragen, wetenschappelijke ''nieuwsgierigheid'', kennishonger. Echte wetenschap waar gezocht, geëxperimenteerd, uitgevonden kan worden, zonder de druk om elke twee jaar te publiceren of elke vijf jaar je boek her uit te geven. Met name op gebied van voeding en gezondheid zouden we naar zo'n situatie terug moeten gaan. Het doen van onderzoek is nu een doel op zichzelf in plaats van een middel om tot een doel te komen. Zoals die mega-onderzoeken die universiteiten opzetten met cohorten bestaand uit halve steden (''Generation R'' in Rotterdam) of provincies (''KOALA'' in Maastricht), prospectief empirisch, een broedstoof voor meerdere generaties afstudeer studenten, waar op gezette tijden weer een stevige obstipatie wordt verlost en volkomen uit hun verband gerukte feitenclusters in proefschriften de wereld in geblazen worden. Het is het soort wetenschap die wordt beschreven in een soort parabel (ken geen bron, helaas), waarin een groep alien-wetenschappers rond een olifant wordt gezet, waarbij geen van hen het gehele beest kan zien. Zij kunnen allemaal met alle mogelijk middelen hun deel olifant onderzoeken, maar wat het wezen nu werkelijk is, hoe het functioneert of zelfs maar eruit ziet, daar komen ze niet achter.