In de Levensmiddelenkrant verscheen afgelopen zaterdag deze column van mijn hand:

Supers hebben een uitdaging

Het nieuwe jaar is begonnen met stevige taal. Boerenbaas Albert-Jan Maat maakte duidelijk dat het tijd is voor ‘actie’. De supers moeten gaan meebetalen voor de verduurzaming die boer, tuinder en teler zelf niet kunnen betalen omdat ze geen ‘eerlijke prijs’ krijgen voor hun 80-urige werkweek. Een flink aantal bedrijven in de primaire sector staat er dramatisch voor. Logisch dus, zegt Maat, dat de super hen moet helpen want ze werken keihard.

Uit de politiek kwam op vrijwel hetzelfde moment hetzelfde geluid. Minister Lodewijk Asscher zag een uitzending van de Keuringsdienst van Waarde over champignons. Hij schrok toen hij op TV zag dat in Nederland mensen in zogenaamde Polen-constructies werken. Zulke mensen werken in Nederland voor een buitenlandse baas die hen verhuurt aan tuinders en champignontelers. De telers hebben de goedkoopst mogelijke arbeid nodig om te kunnen overleven. Hun via een Poolse buitenbocht ingehuurde krachten spreken geen Nederlands, werken langer dan welke Nederlandse CAO ook maar toestaat en nog voor veel minder ook. Voor Asscher was het reden om op te roepen tot een boycot van ‘s lands grootste super. Zoiets doe je als minister alleen als je denkt dat het echt goed fout zit.
Ook Tweede Kamerleden deden hun duit in het zakje. Sjoera Dikkers, van Asschers PvdA, en Jaco Geurts, van oppositiepartij CDA, blijken te vinden dat supers moeten meewerken aan een eerlijke prijs voor boer en tuinder om de zo gewenste verduurzaming van de Nederlandse landbouw te financieren. Doen ze dat niet vrijwillig dan moet het volgens Geurts maar ‘verplicht vrijwillig’.

En nu de werkelijkheid. In heel wat sectoren gaat 75% of meer van onze productie de grens over. De afgelopen 60 jaar is immers ingezet op steeds méér maken, terwijl dat al sinds de jaren ’80 niet meer nodig en zelfs ongewenst was. Het leidt nl. tot ‘oneerlijke prijzen’.
De boerenbaas, de regering en zelfs de oppositie vinden dat de Nederlandse supers het probleem mogen opknappen. Voeg daarbij de mening van eerlijkheid bepleitende opiniemakers die al evenmin gehinderd worden door kennis van economie en de heilzame werking van aanbodsbeperking en kwaliteitsverhoging, en je weet het. Supers hebben dit jaar een uitdaging: uitleggen hoe de boeren-economie werkt.
Zelfs Maat moet het nog leren.


Waarom ik de tekst hier overneem? Het is de hoogste tijd om het erover te hebben. Jan Vullings, hoofdredacteur van een agriblad, roept eveneens op tot een eerlijke prijs. Maar in een niet geleide economie bestaan geen eerlijke prijzen! Prijzen zijn een evenwicht tussen vraag en aanbod en dus altijd 'correct'. Ook de meest invloedrijke boerenbaas van het land wil het niet snappen. Bestuursvoorzitter Hans Huijbers van ZLTO zegt dit weekend in boerenblad Nieuwe Oogst dat consumenten een goede prijs voor kwaliteit moeten willen betalen. Maar dat kan niet: zonder de heilzame werking van onderscheidende kwaliteit en productiebeperking betalen ze niet meer dan de correcte prijs.
Waar teveel is, daalt de prijs.

Echt, ik hou mijn hart vast. De Nederlandse agrisector droomt zich rijk aan hulp van de consument en gaat failliet aan zoveel onbegrip voor zijn eigen positie. Ben ik echt gek?

Fotocredits: Fair Trade Coffee, uitsnede, nyoin