'Bijna' spannend
Daarom ging bijna een gejuich op toen premier Balkenende de zaal betrad om de harde ploeteraars een hart onder de riem te steken. Zijn eerste woorden waren oprecht hartelijk en gemeend: “De crisis heeft diepe sporen getrokken. Veel tuindersgezinnen vechten om te overleven. Dat gaat mij zeer aan het hart.“ Vervolgens rolden de volzinnen van zijn speechschrijver door de zaal: “De Nederlandse tuinbouw speelt een internationale rol van betekenis. Ik kan Nederland niet voorstellen zonder tuinbouwsector en dat gaat ook niet gebeuren. Duurzaamheid, samenwerking en innovatie zijn de troeven voor de toekomst.” En zo ging het even door. Bijna werd het spannend toen hij het NMa-onderzoek noemde, waarbij hij zich af vroeg of de krachten in de keten wel goed zijn verdeeld. Winkels verdienen meer dan boeren. Dat mag toch niet mogelijk zijn?
Ademloos wachtte iedereen op de oplossing, die nu wellicht van het spreekgestoelte zou gaan rollen. Het wachten was tevergeefs. Balkenende riep op tot samenwerking. Samenwerking!
Bij dat ene heldere en actiegerichte woord bleef het. Geen cadeautje voor de tuinbouw in de vorm van ondersteunend beleid. Geen visie hoe de tuinbouw uit dit dal moet komen. Zelfs geen vermaning. Niks, noppes, nada. De ondernemers moeten het nu doen. Ze hebben immers gehoord hoe het moet.
Jan-Peter Balkende's tekstschrijver moet hebben geweten welke nietszeggende knuppel hij zijn baas in het hoenderhok liet gooien. Samenwerken? Dat kunnen veel telers allang niet meer. Hun bedrijven worden in leven gehouden of voor een prikkie overgenomen door de handelshuizen. En zo niet, dan zwaait de bank de scepter. Velen zijn dit jaar als zetbaas aan het werk gezet op hun eigen kwekerij en hebben wel iets anders aan hun hoofd dan praten over samenwerking. Misschien hadden ze het zelfs fijn gevonden als de premier had gezegd: “Nu is het afgelopen. We gaan niet eerder de zaal uit voordat hier een paar belangrijke afspraken zijn gemaakt. En ik neem hier de leiding."
Geen keuze
De sfeer naderhand was grimmig. Het leek wel of alle toehoorders een afspraak met elkaar hadden gemaakt. We gaan het vandaag niet hebben over narigheid en ellende. Daar hebben we het nog genoeg over, dit jaar. We gaan met z’n allen vooruit kijken. En misschien, misschien, waait het allemaal over. En ja, al die onhandige beslissingen die we met z’n allen hebben gemaakt, die lossen zichzelf op. We laten het gewoon aankomen op koude sanering, dan hoeven we geen keuze te maken. En misschien waait het wel gezellig over. Proost, we nemen er nog maar eentje!
Verdringing noemen psychologen dat. Hoe een premier zoiets noemt weet ik eigenlijk niet. Foodlog heeft er vast een antwoord op.
Illustratie: Siegfried Woldhek, denk positief, zegt Balkenende (te bestellen!)
@Josien, mijn argumenten hebben maatschappelijke, politieke en zakelijke elementen in zich. Ik dacht dat mijn reactie hierboven juist beargumenteeerde waarom ik niet zo tevreden ben :-). Het organiseren van onderzoek en de relatie beleidsvoering en R&D;is juist een van de oorzaken van de huidige ellende in de sector. Zie ook de achtergrond:
http://wdeheij.blogspot.com/2009/10/het-toegepaste-onderzoeksbeleid-de-lage.html
http://wdeheij.blogspot.com/2009/10/het-toegepaste-onderzoeksbeleid-de-lage_04.html
We ontkomen er niet aan dat we nieuwe wegen inslaan. Boeren die opzoek gaan naar nieuwe niches, die veel meer als echte ondernemers (en niet als een soort van loon producent) en direct met de eindklant (consument) gaan consumeren. Deze boer-ondernemers gaan veel meer zelf (of in samenwerking met een select aantal partijen) op zoek naar USP's en marktkansen. De betreffende onderzoek en innovatieprojecten gaat dan veel bilateraler verlopen en dus minder vanuit het collectief. Op termijn kan LNV dan alleen maar openbare (tender) subsidieprojecten uitzetten. En adviesprojecten worden gewoon openbaar aanbesteed (en dus niet onderhans gegund aan WUR)
Lees vooral de interview serie van Dick op AGF, "waait of storm het".
http://www.agd.nl/1092702/Opinie/AGD.foodlog/Foodlog/Frits-Spangenberg-we-lopen-weg-voor-lange-termijn-visies-en-commitments.htm
De rol van LNV in het R&D;en kennis-systeem wordt automatisch kleiner, en vanuit WUR kan een meer concurerende instelling worden verwacht. Kortom net zoals we de landbouwsubsidies zullen moeten gaan afschaffen, zullen we ook de grote geldstromen naar WUR moeten gaan afbouwen. Natuurlijk is het comfortabel als een ministerie grootschalig R&D;blijft supporten, maar in mijn ogen is het onwenselijk om op deze voet door te gaan.
We hebben gewoon nog teveel zg hybride-organisaties. Ook in de media speelt dit (commercieel versus Hilversum-met-reclame-inkomsten). Zie vooral de parallellen en de vergelijkbare maatschappelijk worsteling:
http://wdeheij.blogspot.com/2010/01/herbert-blankesteijn-in-het-zonnetje.html
Wat je daarnaast als positief neveneffect gaat krijgen, is dat landbouwkennis inderdaad als export product (let wel tegen betaling van de klant/gebruiker, niet via een sponsorship van LNV!) kan gaan dienen. Daar liggen grote zakelijke kansen voor vele high-tech MKB bedrijven. Nu is er geen level-playing field (WUR is te dominant, en krijgt teveel direct geld van LNV) en kan deze dienstensector zich niet verder ontwikkelen. Dit laatste wil jij toch ook?