Genetisch gemodificeerde producten staan in Europa in een kwaad daglicht. In navolging van de Britse prins Charles is het publiek ze als 'Frankensteinvoedsel' gaan beschouwen.
Ook al is Schoutens appel gemaakt dankzij een cisgenese, proces dat - zij het trager - ook in de natuur voorkomt, zal de vrucht met zijn gemanipuleerde genen het brede publiek vermoedelijk niet overtuigen. Diverse marktonderzoeken laten zien dat consumenten liever geen genetisch gemodificeerde producten kopen.
'Gentech is een mislukking'
Ook volgens milieu-organisatie Greenpeace is gentech een mislukking. De NGO publiceerde vorige maand een rapport met de titel: Twenty years of failure. In het rapport ontkracht de NGO 7 'mythes' over GMO-gewassen. Zo stelt de organisatie dat 'na twintig jaar slechts 3 procent van het totale landbouwareaal bestaat uit gemodificeerde gewassen.'
De Wageningse agro-ecoloog Bert Lotz ziet dat anders. Hij zegt: "je kunt ook zeggen dat wereldwijd 82 procent van alle verbouwde soja genetisch gemodificeerd is. En 68 procent van alle katoen, 30% van alle mais en 29 procent van alle koolzaad. Dat ziet er heel anders uit, maar het is even waar."
Gentech draagt bij aan duurzamere landbouw
Schouten en Lotz zien veel nuttige toepassingen voor genetische modificatie. Het is inmiddels mogelijk met gentech planten te versterken zodat ze minder gevoelig zijn voor ziekten en er minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn. De Wageningse wetenschappers constateren echter dat het bedrijfsleven zich afwachtend opstelt en de zegeningen van gentech niet omarmt omdat het publiek er niet aan wil. Dat wijten zij mede aan de acties van Greenpeace. Schouten omschrijft Greenpeace als "een anti-milieubeweging die helemaal niet van bestrijdingsmiddelen af wil".
Dat verandert niets aan het beeld van het publiek. Wie nuchter denkt, constateert dat het grootste deel van het publiek dagelijks onbewust gentech eet. Via vlees en zuivel, krijgen we indirect, via de soja in het veevoer, genetisch gemodificeerd voedsel binnen. Wie het publiek zich daar bewust van maakt, draagt volgens Schoutens redenering niet bij aan een beter milieu en boert eerder terug, dan vooruit.
Fotocredits: 'Perfect red apple', (deze appel heeft niets met de in dit artikel beschreven nieuwe gentech appel te maken), Michael Patterson
Jarno, ik kan best leven met sommige voorzorgprincipes. Vind het alleen zo jammer dat ze vaak resulteren in visieuze denkcirkels.
Persoonlijk zou ik het graag zien dat voor elk publiek probleem, bijvoorbeeld een (aardappel)ziekte, er wordt gezocht naar de best bijpassende oplossing. Zonder je blind te staren op de details van de aanpak. Vaak moet er dan over een aantal voorzorgsprincipes heengestapt worden om tot een concensus te komen.
om een aantal mogelijke voorzorgsprincipes op te noemen (in het geval van bijvoorbeeld een landbouwgewasziekte):
- geen chemische middelen gebruiken, want onnatuurlijk.
- geen kunstmatige interruptie in de taal des levens uitvoeren, want onnatuurlijk (en we zijn geen God).
- zo weinig mogelijk met wilde soorten inkruisen om resistenties in te bouwen, omdat je niet weet wat het effect van al die andere metabolieten in ons voedsel gaat zijn. Natuurlijk, maar toch, gezondheid he?
- geen ...
De angst die leidt tot voorzorgprincipes kan van velerlei aard zijn; zowel emotieel, als rationeel. Maar met het huidige landbouwsysteem (en de eisen die daaraan gesteld worden mbt voedselproductie), is het geen verkeerde zaak om met z'n allen boven water te krijgen wanneer ingrepen leiden tot onomkeerbare -of ongewenste- gevolgen. Want als een ingreep in de landbouw breed opgepakt en geaccepteerd wordt; grote gevolgen gaat het hebben.
We zitten nu namelijk in een leercurve die op aarde nog nooit doorgemaakt is en waar niemand de uitkomst van weet. Dan moeten we soms bijsturen of aanpassen aan nieuwe situaties.
Het wel of niet toelaten van een (landbouw)techniek (GMO, om bij het draadje te blijven) kan op basis van ook zowel emotionele als rationele argumenten: we willen een samenleving namelijk leefbaar houden. En daar is consensus voor nodig. En soms voelt het dan alsof je politieke systeem daardoor onbestuurbaar wordt en wegebt van de realiteit. Maar dan komen er wel weer andere oplossingen omhoog totdat het probleem echt letterlijk te dicht op onze huid komt.
In zulke gevallen is een aanpak veel eerder te bereiken. Neem bijvoorbeeld dit:Ebola-vaccine.
Maar persoonlijk zou ik een milieugroepering als GreenPeace niet willen bestempelen als een anti-milieubeweging. Het is namelijk ook een vertolker van ideeen. Soms de hofnar die het debat op scherp houdt, wellicht.
Je laatste vraag is hiermee wellicht ook beantwoord; in al de warrigheid die hierboven staat. Misschien moest ik niet eens proberen om het te beantwoorden.