Tenenkrommend hebben telers van groente en fruit gisterenavond voor de buis gezeten. Wat moet je nu doen om te voorkomen dat eenzijdige informatie over gewasbeschermingsmiddelen zo maar in de ether wordt geslingerd zonder dat je kans krijgt voor een weerwoord? Ageren of juist je mond houden?

Voor de vierde keer op rij hebben Vereniging Milieudefensie, Stichting Natuur en Milieu, tegenwoordig ondersteund door Foodwatch de jaarlijkse Gifmeter voor groente en fruit bekend gemaakt. De Gifmeter is gebaseerd op metingen van de Voedsel en Waren Autoriteit(WFA). Metingen, die ‘risicogestuurd’ zijn en dus vooral daar worden gedaan waar de risico’s het grootst zijn. TROS Radar dook er gisteren meteen boven op met een item, waar verrassend genoeg alleen Klaas Breunissen van Milieudefensie het woord deed. En een paar geschrokken consumenten, natuurlijk. Want volgens Milieudefensie stagneert de jarenlange afname van gifresten op groente en fruit.

Vraag doorspelen
Dat schoot Amanda Vriend, die samen met haar man Frits aardbeien teelt in het Noordhollandse Benningbroek - kijk even op hun site vriendaardbeien.nl, in het verkeerde keelgat. Ze deed voorafgaand aan de uitzending een poging om het GroentenFruit Bureau te bewegen meer positieve berichtgeving over gewasbescherming naar buiten te brengen. Het bureau speelde die vraag weer door aan het Productschap Tuinbouw, die wel een nette reactie aan haar schreef, maar de bal weer doorspeelde aan het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL).
Het CBL wachtte eerst de uitzending af en meldt vandaag op haar site: ‘Milieudefensie en consorten misbruikt de metingen om de consument ten onrechte angst aan te jagen.’ Zo proberen de retailers een antwoord te formuleren en tegelijk zo min mogelijk stof te doen opwaaien.

Limiet
Elke overtreding van de wettelijke norm is er één te veel. Daar zal iedereen het over eens zijn. Echter, als de WFA een overtreding constateert wil dat nog niet zeggen dat er meteen een gezondheidsrisico ontstaat. Tuinders, of zo je wilt: telers of kwekers, moeten zich voor ieder gewas houden aan een Maximale Residu Limiet (MRL). Deze zogenaamde MRL’s zijn in Europees verband afgesproken en hebben geen directe relatie met volksgezondheid. Ze zijn gebaseerd op goed landbouwkundig gebruik en daarvoor gelden zelfs veel strengere regels.Supermarkten doen er nog een schepje bovenop. Zij eisen van hun leveranciers dat hun producten maximaal 70% of soms zelfs 50% van de MRL’s bevatten.
De telers zijn goed op de hoogte van de regelgeving. Liefst zouden zij geen bestrijdingsmiddelen toe passen, maar heel af en toe is dat toch nodig. De situatie in Nederland, met haar strenge controles, is veilig. De WFA steekproeven tonen uitstekend aan dat de controles in andere lidstaten niet altijd even goed zijn. En soms is het nodig om ook Nederlandse producenten op de vingers te tikken. Gelukkig hoeft dat niet vaak.

Tegenvaller
Amanda zat dus gisterenavond op het puntje van haar stoel toen Radar begon. En die uitzending viel haar dus niet helemaal mee. Ze vertelt: “Wat me nu zo tegen valt is dat het er op lijkt dat we als telers niets meer goed kunnen doen. Problemen met buitenlandse producten overschaduwen onze manier van omgaan met het milieu. Soms krijg ik ook vragen van mensen die hier op het bedrijf komen. Ik kan ze dan eerlijk in de ogen kijken, want we werken hier zoveel mogelijk met biologische gewasbescherming. Als ze dan vervolgens een sigaret opsteken halen ze in één keer binnen waar ze misschien wel duizend doosjes aardbeien van leeg kunnen eten, waaruit blijkt dat ze risico’s verkeerd inschatten.”
Dit gevoel leeft niet bij Amanda alleen. Gisterenavond werd er al druk heen en weer getwitterd tussen tuinders. Allen met het verlammende gevoel: krijgen we het nu nooit eens uitgelegd?

Verkeerd inschatten
Vorig jaar deed het Voedingcentrum nog onderzoek naar de perceptie van consumenten bij gebruik van bestrijdingsmiddelen op hun voeding. Daaruit bleek dat zij vele malen meer bezorgder zijn dan een groep onderzoekers, die dagelijks de gevolgen van gewasbeschermingsmiddelen onderzoekt. Het blijft dus een beladen onderwerp. Een eenzijdig belicht onderwerp in Radar werkt er niet echt aan mee om mensen goed voor te lichten, slechts het voorstel om biologische groenten en fruit te kopen. Wel of niet biologisch, het is nog altijd veel verstandiger om per dag ruimschoots groenten en fruit te eten, dan de friteuse vol te gooien met patat.