Geen dieren, mensen, locaties of beroepsgroepen
Volgens de 'best practices' zijn dierennamen te vermijden, zoals varkenspest of gekke koeienziekte. Ook geografische bepalingen zijn 'uit', zoals Spaanse griep, Riftdalkoorts of ziekte van Lyme (genoemd naar het Amerikaanse Old Lyme). Mensennamen, zoals Alzheimer of Lou Gehrig of namen die verwijzen naar een (beroeps) groep kunnen ook maar beter niet meer gebruikt worden, denk aan legionairsziekte.
Als voorbeeld noemde hij de 'varkensgriep', waarvan veel mensen denken dat het door varkens verspreid wordt. In Egypte leidde dit in 2009 tot het uitroeien van de complete varkensstapelAlleen voor nieuwe ziektes
Het gaat uiteraard om nieuwe ziektes die ontdekt of beschreven worden, voor bestaande ziektes hoeft geen nieuwe naam te komen. De WHO noemt er daar een aantal van als (slecht) voorbeeld. Volgens de nieuwe richtlijnen zou een naam moeten bestaan uit een 'generieke beschrijvende term, gebaseerd op de symptomen (ziekte van de luchtwegen, waterige diarree), wie er ziek van worden (baby's, jonge kinderen, moeders), seizoensritme (zomer, winter) en ernstigheid (mild, zwaar). In de naam kunnen ook feitelijke elementen zoals de omgeving (moeras, woestijn) en het jaar en de maand van ontdekking vermeld worden.'
Onterechte angst en stigmatisering
De achterliggende reden voor de best practices is dat er namen in omloop zijn die 'onterechte angst' oproepen of 'onbedoelde negatieve gevolgen hebben door bepaalde gemeenschappen of economische sectoren te stigmatiseren', zei dr. Keiji Fukuda, vice-algemeen directeur van de WHO. Als voorbeeld noemde hij de varkensgriep, bij ons beter bekend als de Mexicaanse griep, waarvan veel mensen denken dat het door varkens verspreid wordt. In Egypte leidde dit in 2009 tot het uitroeien van de complete varkensstapel. Wereldwijd gingen mensen minder varkensvlees eten.
Hoe een nieuwe ziektenaam er dan uit zou komen te zien? In 2011 stelde de WHO een standaardnaam op voor juist dat pandemische varkenspestvirus uit 2009: A(H1N1)pdm09. Dat klinkt in ieder geval een stuk varkensvriendelijker.
Fotocredits: 'Swine Flu Strain Virus Particles', NIAID
Nog even doorgedacht over naamgeving. Misschien is het toch goed om de populaire term "Wuhan coronavirus" te gebruiken. Dat zet druk op China om de dierenmarkten aan te pakken.
Maar dan moeten wij ook niet moeilijk doen als het vogelgriepvirus van 2003 "Dutch avian flu" wordt genoemd (als het klopt dat die virusstam hier is ontstaan). En de Q-koorts van 2007 "Dutch Q-fever".
Overigens is de veelgebruikte term "Dutch elm disease" voor de iepziekte is onjuist. De ziekteverwekkende schimmel kwam niet uit Nederland, maar werd hier het eerst geïdentificeerd. Zure straf voor vooroplopen in de wetenschap.
Dus bij voorkeur namen ontlenen aan de plek van de eerste uitbraak.