KRO-NCRV en de beroepsvereniging Federatie Medisch Specialisten ondervroegen ruim 1.300 medisch specialisten in ziekenhuizen. Ruim 40% zou graag het recht hebben een behandeling, zoals een levertransplantatie, IVF of een maagverkleining, te weigeren aan patiënten die ongezond leven. "Een op de drie zou van dit recht zeker gebruikmaken als de leefstijl van de patiënt bijdraagt aan de aandoening", schrijft Trouw. Daar staat tegenover dat iets meer dan de helft van de specialisten nooit een behandeling wil weigeren.

Kosten gezondheidszorg
Artsen willen een behandeling kunnen weigeren omdat daardoor de kosten van de gezondheidszorg omlaag zullen gaan. Door eerst iemands ongezonde leefstijl aan te pakken voor het verrichten van een (dure) ingreep, vergroot je de kans op een succesvolle behandeling. Vrijwel alle artsen zijn dan ook van mening dat ze hun patiënt moeten voorlichten over de gevolgen van ongezond leven. Ook vinden ze dat de overheid daar meer aan moet doen.

In de praktijk zullen artsen niet massaal van de mogelijkheid gebruik gaan maken. Dat hangt samen met twee factoren, zegt medisch ethicus Medard Hilhorst. "Een arts zal nooit zomaar verwijzen naar iemands leefstijl, maar medische argumenten gebruiken", zegt hij in de krant. De andere factor is dat het niet eenvoudig is vast te stellen of een ziekte echt iemands 'eigen schuld' is. Daar spelen erfelijkheid en sociaal-economische aspecten een rol. Het (kunnen) weigeren van een behandeling omdat iemand ongezond leeft, zal dus niet één-twee-drie gemeengoed worden.

En in spoedsituaties gaat die bypassoperatie natuurlijk wel door, ook al is de patiënt nog niet met roken gestopt.

Het onderzoek komt vanavond in de Brandpunt-uitzending Grenzen aan de zorg aan de orde. NPO 2, 20.26 uur.

Fotocredits: Eric Lewis