Duurzaamheid is een kwestie van logica

Verder zijn we het helemaal eens Ze. Overigens zijn bedrijfsketens of leveranciers die (voor eigen gebruik...) een LCA - of op een andere manier hun milieu-impact door laten rekenen wat mij betreft wel goed bezig. Global GAP - of een individuele retailer - zou daar best waarde aan kunnen hechten door dit als eis of aanbeveling aan leveranciers te stellen (zonder dat het resultaat een criterium is)?

Liesbeth, over de grenzen van LCA's zijn we het eens. Die worden vaak slim gekozen, zodat een 'vervuilende' omstandigheid niet meegenomen wordt in een LCA.

Over onze LCA: als heel veel mensen mijn vlees gaan eten, dan wordt het zo duur, dat ze switchen naar goedkoper vlees. Als dat andere vlees nou ook 'duur' was, dan had je een level playing field en zou de wereldwijde consumptie van dierlijk eiwit afnemen, met alle positieve gevolgen van dien voor onze planeet.

En laat ik nou al meer dan twintig jaar, samen met onze leveranciers en veehouders, niet proberen om vlees zo goedkoop mogelijk te produceren en te verkopen, maar zo duur mogelijk. Ergo - zeer onbescheiden - wij doen het goed met rundvlees dat wereldwijd als 'best in class' rundvlees wordt verkocht, qua kwaliteit, duurzaamheid, diervriendelijkheid, gezondheid én hoge prijs. Dat de Nederlandse consument, die verslaafd is aan de lage prijzen en dito kwaliteit van melkvee-vlees, niet bereid is om te betalen voor ons best in class rundvlees, respecteer ik. Maar dat diezelfde consument wordt vernacheld door slimme psychomarketing (lokaal, dus dan is het vanzelf goed) vind ik niet kunnen.

Dat klopt Ze, niemand vraagt om LCAs. Daar is ook een reden voor; LCAs staan onder zware kritiek omdat ze gebaseerd zijn op reken- en allocatie (=het toewijzen van emissies aan een bepaalde activiteit) methodes die per LCA berekening kunnen afwijken. Zo heb jij bv grote moeite met de manier waarop CO2 emissies van melkkoeien (niet) aan de melkveekalveren voor de vleesstierenhouderij worden toegewezen. Daarbij hangt een LCA sterk af van de lokale omstandigheden: je kunt bedrijven op het noordelijk halfrond niet kwalijk nemen dat ze runderen niet jaarrond kunnen laten grazen (al wordt het soms wel gedaan), verschillen ze per bedrijf in de keten: een slachterij die zuiveringsslib in een biovergister gooit heeft een andere LCA dan eentje die vet verbrandt tot biodiesel en hangen ze af van de 'boundaries' van het systeem (neem je bv ook de emissies voor het vervaardigen van de biovergister of uit landverandering mee). In theorie zou je al die tig-duizenden opties moeten doorrekenen - met alle kosten van dien - die dan weinig bruikbare informatie voor de gebruiker oplevert: we moeten toch eten en zoals gezegd kunnen we obv de beste uit duizenden LCAs niet allemaal vlees van Ze Povinho gaan eten: daarmee zou je het milieu enorm geweld aandoen en verandert de LCA als gevolg daarvan.
Als je het mij vraagt is een LCA op 2 manieren nuttig: voor het eigen, interne gebruik om emissies of andere milieu-impacts te verminderen, en voor de consument om inzicht te krijgen in producten die relatief veel impact hebben - dus als een richtlijn tussen product categorien. Die LCAs worden dan als gemiddelden van gebruikelijke productiesystemen berekend omdat de consument in de regel verschillende productiesystemen 'consumeert'. Maar ook daar is heel veel kritiek.

Ik ga overigens de carbon footprint van de Oostenrijkse voedselconsumptie voor het WWF berekenen. Neem daarvoor ook berekende waardes uit metastudies, bv voor rundvlees, maar laat de berekeningen van Oostenrijks rundvlees (laagste van de EU...) wel zwaarder wegen. En als er veel kritiek op komt is dat dus goed nieuws!

Liesbeth, je schrijft 'Maar goed, moeten die andere ketens maar aantonen hoe zij het doen.' En daar zit volgens mij de crux van de materie. Niemand 'doet' LCA's' en niemand vraagt om LCA's: de retailers niet, de fabrikanten niet, de institutionele markt niet, de horeca niet, de NGO's niet. Terwijl jij als professional als beste weet dat een LCA de enige betrouwbare meetmethode om te bepalen hoe onduurzaam een product is.
Dat de producenten angstvallig hun emissies verzwijgen, is te begrijpen. Maar de supermarkten ? En de NGO's ? Die zouden toch LCA's moeten omarmen ? Jij mag het mij en de rest uitleggen. Waarvoor dank !

Eens Hendrik, NL heeft met Rotterdam de handel zo'n beetje mee-uitgevonden en dus blijft het open economische handelsdenken de belangrijkste pijler onder NL, en inmiddels onder de wereldeconomie. Het masterplan voor het dure Europa daarvoor is dat we goedkope commodities importeren en toegevoegde waarde exporteren. Daarom moet Ze tegen de politieke wind opkruisen. Tenminste, als het om de grote lijnen discussie gaat.
Ben het met (haha) Henric eens, dat het onderscheid uit de smaak moet komen, niet uit een politieke discussie over duurzaamheidsdenken. Al kan het natuurlijk geen kwaad dat je kunt aantonen dat je de zuinigste motor onder de rundermotoren bent*.

*Overigens Ze, je vergelijkt jouw specifieke supply chain met rundvlees uit andere landen (sectoren). Daarbinnen zijn natuurlijk ook zuinige systemen en in Uruguay zijn ook vele bedrijven met een hogere uitstoot. Maar goed, moeten die andere ketens maar aantonen hoe zij het doen. Verder is het zo dat mensen niet allemaal duurzaam vlees uit Uruguay kunnen eten; elke kg meer betekent ofwel een kg minder voor een ander, ofwel uitbreiding van het graslandareaal (ten koste van wat?) of intensivering. Dan schiet de CO2 uitstoot al snel omhoog. Het is allemaal niet eenvoudig, maar dat wist je al :)

@Hans ik ben het met je eens, iemand die een oude Volvo diesel rijd is veel duurzamer bezig dan iemand die om de zes jaar een nieuwe auto koopt. Bij vrachtwagens halen ze massaal de emissie techniek er af omdat die emissie techniek alleen maar voor hoger brandstofverbruik zorgen.

#40: het tweede, denk ik. We hebben wel degelijk een voorkeur voor wat nabij staat natuurlijk, of bedoel je wat anders?

Hans, mensen willen helemaal niks 'nabij'. Zie #7. Anders gingen ze wel anders stemmen. Of er is sprake van schizofreen gedrag. Kan ook!

Ze, als je #5 nog eens leest, kan je het ook anders opvatten: mensen willen een leverancier die ze kunnen vertrouwen en die 'nabij' voelt. Als jij als nabije, betrokken Nederlander de taal spreekt en het verhaal kan vertellen, dan krijg je jouw duurzame keuze misschien ook wel verkocht. De kunst is denk ik om het product een gezicht te geven en vertrouwen te wekken.

#26 "Therefore, to the extent that humans are no longer integrated with the ecosystems in which they live, they are doomed to extinction by exhausting all planetary stocks of minerals, soil and clean water. The question is not if, but how fast?" Heldere waarneming maar WARUM laten gebeuren? Omdat de Paus niet aan de rubbertjes wil, het politieke bankwezen de Boldotkar niet wil trekken? Hendrik. Organic volledig debunked? In neem aan dat je geen robot bent.

Zé #36 goed stukje geschreven, duimpje van mij. Maar ik wil er nog wat aan toevoegen. De maaltijd volgens het recept, zoals in de Volkskrant beschreven, moet iedere dag van het jaar op tafel gezet kunnen worden. Dat betekent géén seizoengebondenheid voor de Nederlandse consument. Daar staat tegenover dat de Nederlandse grondgebonden landbouw wél genoodzaakt is om seizoengebonden te produceren. In die situatie kun je op voorhand stellen dat in de Nederlandse landbouw zaken scheef gaan lopen.
Terug naar de basis betekent tevens terug naar seizoengebondenheid voor de consument. En dat kan vervolgens weer vertaald worden naar een stapje meer richting duurzaamheid.

Henric, je hebt helemaal gelijk. Maar ik vind het niet erg dat ik minder vlees verkoop, ik vind het zelfs prima. Want vlees vernietigt de wereld in een veel te hoog tempo. Waar ik moeite mee heb, is de blabla om iets wat krom is, recht te praten.

Lekker ? Bah ! In plaats van dat iets voedzaam, gezond, duurzaam en diervriendelijk is, blijven we hangen in die 'lekker' modus.

Lees net de Volkskrant. Daar schrijft een hoog geachte culinair journalist het volgende 'Geen tijd voor frutsels en fratsels, terug naar de basis. Huisgerookte zalm met knapperige bloemkoolroosjes en dillemayonaise, luchtige aardappelsoep met mosselen, knisperig gebakken scholfilet in een wuft schuim van citroengras, eendenborst met spitskool en pastinaak, gepocheerde peer met ijs van steranijs en panna cotta van verveine - het is van prettig soort eenvoud.'

Nom de Dieu, als een wuft schuim van citroengras eenvoudig is en terug naar de basis, hoe decadent zijn we wel niet geworden ? En omdat we zo decadent zijn, letten we niet meer op de werkelijkheid maar laten we ons leiden door de waan.

Laat deze oprisping je fietsvakantie niet bederven ;-)

Zé, denk je niet dat je je vlees veel makkelijker verkoopt als je vertelt dat het lekkerder is dan wanneer je maar blijft zeuren over die CO2 uitstoot? Als ik CO2 wil besparen ga ik wel op fietsvakantie.

Hans, was het maar zo eenvoudig dat lekker en snijden met elkaar te maken heeft. Ik kan een stuk of 20 variabelen noemen - los van de bereiding - om uit leggen dat een goede steak een kwestie is van ultieme finetuning van fok tot kok. Of geluk.

Nou ging dit draadje over duurzaamheid, maar jouw Dallas steak (ik vermoed choice of prime van een feedlot rund) is zo'n beetje het allerfoutste vlees dat je op aarde kan kopen/eten. Ik schat minstens een uitstoot van meer dan 50 kg CO2eq per kg biefstuk. Dus jouw 700 gram (voor het grillen) was verantwoordelijk voor >35 kg broeikasgasellende. Als je zo'n zelfde grote biefstuk van ons gegeten had, had dat ongeveer 20 kg CO2eq bespaard.
Maar deze getallen lees ik nooit als het over lokaal, duurzaam, eerlijk, ambachtelijk, cultureel verantwoord, etc gaat. Alleen bla bla bla, de werkelijkheid wil (of durft ?) niemand vertellen.

Zé # 31
“Het begrip 'duurzaam' is gekaapt door de commercie”.

Daar heb je voor een deel gelijk in. Maar niet primair door de commercie, maar door de politiek, en de commercie als obscure 'follower'.
Duurzaam is taalkundig gelinked aan het begrip “langdurig functionerend’, of “geschikt voor langdurig gebruik”. Zoals ons kunststof peterseliemolentje met rvs-draaimesjes uit 1969... De politiek ‘groene’ benadering van ‘duurzaamheid’, durf ik zelfs ethisch pervers te noemen.

Voorbeelden:
Je kunt nu ‘duurzame’ wasmachines kopen met een ‘label A’, die niet reparabel zijn, omdat onze ‘duurzame’ economie gebaseerd is (vanwege continue ‘noodzakelijke’ groei) op destructie en ‘short life time’. We hebben zelfs 'duurzame' 4WD’s van meer dan € 100.000, waar den Haag korting op fiscale bijschrijving en vermindering van BMP op geeft, mede gefinancierd door lage inkomens..
‘Duurzaam’ is vooral een politiek jargon, dat een beetje stinkt.

ps.
Voor zover je het interesseert als vleesproducent.
Het allermooiste stuk vlees(600-700gr) ooit geserveerd was een enorme T-bone steak in de Tumbleweed Saloon in Dallas, (mesquite grilled, rare).Waarom snijden en kappen wij dat hier niet zo uit onze runderen ? En waarom heeft dat vlees van zichzelf zoveel smaak ? (Die ‘mesquite’ haal ik hier wel van de zilte schorren van de Schelde..)

@ Niels,#5: in de eierdoosjes uit de oostenrijkse supers zit vaak een plaatje bijgevoegd met daarop de boer, zijn vrouw, de dochter en de hond op een groen weitje met kippen. in een raar dialect, tirools of steierisch, wordt dan in krabbelschrift bijv.beweerd dat zijn kippen alle vrijheid hebben onder de zon, artgemaess gehouden,en ook nog de lekkerste zijn, deze eier konnen wir also mit ruhigem Gewissen geniessen (staat er echt!). Kijk, Oostenrijk loopt hier weer eens voorop, want dit concept lijkt me meer aanspreken dan de rondeel. En het is nog niet eens bio, hoeft dan niet meer.

Hendrik, meer on topic twee stellingen:

1. het begrip 'duurzaam' is gekaapt door de commercie;
2. sowieso bestaat 'duurzaam' theoretisch niet, alleen gradaties van onduurzaamheid.

Graag jouw commentaar.

Nog even een opmerking over de case Spanje in die VPRO Tegenlicht docu. Blijkbaar kan de boer de grondgebonden subsidie opstrijken en krijgt hij meer subsidie wanneer hij het land bewerkt dan wanneer hij het land braak laat liggen. A'dam was verontwaardigd over dit fenomeen, maar ook A'dammers en lui in het land hebben toch voor die grondgebonden subsidies gekozen lijkt mij. Die grondgebonden subsidies zijn toch een uitdrukking van onze politieke wil. Of hebben anderen dat weer eens gedaan. Lijkt me niet. In onze situatie wordt er altijd wel iets verbouwd, maar ik kan me zo voorstellen dat in een verdroogde, geërodeerde, uitgemergelde situatie de totale machinekosten hoger zijn dan de opbrengsten. Blijkbaar is ploegen dan voldoende om de maximale subsidie te ontvangen. Anders ging de man toch niet ploegen? Diesel is duurder dan slootwater. Of was de oogst misschien al binnengehaald? Wie weet meer?

In ons land nemen, met uitzondering van een aantal gebieden, de organische stofgehaltes langzaam toe. Zie ook René Schils boekje (online) "30 vragen en antwoorden over bodemvruchtbaarheid. Een goede introductie in de problematiek".

Die carbon Hendrik, ook in kunstmest systemen, die vul je toch niet helemaal aan met CO2 uit fotosynthese? De gewassen zijn tegenwoordig topzwaar met veel oogst en weinig restmateriaal waardoor er maar weinig carbon de bodem in gaat. Of zie ik dat verkeerd? Dat is toch ook de reden waarom boeren het liefst en-en hebben (kunstmest en mest)? Op de 1 of andere manier heb ik het gevoel dat de (geen) aanvoer van koolstof juist het grote probleem is, ook als oorzaak van land degradatie en erosie. Maar wsl is het de combinatie C en N.

de handel in stadscompost in de nederlanden en vlaanderen (nog niet zo lang geleden ,nog voor de riolering dus, want toen werkten we nog met tonnetjes waarin alles netjes opgevangen werd, misschien een idee voor de ontwikkelingslanden nu?, in plaats van al dat moderne sanitair?) naar de ommelanden was een serieuze zaak want die steden aten vis en walvis uit een heel brede straal er omheen, Slicher van Bath stelt dat de kosten van die stadscompost voor de boer vaak de helft van de kosten van de bedrijfskosten toentertijd uitmaakten, ja, het moet altijd of uit de lengte, of uit de breedte komen, maar wel altijd ergens vandaan!

Liesbeth #20, tja waar haal je compost vandaan om de nodige vruchtbaarheid aan het land toe te voegen.

Akkers kun je met voedingsstoffen opbouwen heb ik begrepen. Hoe bleef allereerst een raadsel. De aap kwam al gauw uit de mouw. Van Wijnand Sukkel (WUR, biologisch) begreep ik dat de Amerikaans/Egyptische groep gebruik maakt van biomassa input van de stad Caïro. John D. Liu's geërodeerde landje is vruchtbare löss, zo kan ik het ook. In de case Spanje werd er niks verbouwd en bij de Indiase case zag ik niks wat op landbouw leek. Waarom de heilige biologische graal er bij moest worden gesleept, mij dan ook een raadsel.

Compost is ook zo'n verhaal waaruit blijkt dat we zien dat we hier met fantasievolle leken te maken hebben. Arme compost van arme akkers voegt niks toe, de akker blijft arm, arme compost met veel onkruiden laat de onkruiddruk dramatisch toenemen, iets waar mijn voorouders zeer om bedacht waren. Een jaar onkruid laten staan zeven jaar uit wieden gaan.

"Physics, chemistry and biology say clearly that there can be no sustained net mass output from any ecosystem for more than a few years.--------Therefore, in order to export biomass (mostly water, but also carbon, oxygen, hydrogen and a plethora of nutrients) an ecosystem must import equivalent quantities of the chemical
elements it lost, or decline irreversibly. Carbon comes from the atmospheric CO2 and water flows in as rain, rivers and irrigation from mined aquifers and lakes. The other nutrients, however, must be rapidly produced from ancient plant matter transformed into methane, coal, petroleum, phosphates, etc., as well as from earth minerals (muriate of potash, dolomites, etc.), – all irreversibly mined by humans. Therefore, to the extent that humans are no longer integrated with the ecosystems in which they live, they are doomed to extinction by exhausting all planetary stocks of minerals, soil and clean water. The question is not if, but how fast?"

Dit verhaal van wetenschap wil men natuurlijk niet horen. Organic volledig debunked.

Dirk@23,
Bekend verschijnsel. Handwerk verschuift richting oosten + Marokko waar de lonen nog laag zijn en andere regels gelden. Goed voor de werkgelegenheid aldaar. Vandaar dat de nieuwe Franse slakkenkweker het begrip BIO er tegenaan gooit en zo hoopt op nog wat extra klanten. Er zijn trouwens nogal wat (oudere?) Fransen die veel waarde hechten aan de herkomst van hun producten. Het is echter de vraag of ze ook de kleine lettertjes op een blik "Franse slakken" lezen. Trouwe Foodlog lezers weten inmiddels dat Griekse Feta niet wil zeggen dat Griekenland het land van herkomst is. Of er een studie naar verricht is, weet ik niet, maar alleen al omwille van kostenbesparing gaan er zelfs Hollandse uien naar Polen om gepeld en gesneden weer terug te keren. Ook dichter bij huis. Zo gingen tot voor kort veel Franse schapen naar Duitsland om daar tegen een uurloon van 2,50 te worden versneden om de volgende dag in de Franse supermarkten te liggen. Gelukkig is daar nu ook minimum loon ingevoerd.

Het ging mij in #17 om het het feit dat 2 kg plantaardig voer ca. 1 kg vlees oplevert.

Liesbeth, tnx. Ben het met je eens. Ik roei tegen de stroom in. Ik ga soja, katoen en tropische vruchten verbouwen. In een stadstuin in Amsterdam. Ook ga ik rondleidingen verzorgen en boeken schrijven over mijn stadsmoestuin. De mislukte oogsten verkoop ik voor veel geld aan grachtengordel moeders met elektrische bakfietsen.

@joep: ik zag in Hongarije behalve veel ganzen op erfjes en langs de weg, ook ganzenleverpastei in de supers, niet goedkoop, en achter glas, zodat je het niet maar zo in je tas kunt laten glijden. en vraag me af of je daar bij de douane aangifte van moet doen. omdat ganzen stoppen veel ongeschoold handwerk vergt (ook zo bij slakken??), zouden oosteuropese landen de franse produktie wel eens naar zich toe kunnen halen, dus o.a. ook verplaatsing van dierenleed, dat zal bij de slak afwezig zijn, alhoewel? is er al eens studie naar gedaan?

Zé, nu ik je toch spreek, denk niet dat de discussie lokaal vs verder weg op deze manier veel gaat opleveren. Mensen eten gemiddeld ongeveer 25% van ver weg, in de EU is dat nog wat meer, tot ca. 40%. Het eten van verweg wint het nl steeds vaker van dichtbij. En daarmee krijgt dichtbij het moeilijker want we eten niet veel meer, maar vervangen het 1 door het ander. Dat geeft dichtbij een sociale dynamiek die misschien niet helemaal rationeel, maar toch best te begrijpen is. Die dynamiek hoort ook bij duurzaamheid denk ik.

ps wat mij betreft kun je heel goed over duurzaamheid nadenken en handelen; het is een ongoing proces. Misschien wat lastig voor de snelle mens die het op z'n to do list wil afvinken.

Liesbeth, ik denk uit het luchtledige. Net als de niet-dierlijke mest die de Vegaslager gebruikt om soja te verbouwen in Nederland. Maar wel lokaal !

Ben benieuwd Hendrik, nog gehoord waar ze die compost vandaan halen?

Hendrik, als de vraag mij betreft, dan is het antwoord: slecht. Ik heb er grote moeite mee om in plaats van een product dat 100% conform de werkelijkheid is, te switchen naar een product waar je angstvallig de nadelen moet zien te vermijden terwijl je de voordelen (lokaal) maximaal uitvergroot. Zolang economische belangen veel en veel belangrijker zijn dan mijn idealen, wint de economie.

Was vanavond in Amsterdam, Goud 2 uit niets. Zé, je hebt gelijk voor lokaal hoef je geen argumenten te hebben. Altijd goed, ook al heb je geen argumenten.
Hoe ga je daar mee om, wat betekent deze holle trend voor jouw bedrijfsvoering?

Overigens geldt voor veel landbouwvraagstukken hoef je geen kennis/argumenten te hebben, je lult er maar op los, als het maar aan de hype voldoet. Lees eens een goed boek zou ik zeggen. Geen tijd. Dan blijft het bij dom geblaas. Ook goed.

Duurzaam in de zin van "de continuïteit waarborgen voor de volgende generaties", begint bij consuminderen; net zoals bij energie.

Vlees.
De discussies op Foodlog gaan opvallend vaak over vlees, terwijl velen van ons gezond zijn en oud worden met een minimum aan dierlijke voeding. Als dan bovendien het vlees van de intensieve veehouderij bijzonder belastend voor het milieu is, dan doen we het dus voor het geld. Laat de prijs maar oplopen en maak er een delicatesse van. Echt vlees uit Uruguay, vis uit de Noordzee, melk uit Nederland.

Slakken.
We praten over insecten en kunstvlees, maar waar blijven de slakken???
Zag onlangs een reportage van het jaarlijkse slakkenfeest in Dijon. Terwijl honderden gasten aan lange tafels genoten van de Franse slakken, zagen we achter de schermen dat ze uit Polen kwamen, want 90% van de slakken heeft in Frankrijk de moderne landbouwmethodes niet overleefd. Gelukkig zijn er enkele nieuwe initiatieven voor Bio slakken in Frankrijk. Slakken hebben overigens 2x hun lichaamsgewicht aan voer nodig om op volwassen grootte te komen. Daar kan geen rund aan tippen!

René #13, interessant. Kon jullie Skal aansluitnummer niet vinden, onder welke naam moet ik zoeken ? Andere vraag: hoeveel uren weidegang per jaar ?

Rene #13, objectiveren, normeren, controleren en certificeren maakt de idee 'streekproduct' intrinsiek zwakker.

Het grootste probleem van deze tijd heeft te maken met de betrouwbaarheid van de informatie. Er is veel, vanuit allerlei invalshoeken, van een enorme diversiteit van zenders, met veel uiteenlopende belangen. De reactie van Rene #13 is een mooi voorbeeld.

Binnen dat kader is het niet raar dat mensen op hun gevoel afgaan, ook al heeft het gevoel het soms bij het verkeerde eind. Factfinding is onmogelijk voor een simpele ziel.

Het is heel goed mogelijk om van beide werelden het beste te kiezen. Wel lokaal geproduceerd, maar toch met een aantal garanties dat er ook gelet wordt op zaken als biodiversiteit, dierenwelzijn en verantwoorde benutting van inputs. Het keurmerk Erkend Streekproduct biedt hiervoor bijvoorbeeld houvast, dan weet je in ieder geval dat de dieren in de streek zijn geboren en daar opgegroeid en afgemest, dat het merendeel van het voer uit de streek afkomstig is, de be- en verwerking er plaats heeft gevonden en dat er is gelet op dierenwelzijn. Dus de koeien naar buiten en geen dikbillen. En ja, een keurmerk kan daarbij helpen. Hoewel het ook op foodlog bon ton is om af te geven op keurmerken, hebben eindgebruikers dat houvast nodig. Het is ondoenlijk om als eindgebruiker (bijvoorbeeld in de horeca) zelf alle voor en nadelen van verschillende werkelijkheden af te wegen en te vergelijken. Tijd, kennis en interesse ontbreken daarvoor. En dan is het handig als een derde onafhankelijke partij dat doet.

Hier botsen twee werkelijkheden. De ene is die voorrekent wat verstandig is en de ander die voelt of het klopt. De eerste gaat over verstandelijk begrijpen, de tweede gaat over intuïtief weten. De twee gaan elkaar nooit verstaan. Allebei zijn van waarde.

Nee hoor, economisch, sociaal, transparantie e.d. kun je ook kwantificeren.
Of iets klopt is voor veel mensen inderdaad niet beslissend. Of dat heel erg is weet ik niet. Het is zo moeilijk (wellicht zelfs onmogelijk) om objectief te kunnen beoordelen wat er wel en niet klopt van alle informatie die je krijgt. Kloppen is sowieso iets van tijdelijke aard. Wat vroeger klopt hoeft dat nu niet meer te doen.
Je moet het dus toch deels doen met jouw waarde-oordeel.

Henk, dus regionaal, lokaal en transparent zijn gevoelswaarden ?

Of iets klopt, is dan minder belangrijk, het gaat immers om het gevoel (vertrouwen, patriottisme, cultuur, etniciteit, etc) ?

Regionaal, lokaal, transparant etc heeft wel degelijk waarde. Economisch, sociaal, cultureel etc. We hebben dat schijnbegrip niet nodig voor de promotie daarvan.

Niels #5, de opmerking over quatsch betrof het zeilschip.

Maar je hebt helemaal gelijk. Wij - het bedrijf waar ik werk - houden op met duurzaamheid, dierwelzijn en gezondheid te betrachten en switchen zo spoedig mogelijk naar Nederlands rundvlees. Hoe we dit 'follow the money' product gaan noemen, is nog onbekend, maar één ding weet ik zeker: op de verpakking staat 'LOKAAL, DUS DUURZAAM'. En misschien wel iets in de trant van 'geproduceerd door Nederlandse boeren en slagers, dus 100% eerlijk en natuurlijk vlees.' Succes verzekerd.

Henk #6, eens ! Duurzaam is een containerbegrip geworden en wordt door bijna iedereen verkracht. De basis (input/output) vergelijken, doet niemand. Want dan schrikken ze zich een hoedje.

Ik kan me vergissen Niels, maar mij lijkt het dat die neptrend zich niet bekommert om de werkelijkheid. Ik heb er nog meer moeite mee. Tijdens het suikerdebat van al weer enkele jaren geleden riep de extremist prof. Jacob Kol (ZE riepen dat allemaal) dat uit efficiency overwegingen daar moest worden geproduceerd waar dat het beste kon. Alle handel is goed. Kortom hij deed kond van de Ricardiaanse gedachte die blijkbaar bij iedereen leefde, ook al had men nog nooit van Ricardo en zijn achterliggende ideeën van de comparatieve kostenverschillen gehoord. Ik heb de laatste tijd nergens gehoord dat men op een ander economisch spoor is terecht gekomen. Wat dat betreft is lokaal een gigantisch misverstand. Je doet alsof er geen vrijhandelsassociatie bestaat!

Ik sluit niet uit dat de onzekerheid van een LCA berekening net zo groot is als het verschil tussen de veesystemen. Ze zijn daarom niet echt conclusief. Dat hele CO2 verhaal heeft eigenlijk niets met vee te maken, maar met de energievoorziening (Methaan is wel typisch iets voor (her)kauwers.) We kunnen lang en breed lullen over dit of dat eten. Minder vlees eten verandert niets als we goedkope kolen blijven aanslepen, olie en gas blijven gebruiken. De energieproducerende sector moet worden aangepakt. Theoretisch! is alle CO2 voetafdruk-gedoe niet meer nodig als we 100% groene energie zouden hebben.
Het is de vraag of de grond die gebruikt wordt voor vleesvee ook beter benut kan worden door plantaardige productie met netto meer voedingswaarde. Dat is een issue.

Ze's vlees durf ik gerust aan te bevelen vanuit milieuoogpunt, net als vlees van grazers in natuurgebieden, liefst zonder bijvoedering van granen, maar enkel kuilvoer/hooi.

ik krijg het woord 'duurzaam' niet meer zonder aanhalingstekens uit mij toetsenbord. Het begrip doet uiteindelijk meer kwaad dan goed. Duurzaam bestaat inderdaad niet. Men moet de afzonderlijke feiten duiden. En daarvoor is zo'n LCA heel nuttig omdat je inzicht krijgt in je inputs/outputs.

De emotie voor 'lokaal' afdoen als sentimentele quatsch omdat er een Zé te vinden is die een hartstikke leuke uitzondering is en dat nog heeft laten uitrekenen ook, doet de logica van lokaal geen recht. Zé zou er goed aan doen te beseffen dat 'lokaal' zijn vriend is, want de logica van lokaal gaat het niet over de ratio van kilometers, maar over het gevoel van nabijheid. Da's de trend: de hand schudden die je voedt. Daarom dat op pakken koffie en hun websites boertjes staan afgebeeld. Personificatie, vermenselijken dus; dat refereert aan een intuïtieve waarheid die voor mensen veel reëler is dan rekensommetjes.

Hendrik, dank voor de commerciële suggestie. Nou nog even bedenken hoe we het vlees gaan koelen (wist je dat de warmte die door het koelen vrijkomt, hergebruikt wordt aan boord van het schip ?) en dan ga ik die zeilboot bouwen ;-)

Een andere overweging: hoe komt het eigenlijk dat men het normaal vindt dat katoen en koffie uit Verweggistan komen, maar rundvlees van vleesvee uit Uruguay 'te ver weg' is ?

Als je logisch nadenkt en rekent, zitten er nogal wat comparatieve nadelen (plantaardig eiwitmigratie, stikstofmigratie, fosfaatmigratie, watergebruik, dierwelzijn, diergezondheid, etc) aan de Nederlandse vleesveehouderij, los van het feit dat 500.000 runderen veel te weinig zijn om de NL bevolking te voorzien van lekkere biefstukken.

Kortom: 'lokaal' is een zo krachtige boodschap, dat de consument zich niet afvraagt 'wat zijn de nadelen van lokaal ?'

Die zeilboot is geen quatsch. Je hebt een punt in jouw berekening per kg. Maar als je kijkt naar de totale uitstoot voor scheepsverkeer wereldwijd is dat geen sinecure. Voor vakanties op een Cruiseschip zou ieder zich moeten schamen. Liep net hier iemand tegen het lijf die in de buurt van de kust en in de havens de schepen op gas wil laten lopen omdat de uitstoot niet te harden is.
Maar ik had de opmerking ook bedoeld als commercial. Zé verscheept zijn vlees met een uitermate modern zeilvrachter volkomen CO2 vrij naar Rotjeknor, iets dergelijks. Het vlees vliegt hier dan natuurlijk de deur uit.

Hendrik, je hebt gelijk. Met minder dan 25 kg CO2eq per kg rundvlees (tot Nederland geleverd) zijn we waarschijnlijk* de minst onduurzame producent/leverancier van rundvlees afkomstig van vleesvee** ter wereld. Voor de lezer die te snel hier over heen leest: je neemt een biefstukje van 200 gram in je linkerhand en een stuk lood/steen o.i.d. van 5 kg in je rechterhand. Het gevaarte in je rechterhand is dan de uitstoot van die armzalige 200 gram.

Om het nog lastiger te maken, kan je de voornaamste emissies van vlees van herkauwers (CH4) niet makkelijk omzetten naar CO2eq omdat CO2 en CH4 niet vergelijkbare kringlopen zijn. Maar dat mag jij aan de lezers uitleggen, beste Hendrik.

Hendrik, die zeilboot van jou is quatsch. Dat transport over water over 12000 km draagt net zoveel bij aan de emissies als het transport over de weg over 200 km: ongeveer 2%. Dus alle vervoer dat met weerstand te maken heeft (zowel in de aandrijving als met lucht- en rolweerstand) afschaffen en die zeilboten vervangen door transportschepen ;-)

*Wij zijn één van de uitzonderingen wereldwijd die het 'per bedrijf' hebben laten uitrekenen. ZO'n LCA kost ongeveer 20 mille en de uitkomst staat van te voren niet vast. Dus een slechte uitkomst is mogelijk en dan ben je toch 20k euros kwijt. Wij hebben onze lage uitstoot te danken aan jong slachten, daardoor produceert het dier minder CH4. Onze emissies hebben wij vergeleken met de gemiddelden van Nederlands en Iers vleesvee, beide liggen ongeveer 30% hoger dan onze totale emissies tot en met Nederland geleverd.

**rundvlees afkomstig van vleesvee heeft op papier meer uitstoot dan rundvlees afkomstig van melkvee omdat de uitstoot (voornamelijk CH4) in het laatste geval kan worden toegerekend aan de melk. Maar rundvlees van melkvee is - uitzonderingen daargelaten - van mindere kwaliteit dan van vleesvee. En de consument die slap of taai vlees wil eten omwille van duurzaamheid, moet nog geboren worden....

In de landbouw bestaat helemaal niks zoiets als duurzaam. Minder onduurzaam, okay, maar duurzaam, vergeet het maar.
Iedere keer dat ik deze misvatting over duurzaamheid in de landbouw weer hoor, moet ik denken aan die keren dat ik met mijn bus de Noors/Zweedse grens passeerde. De hele bus werd helemaal uitgekleed, op zoek naar drank, drugs en vrouwen, grapje, dat laatste natuurlijk niet, behalve mijn vrouw natuurlijk. Steevast was mijn vraag hebben jullie misschien zelf een groot probleem met dat spul! Zo ook hier, we leven in de meest onduurzame periode ever en we lullen over duurzaamheid. Wie wordt hier nu blij van?

Maar Zé heeft helemaal gelijk zijn producten zijn mogelijk minder onduurzaam dan vele andere. Maar duurzaam? Daar valt nog een hele boom over op te zetten.
Hoe zit het nu met die geavanceerde zeil-vrachtboot Zé, het zal je misschien niet bevallen vanuit Rotjeknor, maar in Amsterdam weten ze er alles van.