De buitenlandse dienst van ons land houdt het buitenland in de gaten en rapporteert daarover aan het vaderland omdat het daar mogelijk wat aan heeft. Ik kreeg onlangs zo'n rapportje onder ogen. Daaruit blijkt dat Denemarken komende zomer vermoedelijk een vettax in voert. De tax moest oorspronkelijk gaan gelden voor fout fabriekseten dat door middel van zoet, zout en vet een extra hoge liking wordt meegegeven. 'Liking' - de 'lekkerheidsfactor' - is iets wat wij lekker vinden en dat vinden we omdat het in de natuur een tractatie voor ons was. Als het beschikbaar was, vraten we er ons het ongans aan. Dat was toen geen probleem, want het was bepaald niet iedere dag feest. Integendeel. Van onze natuurlijke hang naar zulk eten hebben voedingsmiddelenverkopers een verkoopmotor van jewelste gemaakt. Tegenwoordig kun je het iedere dag kopen, want dat verkoopt zo lekker. Zo werd de uitzondering gewoon. Dat is erger dan gevloekt.

Terecht dus om er wat aan te doen. Maar ja, wat doe je dan met het vet dat als vanzelf in vlees, zuivel of plantaardige oliën zit? De Denen waren het oorspronkelijk niet van plan, maar omdat vet nu eenmaal één pot nat lijkt, moet dus alles belast worden. Ook al pak je wat onschuld mee, je hebt zo wel resultaat, moeten ze daar gedacht hebben.

Ik voorspel u wat het resultaat is. Gewone producten - kaas, vlees en zelfs plantaardige oliën die zo 'goed' heten - komen in de verdachtenbank. Er komt een taxje op. Fabrikanten gaan moeite doen om te voldoen aan de vetnormen en fabrieken iets in hun grote op houdbaarheid ingerichte fabrieken waar we eindeloos van denken te kunnen eten. Met 'echt' eten kan dat niet, tenzij je het echt compleet wilt verkrachten.

Resultaat? Over een jaar of 10 kookt echt geen hond meer zelf. Da's levensgevaarlijk, denken we dan, met al die vette producten. We eten dan allemaal hetzelfde uit dezelfde fabrieken, want het moet wel goedkoop blijven en dat lukt alleen als je heel veel van iets maakt. Het belangrijkste resultaat is wel dat we allemaal nog dikker worden. Hoe dat komt? Omdat het niet uitmaakt wat je eet, maar hoeveel en hoe vaak. En dat laatste hangt ernstig samen met het gemak waarmee je het kant-en-klaar in je open mond kunt duwen. Zelfs Marsen en Mayo werden zo dagelijkse én gezonde kost.

Vettaxen zijn echt het domste wat je je voor kunt stellen. Het gaat nl. om ons gedrag - teveel, te vaak - en veel minder om wat we eten. Daarom was het varken vroeger veel vetter, veel lekkerder, braadden en bakten we nog niet in de plantaardige oliën en werden we toch niet dik. En daarom waren zelfs een ouderwetse Mars of een patatje met volvette mayo helemaal geen probleem.

Is dat nou zo moeilijk te begrijpen? Het gaat niet om het eten, maar om het gedrag. Hoe verander je dat?
Nou, niet zo dus. Integendeel. Laten we hier dus alsjeblieft wat anders verzinnen.

Het tekstje van onze buitenlandse missie (d.d. 20 december jl.), ongecorrigeerd:

Denemarken: vetaccijns - gezondheidsheffing op verzadigd vet in voedsel

Een heffing van DKK 13 (bijna 2€) per kg verzadigd vet zou de Denen moeten helpen om een gezondere levenmiddelen te kiezen.De heffing gaat, als het aan de Deense regering ligt, gelden voor zuivelproducten, vlees, dierlijk vet, spijsolie, margarine en smeerbare mengproducten (boter met plantenvet).
Alleen producten met meer dan 3,5 % vet worden belast.

Het voorstel was oorspronkelijk al in 2009 aangekondigd door de regering, samen met hun ‘gedoog’partij.

Volgens tegenstanders van de heffing maakt de nieuwe heffing alleen de staatskas gezonder; DKK 1,5 mld gezonder per jaar.

Het probleem ligt in de berekening. In vlees wordt de inhoud aan vet per dier vastgesteld. Dat wil zeggen dat mager vlees net zoveel duurder wordt als de vettere delen van hetzelfde dier.

Een ander probleem is dat de nieuwe heffing een administratieve belasting geeft en voor al bij invoer omdat er opeens een scheiding gemaakt moet worden tussen verzadigd en onverzadigd vet. Als de gegevens niet geleverd worden, komt er een extra hoge heffing op het product.

De directeur voor consumentenbeleid Mogens Werge van de Deense supermarktketen Coop liet al weten dat een reeks speciale kazen en andere speciale producten van de schappen zullen verdwijnen omdat de producten te duur worden of omdat het te ingewikkeld wordt om ze te importeren. Het assortiment wordt duurder en saaier, volgens Werge.

Voorlopig buigt men zich over de veel lange hearing antwoorden die voor de deadline van 4 november afgeleverd zijn door allerlei belanghebbenden en hun organisaties als reactie op het voorstel. Wijzigingen in de berekening liggen voor de hand, maar ook is voorgesteld om de heffing hoger te maken om het effect duidelijker te maken.

Er is nog niet bekend wanneer het nieuwe voorstel op tafel komt. De regering gaat er nog wel vanuit dat de heffing in de zomer van 2011 van kracht worden.