Voor de allereerste keer bezocht ik het Springtij Forum, een meerdaags congres over duurzaamheid. Echt veel biologische kaas heb ik niet van duurzaamheid gegeten, maar ik kwam als geïnteresseerde journalist en als buitenstaander met een frisse blik.

Dagen liep ik rond over dat prachtige eiland, liet ik me leiden door de voortreffelijke organisatie, mengde ik me tussen de uiterst vriendelijke congresgangers en luisterde ik naar de ideeën en workshops. Ruud Lubbers was er, Herman Wijffels, Arnold Heertje, Hessel, Jolande Sap, Elisabeth Satouris, Lucas Simons, Redmon O’Hanlon, Jason Clay. Tout le monde, kortom.

Het was boeiend.

Maar toch bekroop me af en toe een EO-jongerendag gevoel (al was de gemiddelde leeftijd van het publiek een stuk ouder). Over heel Springtij hing namelijk - als een zware deken - het geloof. En dan niet één gelijkgestemd juichend blij hallelujageloof. Nee, in de duurzaamheid liggen meerdere geloven op een kussen en dat moet wel gedonder opleveren in het huwelijksbed.
Welke geloven trof ik bijvoorbeeld aan, daar op Terschelling?

De Kathedraal van het Voortschrijdend Inzicht: de priesters van dit geloof zijn de mannen op leeftijd, die na een lang leven in politiek en bedrijfsleven tot diepere inzichten zijn gekomen. Ze weten nu dat er méér is dan stemmen verzamelen en geld verdienen, namelijk zaken als het milieu, natuurbescherming en het wereldvoedselprobleem. Door hun ervaring, charisma en contacten hebben ze veel volgelingen. Hun visie vertoont megalomane zweefneigingen.

De Kapel van de Romantici: hier komen de mensen samen die dromen van stadslandbouw, van veganisme, van bijen houden op wolkenkrabbers, van solar roads en bamboe fietsen. Het zijn de gelovigen met verreweg de meeste creativiteit, maar ze verliezen zich soms in hun projecten.

De Zeven Smarten Kerk: hier drommen de zwartkijkers samen. In hun preken waarschuwen ze de mensheid voor klimaatveranderingen, uitsterven van diersoorten en uitputting van de aarde. Hun erediensten worden steeds dwingender van toon. Er zijn zelfs gelovigen die doorslaan naar het cynisme en die elke actie, bijvoorbeeld die van de Romantici, begroeten met hoongelach.

De Moskee van de Marketeers. Dit zijn zakenmannen die duurzaamheid bekijken als een zakelijk probleem, dat je met de juiste tools en marketing kunt aanpakken. Ze beschouwen de wereld als een businessmodel. Ze strooien met cijfers, ze maken plannen, zetten partijen om de tafel en neuzen dezelfde kant op. Hun pragmatische aanpak roept bewondering op, maar schopt wel heilige huisjes om. Is dit óók een geloof? Ja, want dit is de religie van de economische wetten.

Ik chargeer. Natuurlijk. Toch was ik niet de enige die de geloofsdiscussie opmerkte. Ik bezocht de workshop ”het bipolaire debat” met onder andere Roald Laperre van het ministerie van Economische Zaken en Gijs Kuneman van onderzoeks- en adviesbureau CLM. Er werd gesteld: 'In veel discussies over duurzaamheid komt eerst de emotie. Op basis van die emotie wordt stelling gekozen. En pas dan komen de argumenten, die dus in de discussie een secundaire rol spelen.' Grappig genoeg ontaardde juist deze workshop in een felle geloofsdiscussie. Duidelijker kon het bipolaire punt niet worden gemaakt.

Let's face it: de duurzame wereld is een gespleten wereld. Een nieuwe Messias dan maar? Dat zal de oplossing niet zijn. Samenwerken vanuit verschillen en zoeken naar de gezamenlijke doelen, dat lijkt me het meest haalbare. Of heb ik me nu ook laten bekeren door de Moskee van de Marketeers?

Hessel en dochter Tess zingen duurzame liederen op Springtij:



Onder de titel 'Want jij gelooft in mij' verscheen deze tekst in het jongste nummer van Vork dat afgelopen week verscheen. Vork kun je ook in zijn geheel in je brievenbus krijgen


Fotocredits: St Petersburg, 29-30 March 2014, Services of the 4th Sunday of Great Lent, Commemoration of St. John of the Ladder, spbpda