Bij toeval, zo toont Keulemans aan, viel Stapels ontmaskering samen met de ontmaskering van de flauwekulligheid van het vleeshufteronderzoek. Op deze site maakte Jan van Rongen duidelijk hoe hij de Nijmeegse professor dr. Roos Vonk, de opdrachtgever van het hufteronderzoek, confronteerde met bewijs dat het onderzoek niet kon kloppen. Ze sloeg het in de wind. Merkwaardig, want daarmee veegde ze hooggeleerd elementaire statistiek van tafel. Ze zette dom door en kwam op het ongelukkige moment van Stapels totale ontmaskering met haar persbericht. Wist zij veel, terwijl ze beter had kunnen en moeten weten. Daarom kon wie eraan twijfelde in de pers en op de radio rekenen op haar knauwen. Onterecht zoals bleek. Schielijk noemde ze haar voormalige vriend en zeer gewaardeerde collega opeens een gemene leugenaar.
Stapel hangt. Terecht. Hij was als een verslaafde die leugen op leugen stapelde om aan dope te komen en kon de weg terug niet meer vinden. Nadat hij werd opgeknoopt aan de hoogste bomen, werd zijn lijf gevierendeeld. De delen worden nog steeds door de lanen gesleurd. Hij was het, niet de wetenschap zeggen zijn studenten en de journalist. Hij bleek een knappe leugenaar. Vonk bleek volstrekt incompetent. Een persoon bovendien die misbruik maakt van haar positie als hoogleraar om onwetenschappelijke privémeningen te verkopen aan het publiek. Waarom mocht zij wél blijven zitten?
Nederland werd door het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Nature geprezen voor zijn snelle en open aanpak van de zaak Stapel, schrijft Keulemans.
Vanmiddag liep ik langs het Academiegebouw van mijn eigen Utrechtse universiteit. Het mooie motto rond het wapen trof me - sol iustitiae illustra nos (‘zon der gerechtigheid, verlicht ons’). Daar werd ik nou cynisch van. De Nijmeegse universiteit als geheel maakte een potje van gerechtigheid in de wetenschap.
Keulemans, er ligt nog meer werk op je te wachten. Als je tenminste recht wilt doen aan alle feiten.
Fotocredits: sol iustitiae illustra nos, Dick Veerman
Jan, ik denk dat we over bepaalde punten het roerend eens zijn. Op sommige punten nog niet. Laat ik met deze laatste beginnen. Je beschuldigt Roos Vonk van cherry picking. Ik vond slechts een persbericht over een onderzoek van een bachelor student Frank Kachanoff op de website van McGill in Canada. Ik zocht naar het onderzoek in wetenschappelijke databases: in PsycInfo en PubMed. Ik vond helemaal niets. Dit hele onderzoek lijkt nooit te zijn gepubliceerd. Als ik Roos Vonk zou zijn, dan zou ik ook meer gewicht toekennen aan gepubliceerde resultaten, dan aan ongepubliceerde resultaten, al was het alleen maar dat je in het eerste geval gedetailleerde info hebt over hoe het onderzoek is uitgevoerd en welke analyses er zijn gedaan.
Ik snap dan ook niet waarom je een persbericht schrijft/laat schrijven voordat er een artikel ligt. Een artikel dat men kan lezen en kritisch kan beoordelen. Was het vooringenomenheid van Vonk? Misschien. Jan, ik ben het eens dat de opzet zoals die beschreven stond in het persbericht nou niet bepaald blijk gaf van hoogstaand onderzoek. Zelfs al waren de data niet verzonnen, dan waren de conclusies nog steeds zonder meer aanvechtbaar.
Replicaties zijn niet zo zeldzaam binnen de psychologie en de medische wetenschappen als je zou denken. Als dat zo zou zijn dan zouden er ook geen meta-analyses mogelijk zijn. In zo'n meta-analyse worden de effectgroottes van verschillende studies gewogen en gemiddeld. Dat gewogen gemiddelde effect informeert de onderzoeker over de effectiviteit van een specifieke behandeling. Ze zijn zeer belangrijk voor het opstellen van nieuwe richtlijnen voor medische behandelingen. Lees nog eens wat held Ben Goldacre schrijft over Archie Cochrane en de Cochrane Collaboration in zijn boek Bad Science.
Rest de vraag: moet de kop van Vonk rollen vanwege haar slordig naar buiten brengen van onderzoek (eerst pers daarna peers)? Ik denk toch van niet.