Sacraal
Eten delen is iets sacraals. Eten of drinken weigeren is daarom een oud taboe in alle beschavingen. Mijn vader leerde mij al jong dat je op café nooit drank mag weigeren die op een eerlijke manier wordt aangeboden (“neem desnoods een stuk chocolade,” fluisterde hij mij toe). Dat is volgens De Backer de reden waarom vegetariërs zo'n wrevel opwekken aan tafel. Zij weigeren het voedsel dat gedeeld wordt. Traditioneel staat dat gelijk met een oorlogsverklaring.
Maar er is meer. Voedsel delen kwam vroeger veel vaker voor, ook in de klassieke horeca. Als kind herinner ik mij Franse restaurants waar de dagschotel voor iedereen op tafel werd gezet. Je liet je opscheppen door een tafelgenoot die je niet noodzakelijk kende. Ook op school mochten we de eetzaal pas binnen wanneer we met acht waren. Je kreeg op tafel een schotel vlees, één met aardappelen en één met groenten. We moesten zelf delen. Die verdeling is nooit gelijk.
Als iedereen een gelijke hoeveelheid op zijn bord krijgt, is er geen leerproces meer, geen sociaal overlegService à la russe
Zoiets heet officieel service à la française. De schotels staan op tafel en je bedient anderen en jezelf. Vandaag hebben restaurants en de schaars overgebleven schoolrefters een service à la russe: iedereen krijgt afgemeten evenveel op zijn bord aangereikt. Dat begint, door schuld van de televisiekoks, zelfs thuis door te dringen.
De Backer betreurt dat. Als iedereen een gelijke hoeveelheid op zijn bord krijgt, is er geen leerproces meer, geen sociaal overleg. Wie wil welk stuk van de kip? Wil je de voor- of de achterkant van de koeientong? Zeven spruitjes, of tien? Naar wie gaat de laatste asperge? Voor al die stukken zijn er liefhebbers en haters. Daar moet over onderhandeld worden. En net dat is zo goed om te leren samenleven.
Passend, billijk en rechtvaardig
Zo stelt Charlotte voor om zeker nooit cupcakes te geven op een kinderfeestje. Je leert daar niets mee. Neen, maak een taart en snij die vooral in ongelijke delen. Iemand (de jarige?) zal het grootste stuk krijgen, maar één slachtoffer zal zich met het kleinste moeten tevreden stellen. De kans op frustratie, zelfs traantjes, is niet gering. Maar de les is wel geleerd. De volgende dagen krijgt het onfortuinlijke kindje een groot besef van wat passend, billijk en rechtvaardig is.
Maar lees vooral het boek.
Nick, in alle eerlijkheid, ik moet de eerste moslim die varkensvlees eet uit beleefdheid, omdat hij/zij uit geloofsovertuiging weet dat "gastvrijheid boven vroomheid gaat" nog tegenkomen. De moslim die varkensvlees eet heeft gewoon niks met het religieuze voorschrift dat het eten van varkensvlees onrein is. Die eet gewoon varkensvlees, helemaal los van "ik moet hier even doorheen want ik wil de gastheer niet beledigen". De vegetariër zal ook niet snel vlees eten "om de lieve vrede te bewaren". Dat "ik doe maar gezellig mee want ik wil niemand beledigen" is anno 2023 misschien nog zo bij staatsiebezoeken en in afgelegen dorpsgemeenschappen, waar het advies van jouw vader nog geldt "neem maar gewoon chocolade maar zeg vooral geen nee". Wat denk jij dat de gemiddelde vegetariër of moslim doet in zo'n gemeenschap? Die zegt net zo goed "geef mij maar chocolade " (of de salade, of de omelet).
Je negeert de kern van mijn opmerking. Jouw verhaal (correctie, jouw verhaal over De Backer) gaat over het sociale aspect van "samen eten". Het "leren van elkaar" door voedsel te delen. Zoals jij het beschrijft, is discussie over wie welk stuk van de kip wil heilzaam, positief, gunstig voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Maar zodra iemand helemaal geen kip wil, stopt dat leerproces kennelijk, want die persoon "veroorzaakt wrevel". Dat botst met de rest van het betoog. Ik snap best wel dat je uitgaat van conservatieve, traditionele gemeenschappen waar weinig besef is van de grote wereld daarbuiten, de traditionele gemeenschappen waar de gemiddelde buitenstaander aan zijn water aanvoelt dat hij nu niet moet weigeren want uh oh ik wil geen wrevel. Dus hij accepteert en hij gooit weg, of spuugt uit, of verstopt, als niemand kijkt. Dat is absoluut een sociaal leerproces, maar niet helemaal zoals in dit artikel wordt bedoeld.
Die ene opmerking "daarom veroorzaken vegetariërs wrevel" had je beter kunnen weglaten, want het ondermijnt de argumentatie dat samen eten socialiseert en legt iets anders bloot. Dit pleidooi voor samen eten legt met die ene opmerking de grens bij "ons soort mensen". Het opent de vraag "wat is nou eigenlijk sociaal"? Is het "Ik respecteer wat jij niet eet, even goede vrienden, samenzijn is belangrijker" of "Als jij niet eet wat ik eet voel ik wrevel, vergeet het dan maar dat we gezellig samen kunnen eten en vrienden kunnen zijn".